Egzekucja administracyjna w Państwach UE

11.8.2008

Przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 66a - 66zp) stosuje się przy udzielaniu pomocy obcemu państwu lub korzystaniu z jego pomocy w sprawach dotyczących należności pieniężnych wynikających z tytułu:

zwrotów, interwencji i innych środków będących częścią systemu całkowitego lub częściowego finansowania Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji lub Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich, łącznie z sumami, które mają być pobrane w związku z tymi działaniami,
opłat i innych należności przewidzianych w ramach wspólnej organizacji rynku Unii Europejskiej dla sektora cukru,
należności przywozowych,
należności wywozowych,
podatku od towarów i usług,
akcyzy od produktów tytoniowych, alkoholi i napojów alkoholowych, olejów mineralnych,
podatku od dochodu lub podatku od majątku,
podatku od składek ubezpieczeniowych,
odsetek, kar i grzywien administracyjnych, kosztów i innych należności związanych z należnościami, o których mowa w pkt. 1-9, z wyłączeniem wszelkich sankcji o charakterze karnym określonych w prawie państwa udzielającego pomocy;

oraz w sprawach dotyczących należności pieniężnych przekazanych do egzekucji administracyjnej na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Przepisy te implementują do polskiego prawa regulację zawartą w dyrektywie Rady 76/308/EWG z 15 marca 1976 r. w sprawie wzajemnej pomocy przy dochodzeniu roszczeń wynikających z operacji będących częścią systemu finansowania Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz rolniczych opłat wyrównawczych i opłat celnych oraz dyrektywie Komisji 2002/94/WE z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie ustalenia szczegółowych zasad wykonania niektórych przepisów dyrektywy Rady 76/308/EWG w sprawie wzajemnej pomocy przy windykacji roszczeń dotyczących niektórych opłat, ceł, podatków i innych środków.

Podmioty uprawnione

Z wnioskiem o pomoc o innego państwa UE zwraca się minister właściwy do spraw finansów publicznych, który sprawuje w tym zakresie funkcje organu wnioskującego. Również on sprawuje funkcję organu wykonującego, czyli udzielającego pomocy innemu państwu. Minister podejmuje stosowne działania na wniosek:

polskiego wierzyciela, który może żądać udzielenia informacji, powiadomienia o piśmie, orzeczeniu lub innym dokumencie jego dotyczącym lub prowadzenia egzekucji lub dokonania zabezpieczenia należności pieniężnych,
organu egzekucyjnego, który może żądać udzielenia informacji, powiadomienia o piśmie, orzeczeniu lub innym dokumencie jego dotyczącym

Zakres pomocy

Pomoc w egzekucji administracyjnej może polegać na:

udzieleniu informacji;
powiadomieniu zainteresowanego podmiotu o piśmie, orzeczeniu lub innym dokumencie jego dotyczącym;
prowadzeniu egzekucji lub dokonaniu zabezpieczenia należności pieniężnych.

Wniosek o udzielenie pomocy może dotyczyć więcej niż jednej należności pieniężnej, jeżeli są one należne od tego samego zobowiązanego.

Przepisy uzależniają możliwość skorzystania z pomocy i jej udzielenia od wysokości należności. Nie podlega bowiem wykonaniu wniosek o udzielenie pomocy, jeżeli kwota należności pieniężnej lub łączna kwota kilku takich należności jest mniejsza od 1 500 euro. Należności te przelicza się na euro według średniego kursu złotego w stosunku do euro, ogłoszonego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego w dniu podpisania wniosku o udzielenie pomocy.

Udostępnianie dokumentów

Przekazane ministrowi przez obce państwo dokumenty i informacje związane z wnioskowaną pomocą mogą być udostępnione do wiadomości wyłącznie:

podmiotom, których dotyczy wniosek o udzielenie pomocy;
organom egzekucyjnym lub rekwizycyjnym, w celu realizacji wniosku organu wnioskującego o udzielenie pomocy, oraz polskim wierzycielom;
sądom rozpatrującym sprawy związane z dochodzeniem należności pieniężnych.

Wszystkie informacje lub dokumenty związane z udzielaniem pomocy na rzecz obcego państwa lub korzystaniem z jego pomocy przekazuje się, o ile to możliwe, wyłącznie drogą elektroniczną. Nie dotyczy to wniosku o powiadomienie oraz pism, orzeczeń lub innych dokumentów będących przedmiotem powiadomienia ani wniosku o dochodzenie lub zabezpieczenie należności pieniężnych oraz tytułu wykonawczego lub zarządzenia zabezpieczenia, chyba że organ wnioskujący inaczej uzgodni z obcym państwem.

Wniosek o udzielenie informacji

Jakie informacje można uzyskać?

Organ wykonujący dostarcza, na wniosek obcego państwa, wszystkie informacje, które mogą być użyteczne lub potrzebne temu państwu w dochodzeniu jego należności pieniężnych. Nie jest jednak obowiązany udzielić obcemu państwu informacji:

których nie mógłby uzyskać do celów egzekucji analogicznych należności pieniężnych powstałych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
które są objęte tajemnicą zawodową, handlową lub przemysłową;
których ujawnienie prowadziłoby lub mogłoby prowadzić do zagrożenia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej lub jej porządku publicznego.

Kogo może dotyczyć wniosek?

Wniosek o udzielenie informacji kierowany przez organ wnioskujący do obcego państwa może dotyczyć zobowiązanego i podmiotu zobowiązanego do uregulowania należności pieniężnych, jeżeli prawo Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje odpowiedzialność innych osób za obowiązki zobowiązanego, a także podmiotów, w których posiadaniu znajduje się mienie należące do podmiotów wymienionych wcześniej.

Art. 66r. Wniosek o udzielenie informacji może być w każdym czasie wycofany przez organ wnioskujący. Informację o wycofaniu wniosku przekazuje się obcemu państwu w formie pisemnej.

Wniosek o powiadomienie

Wniosek o powiadomienie, kierowany przez organ wnioskujący do obcego państwa, może dotyczyć podmiotu, który zgodnie z prawem Rzeczypospolitej Polskiej powinien być powiadomiony o czynnościach i orzeczeniach administracyjnych i sądowych, które zostały podjęte w Rzeczypospolitej Polskiej i które odnoszą się do należności pieniężnych przysługujących od tego podmiotu lub do dochodzenia takiej należności. Przepis ten stosuje się odpowiednio do pomocy świadczonej na rzecz obcego państwa, z tym że powiadomienia dokonuje się w trybie przepisów o doręczeniach w postępowaniu administracyjnym.

Wniosek o powiadomienie zawiera wszystkie potrzebne informacje, w tym w szczególności nazwisko lub nazwę, adres oraz inne posiadane dane niezbędne do identyfikacji podmiotu, którego wniosek dotyczy, a także rodzaj i przedmiot czynności lub orzeczeń, o których należy powiadomić, a jeżeli jest niezbędne - również nazwisko lub nazwę oraz adres zobowiązanego, a także należności pieniężne, których dotyczy tytuł wykonawczy, orzeczenie lub inny dokument.

Jeżeli w orzeczeniu lub innym dokumencie będącym przedmiotem wniosku o powiadomienie kierowanego do obcego państwa brak jest pouczenia o przysługujących środkach zaskarżenia, we wniosku o powiadomienie wskazuje się przepisy prawa Rzeczypospolitej Polskiej regulujące sposób kwestionowania należności pieniężnej lub jej dochodzenia.

Wniosek o egzekucję

Kiedy organ innego państwa może prowadzić egzekucję?

Organ wnioskujący może wystąpić do obcego państwa z wnioskiem o dochodzenie należności pieniężnych, jeżeli:

należności pieniężne lub postępowanie egzekucyjne wszczęte na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie są kwestionowane przez zobowiązanego albo są kwestionowane, ale prawo Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza kontynuowanie postępowania w takim przypadku,
postępowanie powyższe nie doprowadziło do całkowitego zaspokojenia wierzyciela.

Jednakże organ wnioskujący nie może domagać się od obcego państwa wszczęcia egzekucji, jeżeli egzekucja należności pieniężnych, z powodu sytuacji zobowiązanego, stworzyłaby poważne trudności ekonomiczne lub społeczne w tym państwie, a prawo tego państwa pozwala na nieprowadzenie egzekucji w takim przypadku. To samo dotyczy tego rodzaju pomocy świadczonej przez polskie organy.

Należności pieniężne obcego państwa, na które został wystawiony zagraniczny tytuł wykonawczy, traktuje się jak należności powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z tym, że o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, do należności pieniężnych dochodzonych na wniosek obcego państwa można nie stosować uprzywilejowanej kolejności zaspokojenia, z której korzystają analogiczne należności pieniężne polskich wierzycieli administracyjnych. Oznacza to, że urząd Skarbowy innego Państwa UE nie będzie korzystał z pierwszeństwa, jakie przysługuje polskiemu US.

Odroczenie terminu i raty

Organ egzekucyjny realizujący wniosek obcego państwa o egzekucję należności, może za zgodą ministra po uzgodnieniu z tym państwem, odroczyć termin płatności należności pieniężnych lub rozłożyć na raty spłatę takich należności, o ile prawo Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza stosowanie takich ulg w spłacie w odniesieniu do analogicznych należności pieniężnych polskich wierzycieli. Stosuje się tu odpowiednio przepisy polskiego prawa regulujące udzielanie ulg w spłacie analogicznych należności pieniężnych polskich wierzycieli.

Odsetki

Od należności pieniężnych obcych państw objętych tytułem wykonawczym wystawionym przez organ wykonujący nalicza się odsetki z tytułu nieterminowego regulowania należności pieniężnych w wysokości i na zasadach określonych w polskich przepisach. Odsetki nalicza się od dnia wystawienia tytułu wykonawczego.

Zarzuty ze strony dłużnika

W trakcie postępowania egzekucyjnego wszczętego na wniosek obcego państwa zobowiązany może zgłaszać zastrzeżenia dotyczące zagranicznego tytułu wykonawczego lub należności pieniężnych objętych tym tytułem wyłącznie do właściwych organów tego państwa obcego i zgodnie z jego przepisami. Polski organ tych kwestii nie bada, a jedynie wykonuje wniosek; wstrzymuje jednak egzekucję z dniem powiadomienia go o wniesionych zarzutach do dnia powiadomienia go o rozstrzygnięciu obcego państwa.

Jeżeli w wyniku postępowania prowadzonego przez obce państwo w sprawie wniesionych zarzutów uznano je za zasadne, organ egzekucyjny jest zobowiązany do wypłaty zobowiązanemu roszczeń z tytułu nienależnie wyegzekwowanych kwot oraz przyznanego odszkodowania. Kwoty te są następnie zwracane przez obce państwo, na którego wniosek toczyła się egzekucja.

Jeżeli wniosek o dochodzenie należności pieniężnych stanie się bezprzedmiotowy ze względu na ich zapłatę, umorzenie lub z innego powodu, organ wnioskujący informuje o tym niezwłocznie na piśmie obce państwo.

Zabezpieczenie należności

Należności pieniężne mogą być zabezpieczone na uzasadniony wniosek obcego państwa lub organu wnioskującego. Stosuje się tu odpowiednio w/w przepisy dotyczące dochodzenia należności pieniężnych.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. 2005 r., Nr 229, poz. 1954, ze zmianami)

Zespół
e-prawnik.pl