Zakładanie i zasady funkcjonowania spółki komandytowo-akcyjnej

Spółka komandytowo-akcyjna stanowi swoiste połączenie cech spółek osobowych (komandytowej) i kapitałowych (akcyjnej). Kodeks spółek handlowych ukształtował ją jako spółkę osobową, skutkiem czego jest pozbawiona osobowości prawnej. Jednocześnie taka forma działalności pozwala przedsiębiorcy na pozyskanie kapitału przez emisję akcji bez konieczności rezygnowania z osobowego charakteru spółki.

Cechą charakterystyczną tych spółek jest to, że co najmniej jeden wspólnik odpowiada wobec wierzycieli za zobowiązania spółki bez ograniczenia (komplementariusz) a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50 000 złotych.

Co powinna zawierać nazwa spółki?

Nazwa (firma) spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowo-akcyjna" - w skrócie "S.K.A.". (Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie nazwy tej osoby prawnej).
Skrót "S.K.A." może być używany przez spółkę tylko w obrocie. Niedopuszczalne jest użycie przez spółkę w obrocie innego skrótu niż określony w ustawie np. "sp.k.a."
Należy zauważyć, że w nazwie nie zamieszcza się nazwiska akcjonariusza. Jeżeli oznaczenie akcjonariusza znajdzie się jednak w firmie spółki to akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich jak komplementariusz.

Co powinny zawierać pisma i zamówienia handlowe składane przez spółkę komandytowo-akcyjną?

Pisma i zamówienia handlowe składane przez spółkę komandytowo-akcyjną w formie papierowej i elektronicznej, a także informacje na stronach internetowych spółki powinny zawierać:

1. firmę spółki, jej siedzibę i adres, 

2. oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywana jest dokumentacja spółki oraz numer pod którym spółka jest wpisana do rejestru, 

3. numer identyfikacji podatkowej (NIP), 

4. wysokość kapitału zakładowego i kapitału wpłaconego.

Kto jest założycielem spółki?

Założycielami spółki są osoby podpisujące statut. Statut spółki powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego i powinni go podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze.

Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien zawierać:

1. firmę i siedzibę spółki,

2. przedmiot działalności spółki,

3. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,

4. oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość,

5. wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela,

6. liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,

7. nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń,

8. organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.

W jaki sposób powstaje spółka?

Podobnie jak spółka partnerska, spółka komandytowo-akcyjna powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

Wniosek o wpis do rejestru powinien być złożony przez komplementariuszy uprawnionych do działania za spółkę. Wniosek taki składa się na formularzu KRS-W2, do którego należy dołączyć poniższe załączniki:

1. KRS-WB (wskazujący skład komplementariuszy),

2. KRS-WG (wskazujący emisje akcji) - w tym formularzu należy wskazać serie akcji oraz zasady uprzywilejowania akcji, jeżeli wyemitowano akcje uprzywilejowane,

3. KRS-WK (wskazujący wspólników uprawnionych do reprezentacji oraz wskazujący skład rady nadzorczej, jeśli została przewidziana statutem)

4. KRS-WM (przedmiot działalności);

5. KRS-WL (prokurenci, pełnomocnicy spółdzielni, przedsiębiorstwa państwowego, jednostki badawczo-rozwojowej) - jeżeli został powołany prokurent lub pełnomocnik

Do powyższego wniosku (KRS-W2) należy również dołączyć następujące dokumenty stanowiące podstawę wpisu:

1. statut spółki,

2. oświadczenie komplementariuszy mających prawo do reprezentacji o wpłaceniu kapitału,

3. dowód powołania rady nadzorczej (jeśli była przewidziana),

4. wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentacji.

Od wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców należy uiścić opłatę sądową w kwocie 750 zł oraz opłatę z tytułu ogłoszenie rejestracji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym - w kwocie 500 zł.

Ponadto zgłoszenie spółki do sądu rejestrowego powinno zawierać:

1. firmę, siedzibę i adres spółki,

2. przedmiot działalności spółki,

3. wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji,

4. liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, jeżeli statut je przewiduje,

5. wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została wpłacona przed zarejestrowaniem,

6. nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz okoliczności dotyczące ograniczenia ich zdolności do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją,

7. nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki - zaznaczenie tej okoliczności,

8. jeżeli przy zawiązaniu spółki akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej okoliczności,

9. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

(Wszelkie zmiany danych wymienionych powyżej powinny zostać zgłoszone sądowi rejestrowemu).

Należy pamiętać, iż na podstawie art. 309 w zw. z art. 126 § 1 ksh przed rejestracją należy wpłacić co najmniej 1/4 kapitału obejmowanego za wkłady pieniężne (przy wkładach wyłącznie niepieniężnych - kapitał można opłacać w ciągu roku od rejestracji, ale przed rejestracją należy zgromadzić kapitał równy 1/4 minimalnego kapitału w takiej spółce).

Kto ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki?

Za zobowiązania spółki nieograniczoną odpowiedzialność ponosi komplementariusz (wniesienie przez niego wkładu na kapitał zakładowy nie wyłącza jego nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki). Jeżeli do spółki przyjęty został nowy komplementariusz to odpowiada on także za zobowiązania spółki które istniały w chwili wpisania go do rejestru.

Osoby które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.
Natomiast akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.

Kto reprezentuje spółkę?

Spółkę reprezentują komplementariusze jeśli nie zostali pozbawieni prawa reprezentowania.
Akcjonariusz może ją reprezentować tylko jako pełnomocnik. Jeśli mimo to dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, będzie odpowiadał za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia. Dotyczy to także akcjonariusza który nie ma umocowania lub przekroczył jego zakres.

Kto prowadzi sprawy spółki?

Każdy komplementariusz ma zarówno prawo jak i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Statut spółki może jednak przewidywać powierzenie prowadzenia spraw spółki jednemu lub kilku komplementariuszom. Komplementariuszowi nie przysługuje prawo do prowadzenia spraw spółki także wtedy, gdy zostało one przekazane do kompetencji walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej.

Rada nadzorcza

Ustanowienie rady nadzorczej jest konieczne jeśli liczba akcjonariuszy przekracza dwadzieścia pięć osób. W innych przypadkach ustanowienie rady jest fakultatywne.

Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Jej członków powołuje i odwołuje walne zgromadzenie. Członkiem rady nie może być komplementariusz lub jego pracownik. Rada jest ustanawiana na walnym zgromadzeniu akcjnariuszy, przez akcjonariuszy. Jeśli komplementariusz objął lub nabył akcje spółki komandytowo-akcyjnej, nie wykonuje on prawa głosu z tych akcji przy podejmowaniu uchwał dotyczących powołania członków rady nadzorczej. Nie może być również pełnomocnikiem pozostałych akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu przy podejmowaniu takich uchwał. (Zakaz ten nie dotyczy komplementariusza pozbawionego prawa prowadzenia spółki lub jej reprezentowania).

Walne zgromadzenie

Walne zgromadzenie może być zwyczajne albo nadzwyczajne. Uczestniczą w nim zarówno komplementariusze jak i akcjonariusze. Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem, daje prawo do jednego głosu, chyba że statut stanowi inaczej. Nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu. Każda akcja objęta lub nabyta przez komplementariusza daje prawo do jednego głosu.

Walne zgromadzenie może zajmować się różnymi sprawami spółki ale jego uchwały bezwzględnie wymaga:

1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy,

2. udzielenie komplementariuszom i członkom rady nadzorczej absolutorium,

3. udzielenie członkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków,

4. wybór biegłego rewidenta, chyba że statut przewiduje w tej sprawie kompetencję rady nadzorczej,

5. rozwiązanie spółki.

Zgody wszystkich komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:

1. powierzenia prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilku komplementariuszom,

2. podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom,

3. zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania,

4. zbycia nieruchomości spółki,

5. podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego,

6. emisji obligacji,

7. połączenia i przekształcenia spółki,

8. zmiany statutu,

9. rozwiązania spółki,

10. innych czynności przewidzianych w dziale niniejszym lub w statucie.

Zgody większości komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:

• podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej komplementariuszom,

• sposobu pokrycia straty za ubiegły rok obrotowy,

• innych czynności przewidzianych w statucie.

Co powoduje rozwiązanie spółki?

Rozwiązanie spółki powodują:

1. przyczyny przewidziane w statucie

2. uchwała walnego zgromadzenia

3. ogłoszenie upadłości spółki

4. śmierć, wystąpienie komplementariusza lub ogłoszenie jego upadłości

5. inne przyczyny przewidziane prawem.

Pamiętaj, że:

• Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50.000 złotych.

• Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej.

• Statut może dopuszczać przyjęcie do spółki nowego komplementariusza. Następuje to w ten sposób, że dotychczasowy akcjonariusz uzyskuje status komplementariusza albo osoba trzecia przystępuje do spółki w charakterze komplementariusza, za zgodą wszystkich dotychczasowych komplementariuszy.

• Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę która nie jest komplementariuszem daje prawo do jednego głosu, chyba że statut stanowi inaczej. Nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu. Każda akcja objęta lub nabyta przez komplementariusza daje prawo do jednego głosu.

• Komplementariusz może wypowiedzieć umowę spółki tylko gdy statut przewiduje taką możliwość, natomiast akcjonariuszowi takie prawo nie przysługuje.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 roku - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zmianami);

• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 roku - o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. 2007 r., Nr 168, poz. 1186 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.