Jak liczyć termin przedawnia się roszczenie o zachowek?
Roszczenia majątkowe co do zasady ulegają przedawnieniu. Powoduje to, że w razie ich dochodzenia, ten przeciwko komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia - czyli nie musi spełniać takiego roszczenia. Do tych roszczeń należy również roszczenie o zachowek oraz roszczenie o uzupełnienie zachowku.
Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek?
Przedawnienie roszczeń o zachowek reguluje art. 1007 kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu (czynność tę dokonuje się najczęściej przed sądem w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku. Sąd sporządza wtedy protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu. Otwarcia i ogłoszenia testamentu może dokonać także notariusz). Jednakże roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku (a więc z chwilą śmierci spadkodawcy). Zatem w zależności od kogo uprawniony będzie domagał się zapłaty należnego zachowku, to inny będzie początkowy moment liczenia pięcioletniego terminu.
Jak liczyć termin w przypadku gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu?
W takiej sytuacji przyjmuje się, że należy w drodze analogi stosować art. 1007 § 2 kodeksu cywilnego. Oznacza to, że termin przedawnienia rozpoczyna się z chwilą otwarcia spadku (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2014, komentarz do art. 1007 Kodeksu cywilnego).
Przedawnienie roszczenia o zachowek 5, czy 3 lata?
Poprzedni stan prawny przewidywał trzyletni termin przedawnienia roszczeń o zachowek. Obecny, pięcioletni termin przedawnienia obowiązuje od dnia 23 października 2011 r., na skutek ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 18 marca 2011 r. (Dz.U. nr 85, poz. 458). Jednakże do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie ww. ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, stosuje się już także pięcioletni termin przedawnienia.
Przerwanie biegu przedawnienia o zachowek
Do roszczenia o zachowek ma zastosowanie art. 123 kodeksu cywilnego. Wskazuje on, że bieg terminu przedawnienia ulega przerwaniu:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia,
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
- przez wszczęcie mediacji.
Po każdym przerwaniu, bieg przedawnienia biegnie na nowo.
