Uzasadnione i nieuzasadnione przyczyny rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia
Kodeks pracy daje zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy prawo rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia. Rozwiązanie może być dokonane tak z przyczyn zawinionych, jak i niezawinionych. Prawidłowe wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, jak i rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia, wymaga istnienia przyczyny wypowiedzenia czy rozwiązania oraz wskazania jej w piśmie skierowanym do pracownika.
Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia jest jednostronnym oświadczeniem woli skierowanym przez jedną ze stron stosunku pracy do drugiej i nie wymagające akceptacji. Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę złożone przez pracodawcę wymaga opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Zarówno w stosunku do pracownika, jak i w stosunku do pracodawcy, istnieje obowiązek w postaci terminu miesięcznego przewidzianego dla złożenia oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy licząc od dnia uzyskania przez niego wiadomości o przyczynie dającej podstawę rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Również obie strony stosunku pracy oświadczenie o rozwiązaniu powinny złożyć w formie pisemnej wraz z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie.
Na wstępie warto wymienić zawinione i niezawinione przyczyny rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę i pracownika. Wyliczenie - w stosunku do pracownika i pracodawcy - przyczyn uzasadniających rozwiązanie stosunku pracy jest wyczerpujące.

Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z winy pracownika w trzech zasadniczych przypadkach:
- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
- popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeśli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Ustawodawca przewidział również w stosunku do pracownika niezawinione przez niego przyczyny, które dają pracodawcy prawo rozwiązania stosunku pracy. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli:
-
niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
- dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
- dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową,
- oraz w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione wyżej a trwającej dłużej niż 1 miesiąc.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może jednak nastąpić w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem - w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku, a w przypadku odosobnienia pracownika ze względu na chorobę zakaźną - w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku, jak również po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności.
W odniesieniu do uzasadnionych przyczyn rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ze strony pracownika należy wskazać, że zgodnie z Kodeksem pracy pracownik może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia:
- jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe;
- gdy pracodawca dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków względem pracownika.
Ciężkie naruszenie obowiązków i podstawowe obowiązki pracownicze
Ocenienie, czy dane naruszenie jest ciężkie, zależy od okoliczności każdego indywidualnego przypadku. Przykładowo: odmowa wykonania polecenia wydanego przez pracodawcę stanowi ciężkie naruszenia podstawowych obowiązków ze strony pracownika, choć nie zawsze.
W razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od (polecenia) wykonywania pracy, zawiadamiając o tym przełożonego. Sąd Najwyższy uznał jednak w wyroku z 11 maja 2006 r. (sygn. I PK 191/2005), że zatrudniony nie może zaniechać obowiązków pracowniczych tylko dlatego, że sprzęt roboczy nie ma znaku bezpieczeństwa. Musi zaistnieć realne zagrożenie dla życia lub zdrowia. Fakt, że komputerowi brakowało certyfikowanych znaków bezpieczeństwa (art. 217 Kodeksu pracy, zgodnie z którym narzędzia robocze trzeba opatrzyć specjalnymi oznaczeniami potwierdzającymi ich bezpieczeństwo) nie oznacza jeszcze, iż stwarzał on bezpośrednie niebezpieczeństwo dla pracownika.

Potrzebujesz porady prawnej?
W zasadzie należy powiedzieć, że pracodawca ma mniej uprawnień niż pracownik. Pracownik może zarówno kwestionować zasadność rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, jak również zasadność wypowiedzenia umowy o pracę. W razie wypowiedzenia bądź rozwiązania umowy o pracę (...)
Wypowiedzenie umowy o pracę - wszystko, co musisz wiedzieć
Tematem artykułu jest zagadnienie wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę oraz wskazanie przykładowych błędów, jakie w tych sytuacjach popełniają strony stosunku pracy. Omówiono w nim podstawowe przyczyny, które mogą stanowić uzasadnienie rozwiązania umowy o pracę. (...)
Ustanie stosunku pracy następuje w następstwie: rozwiązania stosunku pracy na podstawie oświadczeń woli (czynności prawnych) albo wygaśnięcia stosunku pracy, które jest spowodowane określonymi zdarzeniami prawnymi. Wypowiedzenie umowy o pracę Wypowiedzenie (...)
Jak zakończyć umowę pracodawcy z pracownikiem?
Przeczytaj, w jaki sposób może zakończyć się współpraca z pracownikiem i co wziąć pod uwagę, ustalając tryb rozwiązania umowy o pracę. Sprawdź, kiedy pracownik może odwołać się do sądu, a kiedy to pracodawca może mieć roszczenia względem pracownika. ##baner## Jak można (...)
Jak rozwiązać umowę o pracę w zależności od jej rodzaju?
Prawo przewiduje różne sposoby rozwiązywania umów o pracę: na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (...)
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika.
W jakich przypadkach może nastąpić rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez pracownika? Pracownik nie zawsze ma świadomość, iż również jemu przysługuje prawo do rozwiązania umowy o prace bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Co ważne, pracownik nie może arbitralnie korzystać (...)
Jak pracownik dokonuje wypowiedzenia umowy o pracę – opinia prawna
Stan faktyczny W tej chwili jestem 35 dzień na zwolnieniu lekarskim. Od samego początku pracodawca kontrolował zasadność zwolnienia lekarskiego. Odbyła się nawet kontrola w ZUS-ie, na której zakwestionowano jedno ze zwolnień (od następnego dnia po kontroli kazano mi się stawić w pracy) ja (...)
Z jakich przyczyn można wypowiedzieć umowę o pracę?
Kiedy przyczyny wypowiedzenia są uzasadnione, a kiedy nieuzasadnione? W artykule niniejszym omówione zostały poszczególne przyczyny wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę wraz z oceną ich zasadności. Nie da się jednoznacznie określić, czy dana przyczyna ujęta abstrakcyjnie, (...)
W jaki sposób uniknąć rozwiązania umowy o pracę?
Przepisy prawa pracy przewidują szereg przypadków, kiedy nie jest możliwe złożenie przez pracodawcę pracownikowi oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę. Urlop wypoczynkowy a rozwiązanie umowy o pracę Okolicznością uniemożliwiającą pracodawcy rozwiązanie umowy o pracę jest (...)
Czego może się domagać pracownik? Zasadą jest, że pracownika do zwolnienia wybiera pracodawca. Jednak dokonany wybór nie może być sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Istotne jest tylko, aby pracodawca podał rzeczywistą, uzasadnioną przyczynę i dokonał wypowiedzenia (...)
Kiedy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia?
Z jakich przyczyn pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia? W odniesieniu do uzasadnionych przyczyn rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ze strony pracownika należy wskazać, że zgodnie z Kodeksem pracy pracownik może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia: jeżeli (...)
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem i bez wypowiedzenia
Umowa o pracę może zostać rozwiązana na różne sposoby: na mocy porozumienia stron (pracownika i pracodawcy), przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (oznacza to, że umowa o pracę rozwiązuje się nie w chwili złożenia samego oświadczenia o rozwiązaniu (...)
Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia
Rozwiązanie stosunku pracy Zgodnie z ogólnymi zasadami stosunek pracy może zostać rozwiązany: na mocy porozumienia stron; za wypowiedzeniem przez oświadczenie jednej ze stron stosunku pracy; bez wypowiedzenia przez oświadczenie jednej ze stron stosunku pracy; z upływem czasu, (...)
Okres wakacji sprzyja podejmowaniu przez młodzież zatrudnienia. Dla wielu z młodych ludzi jest to okazja nie tylko do zarobienia pieniędzy, ale także do zdobycia doświadczeń zawodowych czy przeżycia czegoś nowego. Młodzi ludzie, wkraczający na rynek pracy, powinni być przy tym świadomi (...)
Chałupnictwo - uprawnienia zatrudnionych w systemie nakładczym
Biorąc do ręki gazetę z ogłoszeniami pracy, w ofercie niekiedy rzuca nam się w oczy hasło “chałupnictwo”. Dla jednych praca taka może wydawać się mało atrakcyjna, szczególnie dla osób przyzwyczajonych do ciągłego kontaktu z ludźmi, czy też bycia w ciągłym ruchu. (...)
Powołanie, mianowanie, wybór - czym się różnią stosunki pracy zawarte na tych podstawach?
Czy stosunek pracy musi być uregulowany w umowie o pracę by podlegał ochronie prawa pracy? Prawo pracy przewiduje, że stosunek pracy pomiędzy stronami może być uregulowany w inny sposób niż w umowie o pracę, a nadal podlegać jego ochronie. Już w art. 2 Kodeksu pracy, który (...)
Co zrobić jeśli niezasadnie rozwiązano z tobą umowę o pracę?
Kiedy rozwiązanie umowy o pracę jest nieuzasadnione lub niezgodne z prawem? Każde naruszenie przez pracodawcę przepisów o trybie i podstawach rozwiązania umowy o pracę skutkuje tym, że umowa została niezasadnie rozwiązana i powoduje przyznanie pracownikowi określonych uprawnień. Naruszenie (...)
Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem
Wypowiedzenie to tryb, który daje pracownikowi – w okresie wypowiedzenia – szansę na przygotowanie się do zakończenia współpracy. Przeczytaj, kiedy i jak pracodawca może rozwiązać umowę za wypowiedzeniem. ##baner## Jak rozwiązać umowę za wypowiedzeniem? Jako pracodawca (...)
Co charakteryzuje stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę?
Spółdzielcze umowy o pracę są zawierane w tzw. spółdzielniach pracy. Przedmiotem gospodarczej działalności tych spółdzielni pracy jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków. Istnieją także spółdzielnie (...)
Porzucenie pracy - Jakie są konsekwencje porzucenia pracy?
Czy porzucenie pracy automatycznie rozwiązuje umowę o pracę? Obecnie porzucenie pracy nie jest w sposób szczególny uregulowane w polskim systemie prawnym. Inaczej było do dnia 1 czerwca 1996 r., kiedy to porzucenie pracy stanowiło jeden ze sposobów rozwiązania umowy o pracę, (...)