Odpowiedź prawnika: Kara za uszkodzenie licznika
Na podstawie art. 57 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, w przypadku nielegalnego poboru energii, polegającego na naruszeniu postanowień umowy, przedsiębiorstwo energetyczne może dochodzić ryczałtowej opłaty na podstawie umowy zawartej z odbiorcą, w związku z postanowieniami taryfy energii elektrycznej. Opłata taka ma wówczas charakter kary umownej, a w związku z tym dochodzenie jej może nastąpić tylko przed sądem cywilnym. Stanowisko to zostało potwierdzone zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 lipca 2002 r. (III SA 1034/2002):
1. Uzupełnienie tytułu wykonawczego obejmującego należności za nielegalny pobór energii elektrycznej, przez powołanie jako podstawy prawnej decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energii zatwierdzającej taryfę dla energii elektrycznej, nie spełnienia wymogu z art. 27 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. 1991 r. Nr 36 poz. 161 ze zm.) i nie uzasadnia podjęcia postępowania egzekucyjnego.
2. Obowiązek wniesienia należności za nielegalny pobór energii elektrycznej powinien wynikać z orzeczenia sądu. Roszczenia z tego tytułu mają charakter cywilnoprawny, a nie administracyjny, gdyż dostarczanie energii odbywa się na podstawie umowy.
Powyższe stanowisko zostało również poparte przez Wojewódzki Sąd Administracyjnego w Bydgoszczy, w wyroku z dnia 5 kwietnia 2006 r. (I SA/Bd 6/2006). Zgodnie z tym orzeczeniem egzekucja należności za nielegalny pobór energii elektrycznej może być prowadzona w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. 2005 r. Nr 229 poz. 1954 ze zm.) dopiero po uzyskaniu wyroku sądu powszechnego stwierdzającego obowiązek poniesienia tych opłat.
Jak więc wynika, z powyższego, mogą Państwo dochodzić swoich praw przed sądem. W opisanej sytuacji należałoby należycie ustosunkować się do pisma nakładającego karę, wykazać, że jest ona bezzasadna. Jeżeli zakład energetyczny nie uwzględni Państwa argumentów, wówczas prawdopodobnie wystąpi na drogę postępowania sądowego, w którym to będą Państwo udowodnić, że kara została nałożona bezpodstawnie.
Jeżeli nielegalny pobór energii stanowi równocześnie przestępstwo kradzieży energii (art. 278 § 5 kodeksu karnego), przedsiębiorstwo energetyczne może dochodzić swoich roszczeń cywilno - prawnych w postępowaniu karnym (art. 415 § 3 kodeksu postępowania karnego). W tym wypadku może ono wystąpić z powództwem adhezyjnym lub złożyć wniosek o nałożenie przez sąd karny na oskarżonego środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody. W opisanym stanie faktycznym prawdopodobnie doszło do zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, w związku z tym zostali Państwo wezwani na Policję. Podczas tego postępowania będą Państwo musieli wykazać brak czynu przestępnego, tj. że nie dopuścili się Państwo przestępstwa (nie zmodyfikowali Państwo pomiarów licznika). Jest to już kwestia dowodowa.
Pismo nakładające karę nie jest decyzją administracyjną, dlatego też nie przysługuje od niego odwołanie do sądu administracyjnego. Jak już wyżej wskazano, jest to kara umowna, której można dochodzić tylko na drodze postępowania cywilnego (ja również bronić się przed jej bezpodstawnym nałożeniem). Sytuacja taka jest też podstawą o zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.
Mogą Państwo również, spróbować dochodzić swoich praw na podstawie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego, o ustalenie stosunku prawnego.
