Odpowiedź prawnika: Domniemanie, że właściciel działki jest rolnikiem
Zgodnie z przepisami ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia. Dodatkową podstawą obowiązkowego ubezpieczenia w KRUS jest to, by gospodarstwo obejmowało obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny.
Przepisy ustawy dotyczące ubezpieczenia rolnika i świadczeń przysługujących rolnikowi stosuje się także do małżonka rolnika, chyba że ten małżonek nie pracuje w gospodarstwie rolnika ani w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem rolnym.
Za domownika rolnika na gruncie tej ustawy uważa się osobę bliską rolnikowi, która:
-
ukończyła 16 lat,
-
pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
-
stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy,
Przesłanki te muszą być spełnione łącznie.
W opisanej sytuacji najprawdopodobniej KRUS wykorzystał domniemanie zawarte w art. 38 ustawy. Zgodnie z tym przepisem przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu:
-
domniemywa się, że właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub dzierżawca takich gruntów, jeżeli dzierżawa jest zarejestrowana w ewidencji gruntów i budynków, prowadzi działalność rolniczą na tych gruntach,
-
domniemywa się, że podatnik podatku rolnego lub podatku od dochodu z działów specjalnych prowadzi działalność rolniczą w rozmiarze wynikającym z zakresu opodatkowania,
-
domniemywa się, że jeżeli własność lub dzierżawa gruntów, o których mowa w pkt 1, przysługuje kilku osobom lub jeżeli obowiązek podatkowy, o którym mowa w pkt 2, ciąży na kilku osobach - każda z tych osób uczestniczy w prowadzeniu działalności rolniczej,
-
domniemywa się, że osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat i pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy - jeżeli okoliczność ta została stwierdzona zgodnym oświadczeniem rolnika i tej osoby.
Każde z tych domniemań można obalić. W opisywanej sprawie należy przede wszystkim wyjaśnić w KRUS, że mąż nie prowadzi działalności rolniczej. Można w tym celu np. przedłożyć umowę dzierżawy. Należy też obalić domniemanie i wykazać, że żona nie pracuje stale w gospodarstwie rolnym. Jeśli KRUS wydał już jakąś decyzję należy się od niej odwołać w przewidzianym terminie. Od decyzji prezesa KRUS przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminach i na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z przepisami kpc odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję (nie do sądu), lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Należy bezwzględnie przestrzegać tego terminu.
Warto też przytoczyć w tym miejscu wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 14 października 2005 r., VII U 2173/2005, zgodnie z którym jakkolwiek przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników domniemywa się, że jeżeli własność przysługuje kilku osobom, każda z tych osób uczestniczy w prowadzeniu działalności rolniczej (art. 38 pkt 3 cyt. ustawy), nieuprawniony jest pogląd, że sam fakt nabycia udziału w spadku (we własności gospodarstwa rolnego) jest uczestniczeniem w prowadzeniu działalności rolniczej.
