Zabezpieczenie przed marnotrawstwem męża
Pytanie:
"Sytuacja o którą pytam, dotyczy moich rodziców i w imieniu mojej mamy zadaję to pytanie. Mamy z mamą i rodzeństwem ogromny problem z ojcem, który notorycznie zaciąga kredytów w każdym z możliwych banków. Są to kwoty na które nie musi mieć zgody żony, (3tyś, 5 tyś itd). Nie ma banku w którym by nie miał kredytu. Opłaty za udzielenie tych kredytów są ogromne plus ze względu na jego wiek, ubezpieczenia strasznie drogie. Moi rodzice nie są już młodzi, ojciec w tym roku skończył 71 lat a mama 68 . Dodam że ojciec jest po wylewie kilka lat temu, ale o kuli sam przemierza okoliczne miejscowości i banki, aby tylko dostać kredyt. Jest notorycznym graczem w lotto, gdzie z reguły przegrywa, i jak tylko nie ma na grę to przez całe dnie poszukuje możliwości pozyskania pieniędzy. Z konta na które wpływa emerytura i renta (wypadkowa z kopalni) prawie dziennie wybiera kwoty rzędu 50 do 100 zł co daje miesięcznie ponad 1000 zł. Rodzice wspólnie pół roku temu zaciągnęli kredyt hipoteczny na ponad 100 tyś zł, rata miesięczna to ponad 1600 zł. Inne zobowiązania kredytowe przekraczają obecnie wysokość dochodów, nie biorąc pod uwagę bieżących wypłat ojca na swoje własne tylko potrzeby. Mama nigdy nie pracowała, bo było nas czworo, zresztą ojciec nie pozwolił jej pracować. Mama nie wie i my zresztą też, co zrobić aby ojciec nie mógł zaciągać żadnych kredytów. Rozmowy nic nie dają, ojciec jest wtedy agresywny i nie pozwala się wtrącać. Żadne argumenty do niego nie dochodzą. Wie że ma wpływy na poziomie 3 tyś zł a raty bez opłat za mieszkanie, media, leki i żywność dochodzi już do 4 tyś zł. Jaka jest możliwość zabezpieczenia mamy aby nie musiała brać zobowiązań na siebie. Domyślamy się też, że ubezpieczenia które przy kredytach są obowiązkowe, nie dają gwarancji w razie śmierci ojca, spłaty zadłużenia z polisy. Proszę o poradę, co może moja mama, jest zdecydowana na wszystko. Co zrobić, aby mąż nie brał więcej kredytów? Jak się zabezpieczyć?"
Odpowiedź prawnika: Zabezpieczenie przed marnotrawstwem męża
Zgodnie z art. 27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (kro), oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Z kolei art. 28 kro stanowi regulację, sytuacji w której jedno z małżonków nie wypełnia w/w obowiązku. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę lub inne należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka.
Można również zastanowić się na ubezwłasnowolnieniem ojca. Zgodnie z art. 13 kodeksu cywilnego (kc), osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską. Z kolei na podstawie art. 16 kc osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
Należy jednak zaznaczyć, iż zgodnie z linią orzecznictwa, pijaństwo, narkomania, marnotrawstwo i hulaszczy tryb życia same przez się nie uzasadniają ubezwłasnowolnienia. Może ono być jednak orzeczone, gdy przyczyny te, niezależnie od tego, czy są leczone, doprowadziły do zaburzeń psychicznych, uniemożliwiających choremu kierowanie swoim postępowaniem. Z momentem ubezwłasnowolnienia, rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa.
Warto również wskazać, że w przypadku śmierci Pani ojca, zarówno mama jak i Pani (oraz wszystkie dzieci ojca) będą dziedziczyć z ustawy, jeżeli ten nie pozostawi testamentu. W związku z tym osoby te będą odpowiedzialne za długi spadkowe, tj. m.in. za zaciągnięte przez ojca kredyty. Istnieje jednak możliwość uchronienia się od tej odpowiedzialności poprzez albo przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, albo przez odrzucenie spadku (w tym przypadku spadkobierca jest traktowany jakby nie dożył otwarcia spadku).
Istnieje jeszcze jedno, bardziej stanowcze wyjście, a mianowicie orzeczenie rozwodu i podział majątku. Rodzice mogą też postanowić o rozdzielności majątkowej i podziale majątku dorobkowego, mogą tego dokonać bądź umownie bądź sądownie. Zgodnie z art. 52 kro z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu. Należy jednak pamiętać, że ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd na żądanie jednego z małżonków nie wyłącza zawarcia przez małżonków umowy majątkowej małżeńskiej. Jeżeli rozdzielność majątkowa została ustanowiona na żądanie wierzyciela, małżonkowie mogą zawrzeć umowę majątkową małżeńską po dokonaniu podziału majątku wspólnego lub po uzyskaniu przez wierzyciela zabezpieczenia, albo zaspokojenia wierzytelności, lub po upływie trzech lat od ustanowienia rozdzielności.
Jak więc wynika z powyższego, w opisanym stanie faktycznym wskazane byłoby przede wszystkim ubezwłasnowolnienie ojca, jednakże proszę pamiętać, że to opinia biegłych psychologów będzie decydowała o tym czy ojciec jest w stanie kierować swoim postępowaniem czy też nie, albo też żądanie orzeczenia rozdzielności majątkowej małżonków przez sąd. Chyba, że mama jest zdecydowana na rozwiązanie małżeństwa poprzez rozwód, a następnie podział majątku wspólnego małżonków.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?