Zmiany w dochodach jednostek samorządu terytorialnego

Co przewiduje ustawa z dnia 15 września 2022 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw? 

Zgodnie z treścią uzasadnienia do projektu nowelizacji zasadniczymi celami tego aktu są: wsparcie finansowe w realizacji zadań jednostek samorządu terytorialnego (dalej: JST); umożliwienie JST silniejszego włączenia się w zadania z zakresu poprawy efektywności energetycznej oraz ograniczenia kosztów zakupu ciepła ponoszonych przez odbiorców; umożliwienie JST dążenia do maksymalnego wykorzystania ich możliwości inwestycyjnych przy jednoczesnym zachowaniu ich bezpieczeństwa finansowego.

Nowelizacja wprowadza zmiany w: ustawie z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1672, z późn. zm.), ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1634, 1692, 1725 i 1747), ustawie z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim (Dz.U. z 2022 r. poz. 1709), ustawie z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz.U. poz. 2490 oraz z 2022 r. poz. 1301) oraz w ustawie z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265).

Zmiany w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego obejmują:

• modyfikację tworzonej w budżecie państwa rezerwy subwencji ogólnej; 
• zmiany w zakresie kryteriów, jakie musi spełniać gmina aby otrzymać premię aktywizującą lub inwestycyjną, jak również zmiany dotyczące zasad podziału tej premii między uprawnione gminy;
• modyfikację zasad zmniejszania części subwencji ogólnej ustalonej na rok budżetowy przez Ministra Finansów; 
• wydłużenie do 2025 r. okresu, w którym gminy muszą wydatkować określone środki na inwestycje w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę; 
• określenie zasad zwrotu nienależnej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej za lata poprzedzające rok budżetowy, wynikającego z decyzji administracyjnej, która stała się ostateczna przed dniem 1 stycznia 2022 r. i przed tym dniem nie podlegała wykonaniu w następstwie wstrzymania wykonania decyzji lub uwzględnienia skargi na taką decyzję przez sąd administracyjny; 
• stworzenie podstawy prawnej do zasilenia JST, w roku 2022, dodatkowymi wpływami z podatku dochodowego od osób fizycznych w łącznej wysokości 13 673 000 000 zł; 
• modyfikację obowiązków JST w sferze poprawy efektywności energetycznej; 
• pozbawienie JST w roku 2023 możliwości otrzymania części rozwojowej subwencji ogólnej; 
• modyfikację zasad obliczania kwot subwencji ogólnej na rok 2023.

Zmiany w  ustawie o finansach publicznych dotyczą zasad finansowania deficytu budżetu JST. Zmiana ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim polega na zwiększeniu do 5,75% wysokości udziału związku metropolitalnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze związku metropolitalnego. Zmiany w ustawie o ochotniczych strażach pożarnych polegają na zwiększeniu maksymalnego limitu wydatków budżetu państwa przeznaczonych na realizację zadań wynikających z tej ustawy.

Ustawa weszła w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, tj. 20 września br.

Rozpoczęto przekazywanie dodatkowych środków dla JST

Kwota prawie 13,7 mld zł dodatkowych dochodów w bieżącym roku z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT zostanie przekazana JST w trzech ratach. Pierwsza rata w wysokości 1/3 tej kwoty zostanie przekazana w najbliższych dniach. Pozostałe dwie raty zostaną przekazane w terminie do 30 listopada i 31 grudnia 2022 r.

 - "Skutki niekorzystnych zjawisk gospodarczych są problemem nie tylko dla samorządów, ale również dla budżetu państwa. Dlatego też  - w miarę możliwości budżetowych – wspieramy, samorządy w tych trudnych czasach. Dodatkowe środki w kwocie 13,7 mld zł to solidny bufor finansowy w okresie wzmożonych turbulencji zewnętrznych związanych z koniecznością ponoszenia podwyższonych kosztów funkcjonowania. Dodatkowa kwota składa się z dwóch kwot składowych. Pierwsza z nich wynosząca 7,8 mld zł to kwota do podziału miedzy wszystkie samorządy – proporcjonalnie do wysokości planowanych na rok 2023 dochodów gmin z tytułu udziału w podatku PIT. Druga – wynosząca 5,9 mld zł to wsparcie przede wszystkim dla mniejszych i mniej zamożnych samorządów" – powiedziała minister finansów Magdalena Rzeczkowska.

Dodatkowe dochody w wysokości 13,673 mld zł będą przekazane w 3 ratach.  

Pierwszą ratę w wysokości 1/3 tej kwoty (4.557.666.344 zł) Minister Finansów przekaże już w najbliższych dniach. Pozostałe dwie raty będą przekazane w terminie do 30 listopada i 31 grudnia 2022 roku.

Warto podkreślić, że dodatkowe dochody z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT w budżetach samorządowych będą stanowić średnio ok. 25-procentowy dodatek w stosunku do dochodów już zaplanowanych z tego tytułu na rok 2022.

Środki te będą stanowić znaczące wsparcie JST w realizacji ich zadań. Samorządy będą mogły wydatkować otrzymane środki w sposób elastyczny, przeznaczając je zarówno na wydatki bieżące jak i na inwestycje, mogą także i powinny przeznaczyć je na szczególnie istotnych obecnie, zadań z zakresu poprawy efektywności energetycznej, rozwoju odnawialnych źródeł energii  oraz ograniczenia kosztów zakupu ciepła i energii ponoszonych przez odbiorców.

Minister Finansów 30 września br. poinformował wszystkie jednostki samorządu terytorialnego o wysokości dodatkowych dochodów w 2022 roku z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT, w wysokości 13,673 mld zł. Przekazana informacja umożliwi samorządom wprowadzenie dochodów z tego tytułu do tegorocznych budżetów samorządowych.

W załączeniu podział środków na poszczególne JST.

Materiały:

• Gminy - dodatkowe dochody w 2022 roku z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT
• Powiaty - dodatkowe dochody w 2022 roku z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT
• Województwa - dodatkowe dochody w 2022 roku z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT

A.J.
Zespół e-prawnik.pl