Czy jest możliwe skuteczne zawieszenie działalności gospodarczej spółki handlowej?

Jakie zmiany dotyczą zawieszenia działalności gospodarczej?

20 września 2008 r. weszła w życia ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Wśród licznych zmian, nowelizacja ta reguluje kwestię zawieszenia działalności gospodarczej. Zgodnie z dodanym art. 14a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (u.s.g.), przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników, może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 1 miesiąca do 24 miesięcy. W tym czasie może skorzystać ze zwolnień z podatku dochodowego od osób fizycznych lub prawnych, podatku od towarów i usług, a także ze zwolnień dotyczących ubezpieczenia chorobowego, wypadkowego, jak również emerytalnego i rentowego. Jednocześnie, przedsiębiorca taki nie może w okresie zawieszenia wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Co zmieniono w KRS?

W tym samym dniu weszła w życie także nowelizacja ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (u.KRS). Nowe przepisy art. 20c ust. 1-2 oraz art. 44 ust. 1 pkt 4a mówią o ujawnianiu w dziale 6 rejestru przedsiębiorców informacji o zawieszeniu albo wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej. Wpis do rejestru obejmuje w szczególności datę rozpoczęcia zawieszenia działalności gospodarczej. Wnioski o wpis informacji tak o zawieszeniu, jak i wznowieniu działalności są zwolnione z opłat sądowych i nie podlegają ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (art. 20c ust. 3 u.KRS).

Ustawa określa też w art. 22a, co powinien zawierać wniosek o wpis informacji o zawieszeniu lub wznowieniu działalności gospodarczej. Są to w szczególności następujące dane:

• firma lub nazwa przedsiębiorcy,

• oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności,

• numer NIP,

• siedziba i adres,

• numer w rejestrze przedsiębiorców.

Należy także załączyć oświadczenie o niezatrudnianiu pracowników.

Jakie problemy w praktyce rodzą nowe przepisy?

W tym miejscu powstają jednak poważne problemy interpretacyjne. Cytowany art. 22a w ust. 1 odsyła do wniosków o wpis informacji o zawieszeniu lub wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej, o których mowa w art. 27a ust. 1 u.s.g. Przepis ten stanowi, iż zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy złożony na piśmie właściwemu organowi ewidencyjnemu, a w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego - właściwemu sądowi rejestrowemu i również został dodany ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. Jednak jego wejście w życie, w przeciwieństwie do przepisów u.KRS, zostało odłożone w czasie do 31 marca 2009 r., a zatem do chwili wejścia w życie przepisów rozdziału III u.s.g. o Ewidencji Działalności Gospodarczej. Zatem do tego czasu opisane wyżej odesłanie będzie prowadziło w próżnię. Powstaje zatem sytuacja, w której obowiązują przepisy regulujące proceduralne aspekty postępowania, natomiast przynajmniej prima facie brakuje przepisu ustanawiającego obowiązek dokonania wpisu i określającego, w jakim momencie następuje zawieszenie.

Można jednak obronić interpretację, w myśl której obowiązek ujawnienia zawieszenia lub wznowienia działalności gospodarczej wynika - przynajmniej do czasu wejścia w życie stosownych przepisów u.s.g. - z przepisów regulujących zawartość wpisu (art. 20c u.KRS) oraz katalog danych ujawnianych w rejestrze (art. 44 ust. 1 pkt 4a u.KRS). Interpretacja taka oparłaby się na założeniu, że ustawodawca nie wydaje przepisów proceduralnych, które nie mają swoich odpowiedników w prawie materialnym. Można także próbować rekonstruować taki obowiązek z nowego przepisu art. 7ba ustawy Prawo działalności gospodarczej, który dotyczy ewidencji działalności gospodarczej.

Jest on co do zasady identyczny w treści z jeszcze nie obowiązującym art. 27a ust. 1 u.s.g., jednak nie mówi wprost o zawieszeniu następującym na wniosek i, przede wszystkim, nie dotyczy spółek prawa handlowego. Tym niemniej, absurdalne byłoby uznanie, że podmioty uznane przez ustawodawcę za tak istotne, że podlegają rejestracji w KRS, nie są obowiązane do rejestrowania zawieszenia lub wznowienia działalności gospodarczej, a obowiązek taki ciąży na osobach fizycznych, figurujących w EDG. Nawet jednak, jeżeli przyjmiemy taką interpretację, powstają kolejne problemy.

Brakuje przede wszystkim przepisu, który jednoznacznie określałby, w którym momencie następuje zawieszenie działalności, co jest niezwykle istotne z punktu widzenia ustalania praw i obowiązków przedsiębiorcy. Jednak ten problem jest mniej istotny, jeżeli zwrócimy uwagę na praktyczne aspekty zgłaszania zawieszenia lub wznowienia działalności do KRS.

Mimo wyraźnego określenia w art. 22a ust. 1 u.KRS minimalnej treści wniosku o zawieszenie działalności gospodarczej, ustawodawca nie zmienił bowiem zakresu zastosowania przepisu art. 19 ust. 2 u.KRS, w myśl którego wnioski należy składać na urzędowym formularzu. Wniosek złożony z naruszeniem tego przepisu, a zatem również na nośniku innym, niż urzędowy formularz, podlega - jak stanowi art. 19 ust. 3 u.KRS - zwrotowi bez wezwania do uzupełnienia. Nie stosuje się przy tym art. 130[1] kodeksu postępowania cywilnego, a zatem nie ma możliwości „uratowania" wniosku w żaden sposób.

Skoro zatem wnioski składane w innej formie nie mają szans na pomyślne rozpatrzenie, powstaje pytanie, na jakim formularzu powinien być złożony wniosek o wpis w tym przypadku. Jest ono o tyle interesujące, że za nowelizacją ustaw nie poszła zmiana rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000 r. w sprawie określenia wzorów urzędowych formularzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępniania. Czy któryś z już określonych w rozporządzeniu wniosków może być zastosowany przy zawieszaniu działalności gospodarczej przez spółkę handlową?

W grę mogłyby wchodzić formularze dotyczące zmiany danych (KRS-Z1, KRS-Z2, KRS-Z3).

Oczywiście nie zawierają one stosownej rubryki, pozwalającej w sposób jednoznaczny umieścić w nich informację o zawieszeniu lub wznowieniu działalności gospodarczej. Wydawałoby się zatem, że nie ma możliwości ujawnienia zawieszenia działalności gospodarczej. Można jednak rozważyć złożenie w sądzie rejestrowym odpowiedniego wniosku (Z1, Z2 lub Z3) i wypełnienie go w specyficzny sposób. Po uzupełnieniu części A i B, należałoby skreślić rubryki z części C, jako nieistotne z punktu widzenia zgłaszania zawieszenia lub wznowienia. Z kolei jako załączniki należałoby złożyć dokumenty dotyczące zawieszenia lub wznowienia:

• dokument zawierający oświadczenie o zawieszeniu lub wznowieniu działalności oraz dane, o których mowa w art. 22a u.KRS, podpisany przez osoby uprawnione do reprezentowania spółki, oraz

• w przypadku zawieszenia: oświadczenie, że spółka, jako przedsiębiorca, nie zatrudnia żadnych pracowników.

Nie można jednak jednoznacznie przesądzić, czy wniosek złożony w takiej formie mógłby być podstawą wpisu do KRS.

Trudno zresztą określić, w jakiej rubryce miałaby się znaleźć informacja o zawieszeniu lub wznowieniu działalności gospodarczej. Za nowelizacją ustawy o KRS nie poszła bowiem również nowelizacja rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach. Rozporządzenie to określa między innymi, jakie rubryki zawierają odpowiednie działy Krajowego Rejestru Sądowego. Żadnych regulacji dotyczących zawieszenia lub wznowienia działalności nie zawierają ani §39 rozporządzenia (dot. spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej), ani §59 (dot.

spółki z o.o. i spółki akcyjnej) powołanego rozporządzenia. Skoro tak - wykonanie postanowienia sądu rejestrowego o wpisie mogłoby napotkać na poważną przeszkodę w postaci braku odpowiedniej rubryki w systemie informatycznym!

Dopóki luki w prawie nie zostaną uzupełnione, możliwość zawieszenia działalności gospodarczej może okazać się fikcją dla podmiotów, które podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorców.

Na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości opublikowano projekty kilku aktów prawnych, mających zlikwidować ten stan niepewności. Chodzi o projekty:

• rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach - wprowadza ono przepisy będące podstawą wpisu do rejestru dat zawieszenia i wznowienia działalności gospodarczej (dot. także stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej)
• rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów urzędowych formularzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępniania - określa ono wzór formularza wniosku o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców - zawieszenie/wznowienie wykonywania działalności gospodarczej,
• załącznika do w/w rozporządzenia - zawiera on urzędowy wzór formularz KRS-Z62. W formularzu znajduje się odpowiednia rubryka na oświadczenie o zawieszeniu lub wznowieniu działalności gospodarczej, a także datę rozpoczęcia zawieszenia lub wznowienia.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2008 r., Nr 141, poz. 888);

• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 r., Nr 173, poz. 1807, ze zm.);

• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jednolity: Dz. U. 2001 r., Nr 17, poz. 209, ze zm.)

Zespół
e-prawnik.pl