Paszport COVID a RODO

Wspólna opinia EROD i EIOD w sprawie zielonego zaświadczenia cyfrowego

Podczas 47. posiedzenia plenarnego, które odbyło się w dniach 30-31 marca 2021 r., Europejska Rady Ochrony Danych (EROD) i Europejski Inspektor Ochrony Danych (EIOD) przyjęli wspólną opinię dotyczącą wniosków w sprawie zielonego zaświadczenia cyfrowego.

Celem zielonego zaświadczenia cyfrowego jest ułatwienie korzystania z prawa do swobodnego przemieszczania się w Unii Europejskiej w czasie pandemii COVID-19 poprzez ustanowienie wspólnych ram dla wydawania, weryfikowania i uznawania zaświadczeń o szczepieniu, wyniku testu i o powrocie do zdrowia.

We wspólnej opinii EROD i EIOD wezwały współprawodawców do zapewnienia, że zielone zaświadczenie cyfrowe jest w pełni zgodne z unijnymi przepisami o ochronie danych osobowych. Komisarze ochrony danych z całej UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego podkreślają potrzebę zmniejszenia zagrożeń dla podstawowych praw obywateli i mieszkańców UE, które mogą wynikać z wydania zielonego zaświadczenia cyfrowego, w tym jego ewentualnych niezamierzonych wtórnych zastosowań.

Zdaniem EROD i EIOD użycie zielonego zaświadczenia cyfrowego nie może w żaden sposób prowadzić do bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji osób fizycznych i musi być w pełni zgodne z podstawowymi zasadami niezbędności, proporcjonalności i skuteczności. Biorąc pod uwagę charakter środków zaproponowanych we wniosku, EROD i EIOD uważają, że wprowadzeniu zielonego zaświadczenia cyfrowego powinny towarzyszyć kompleksowe ramy prawne.

EROD i EIOD wyraźnie zaznaczają także, że stosowanie zielonego zaświadczenia cyfrowego musi być ściśle ograniczone na czas trwania kryzysu związanego z COVID-19, a wszelki dostęp do danych osób fizycznych zebranych w związku z tym zaświadczeniem oraz ich późniejsze wykorzystanie przez państwa członkowskie po zakończeniu pandemii jest niedozwolone.

Na jakich zasadach zielone zaświadczenie cyfrowe jest zgodne z z unijnymi przepisami o ochronie danych osobowych według unijnych organów ochrony danych?

Zielone zaświadczenie cyfrowe ma na celu ułatwienie korzystania z prawa do swobodnego przemieszczania się w UE w czasie pandemii COVID-19 poprzez ustanowienie wspólnych ram dla wydawania, weryfikowania i uznawania interoperacyjnych zaświadczeń o szczepieniu, wyniku testu i o powrocie do zdrowia. We wspólnej opinii EROD i EIOD wzywają współprawodawców do zapewnienia, że zielone zaświadczenie cyfrowe jest w pełni zgodne z unijnymi przepisami o ochronie danych osobowych.

Komisarze ochrony danych z całej UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego podkreślają potrzebę zmniejszenia zagrożeń dla podstawowych praw obywateli i mieszkańców UE, które mogą wynikać z wydania zielonego zaświadczenia cyfrowego, w tym jego ewentualnych niezamierzonych wtórnych zastosowań.

EROD i EIOD podkreślają, że użycie zielonego zaświadczenia cyfrowego nie może w żaden sposób prowadzić do bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji osób fizycznych i musi być w pełni zgodne z podstawowymi zasadami niezbędności, proporcjonalności i skuteczności. Biorąc pod uwagę charakter środków zaproponowanych we wniosku, EROD i EIOD uważają, że wprowadzeniu zielonego zaświadczenia cyfrowego powinny towarzyszyć kompleksowe ramy prawne.

Andrea Jelinek, Przewodnicząca EROD, powiedziała: „Zielone zaświadczenie cyfrowe akceptowane we wszystkich państwach członkowskich, może być dużym krokiem naprzód w ponownym rozpoczęciu podróży po całej UE. Każdy środek przyjęty na szczeblu krajowym lub unijnym, który wiąże się z przetwarzaniem danych osobowych, musi respektować ogólne zasady skuteczności, niezbędności i proporcjonalności. Dlatego też EROD i EIOD zalecają, żeby wszelkie dalsze wykorzystanie zielonego zaświadczenia cyfrowego przez państwa członkowskie miało odpowiednią podstawę prawną w państwach członkowskich i aby wprowadzono wszystkie niezbędne zabezpieczenia.”

Wojciech Wiewiórowski, EIOD, powiedział: “Musi być jasno stwierdzone, że Wniosek nie pozwala – i nie może prowadzić – do stworzenia jakiejkolwiek centralnej bazy danych osobowych na poziomie UE. Ponadto musi być zapewnione, że dane osobowe nie będą przetwarzane dłużej niż jest to bezwzględnie niezbędne oraz aby dostęp do tych danych i ich wykorzystanie nie były dozwolone po zakończeniu pandemii. Zawsze podkreślałem, że środki przyjęte w ramach walki z COVID-19 są tymczasowe i naszym obowiązkiem jest dopilnowanie, aby nie miały one zastosowania po zakończeniu kryzysu.”

W obecnej nadzwyczajnej sytuacji spowodowanej pandemią COVID-19, EROD i EIOD nalegają na przestrzeganie zasad skuteczności, niezbędności, proporcjonalności i niedyskryminacji. EROD i EIOD powtarzają, że w chwili pisania tego tekstu wydaje się, że istnieje niewiele dowodów naukowych potwierdzających to, że otrzymanie szczepionki przeciwko COVID-19 (lub wyzdrowienie z COVID-19) zapewnia odporność organizmu, a co za tym idzie, na jak długo taka odporność może się utrzymywać. Jednakże liczba dowodów naukowych rośnie każdego dnia. Ponadto nadal nie są znane wskaźniki dotyczące skuteczności szczepień w ograniczaniu przenoszenia zakażeń.

Wniosek powinien określać jasne i precyzyjne zasady regulujące zakres i stosowanie zielonego zaświadczenia cyfrowego oraz nakładać odpowiednie zabezpieczenia. Zagwarantuje to osobom fizycznym, których danych osobowych będzie to dotyczyć, że będą skutecznie chronione przed ryzykiem potencjalnej dyskryminacji.

We wniosku należy wyraźnie zaznaczyć, że dostęp do danych osób fizycznych i ich późniejsze wykorzystywanie przez państwa członkowskie UE po zakończeniu pandemii jest niedozwolone. Jednocześnie EROD i EIOD podkreślają, że stosowanie proponowanego rozporządzenia musi być ściśle ograniczone do obecnego kryzysu związanego z COVID-19.

Wspólna opinia zawiera szczegółowe zalecenia dotyczące dalszych wyjaśnień na temat kategorii danych, których dotyczy wniosek, przechowywania danych, obowiązków w zakresie przejrzystości oraz identyfikacji administratorów i podmiotów przetwarzających, w związku z przetwarzaniem danych osobowych.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl