Co nieco o ustawie dotyczącej zwolnień grupowych, czyli o ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników od 1 stycznia 2004 r.

Co charakteryzuje ustawę o tzw. zwolnieniach grupowych obowiązującą od 1 stycznia 2004 r.?

Według ustawodawcy kolejna nowelizacja ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy była niewystarczająca, bądź wprost niemożliwa z uwagi na fakt, jak bardzo zmieniły się stosunki społeczne, w tym także prawne od roku 1989, z którego pochodzi ustawa. Od 1 stycznia 2004 r. procedura wypowiadania umów o pracę po poinformowaniu o tym zakładowej organizacji związkowej oraz powiatowego urzędu pracy jest jeszcze dłuższa, niż w poprzednim stanie prawnym. Konsultacja pracodawcy z zakładową organizacją związkową ma dotyczyć w szczególności możliwości uniknięcia lub zmniejszenia rozmiaru grupowego zwolnienia oraz spraw pracowniczych związanych z tym zwolnieniem, w tym zwłaszcza możliwości przekwalifikowania lub przeszkolenia zawodowego, a także uzyskania innego zatrudnienia przez zwolnionych pracowników. Ustawa nakłada na pracodawcę obowiązek dokonania zawiadomienia na piśmie zakładowych organizacji związkowych o przyczynach zamierzonego grupowego zwolnienia, liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych, do których oni należą, grupach zawodowych pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia, okresie, w ciągu którego nastąpi takie zwolnienie, proponowanych kryteriach doboru pracowników do grupowego zwolnienia, kolejności dokonywania zwolnień pracowników, propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem, a jeżeli obejmują one świadczenia pieniężne, pracodawca jest obowiązany dodatkowo przedstawić sposób ustalania ich wysokości.

Komu przysługuje odprawa z tytułu zwolnień grupowych?

Od 1 stycznia 2004 r. zaszły poważne zmiany w zakresie wypłat odpraw z tytułu zwolnień grupowych, gdyż odprawę dostanie każdy, kto straci pracę z przyczyn niedotyczących pracowników niezależnie od tego, czy ma inne źródło utrzymania.

Jakie odprawy z tytułu zwolnień grupowych są wypłacane od 1 stycznia 2004 r.?

Ustawa stanowi, iż pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

1. jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
2. dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
3. trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Należy przy tym pamiętać, iż do w/w okresu zatrudnienia wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.

Kiedy ustawa ma zastosowanie?

Ustawodawca postanowił, iż te regulacje mają zastosowanie w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. W poprzedniej ustawie zwolnienia grupowe musiały być uzasadnione przyczynami ekonomicznymi lub organizacyjnymi, produkcyjnymi albo technologicznymi, w tym także, gdy zmiany te następowały w celu poprawy warunków pracy lub warunków środowiska naturalnego. Wskazywały więc co usprawiedliwia zwolnienia grupowe. Obecnie każda właściwie przyczyna, byleby tylko nie dotyczyła pracownika, jest takim powodem. Oczywiście konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków. Ustawa ma więc zastosowanie, gdy, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:

1. 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
2. 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
3. 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Pamiętaj, że:

• Liczby odnoszące się do pracowników zwalnianych z przyczyn niedotyczących pracowników obejmują pracowników, z którymi w ramach grupowego zwolnienia następuje rozwiązanie stosunków pracy z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, jeżeli dotyczy to co najmniej 5 pracowników,
• Odprawę pieniężną z tytułu zwolnień grupowych ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
• Wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy, czyli 12360 zł.

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.