Czy możliwym jest zabezpieczenie roszczenia pieniężnego w formie depozytu?

Natomiast artykuł 753 kodeksu postępowania cywilnego wprowadza zasadę, iż w sprawach o alimenty zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo albo okresowo określonej sumy pieniężnej. Przepis ten stosuje się odpowiednio do zabezpieczenia roszczeń o: rentę, sumę potrzebną na koszty leczenia, z tytułu odpowiedzialności za uszkodzenie ciała lub utratę życia żywiciela albo rozstrój zdrowia oraz o zmianę uprawnień objętych treścią dożywocia na dożywotnią rentę, wynagrodzenie za pracę, należności z tytułu rękojmi lub gwarancji jakości albo kary umownej, jak również należności z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, przeciwko przedsiębiorcy do wysokości dwudziestu tysięcy złotych, należności z tytułu najmu lub dzierżawy, a także należności z tytułu opłat obciążających najemcę lub dzierżawcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego lub użytkowego do wysokości dwudziestu tysięcy złotych, naprawienie szkody wynikającej z naruszenia przepisów o ochronie środowiska, wynagrodzenie przysługujące twórcy projektu wynalazczego. Wskazać w tym miejscu jednak należy, iż inne ustawy również mogą przewidywać odmienne sposoby zabezpieczenia roszczenia. Przykładem takiej normy może być chociażby art. 268 kodeksu spółek handlowych, który przewiduje, iż w celu zabezpieczenia powództwa sąd może, z ważnych powodów, zawiesić wspólnika w wykonywaniu jego praw udziałowych w spółce.

Zadać sobie zatem należy pytanie czy w przypadku zabezpieczenia roszczeń pieniężnych możliwym jest ustanowienie depozytu?

Odpowiedzi na to pytanie udziela regulacja zawarta w artykule 742 kodeksu postępowania cywilnego, który przewiduje możliwość uchylenia dotychczasowego zabezpieczenia poprzez złożenie na konto depozytowe Ministra Finansów, albo sumy zabezpieczenia żądanej przez uprawnionego we wniosku o udzielenie zabezpieczenia (§ 1), albo sumy wystarczającej do zabezpieczenia (§ 4). Opisane wyżej przypadki powodują, iż w pierwszym z nich zabezpieczenie upada, a sąd na wniosek obowiązanego wyda postanowienie stwierdzające upadek zabezpieczenia, w drugim sąd zbada czy suma wpłacona na konto depozytowe jest wystarczająca do zabezpieczenia roszczenia uprawnionego, czego pozytywny wynik skutkować będzie uchyleniem poprzedniego sposobu zabezpieczenia. Jest to zatem środek umożliwiający zmianę dotychczas ustanowionej formy zabezpieczenia właśnie na formę depozytu. Jednocześnie wskazać należy na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2008 roku III CZP 153/07 w której wskazano, iż: „Depozyty prawa procesowego, jak wskazano, składane są na potrzeby i cele postępowania zabezpieczającego i egzekucyjnego; wiążą się z zaspokojeniem wierzyciela zgodnie z tytułem wykonawczym. W tych wypadkach nie ma zastosowania art. 6932 § 1 k.p.c., a zatem dokonuje się ich złożenia bez uzyskania w postępowaniu nieprocesowym zezwolenia sądu.” Co za tym idzie w przypadku takim obowiązany nie tylko ma możliwość zmiany dotychczasowej formy zabezpieczenia na depozyt, ale również nie jest związany żmudną procedurą uzyskania zgody na złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego.

Na koniec wskazać ponadto należy, iż składając wniosek obowiązanego o uchylenie prawomocnego postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia pamiętać należy o opłacie sądowej od wniosku w kwocie 100 zł.