24.11.2018
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Adopcja, inaczej przysposobienie (od łac.: "adoptio" oznacza przybranie, usynowienie), jest uznaniem dziecka innych rodziców, z którym nie ma więzi biologicznej, za własne.
Ma ona nie tylko wymiar psychologiczny, lecz także prawny: powstałe w wyniku adopcji relacje łączące dziecko i jego nowych rodziców są tożsame z relacjami opartymi na więzach krwi i pochodzenia. Zarówno dziecko, jak i jego nowi rodzice, mają zatem względem siebie takie same prawa i obowiązki, jakie istnieją między potomstwem a jego biologicznymi rodzicami.
Jakie są warunki adopcji?
Przysposobić można osobę małoletnią, tylko dla jej dobra.
W procesie adopcji najważniejsze jest dziecko. To do niego jest dobierana rodzina, a nie odwrotnie. Nie oznacza to jednakże umniejszania roli kandydatów na rodziców. Przygotowanie do powstania nowej rodziny przebiega zawsze z poszanowaniem obydwu stron procesu.
Według kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przysposobić mogą tylko osoby, które:
- mają pełną zdolność do czynności prawnych (tzn. są pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione), umożliwiającą po adopcji sprawowanie władzy rodzicielskiej,
- posiadają kwalifikacje osobiste (moralne i zdrowotne oraz stabilną sytuację materialną), które pozwolą w przyszłości na wywiązywanie się z obowiązków rodzicielskich,
- uzyskały opinię kwalifikacyjną ośrodka adopcyjnego oraz świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez ten ośrodek.
Jaka jest procedura adopcyjna?
Droga do przysposobienia wiedzie przez ośrodek adopcyjny.
Odgrywa on istotną rolę zarówno na etapie przygotowania do adopcji, jak i w jej trakcie, a po zakończeniu całej procedury może udzielać rodzinie adopcyjnej potrzebnego wsparcia.
Wykaz ośrodków adopcyjnych, które na terenie danego województwa prowadzą postępowania adopcyjne, możecie Państwo znaleźć Biuletynie Informacji Publicznej tego województwa.
Kandydaci mogą zwrócić się do dowolnego, wybranego przez siebie ośrodka adopcyjnego w kraju.
Procedura rozpoczyna się od złożenia dokumentów oraz dokonania wstępnej oceny, dotyczącej ich kwalifikacji osobistych oraz motywacji do adopcji.
Ocena ta weryfikowana jest poprzez późniejsze spotkania indywidualne, diagnozę pedagogiczną i psychologiczną kandydatów oraz wywiad adopcyjny.
Następnym etapem jest skierowanie na bezpłatne szkolenie pomagające „oswoić" lęki i obawy kandydatów, towarzyszące planom adopcji. Omawia się na nim wiele ważnych problemów, m.in. czy możliwe jest pokochanie dziecka innych rodziców, jaka jest rola genów, a jaka wychowania w rozwoju osoby, czy i jak wprowadzać dziecko w temat adopcji, co myśleć o jego rodzinie biologicznej.
Szkolenie ma pomóc także w kształtowaniu kompetencji rodzicielskich w zakresie pielęgnacji dziecka, umiejętności rozpoznawania jego potrzeb na poszczególnych etapach życia, budowania jego poczucia wartości oraz rozwijania prawidłowych postaw wychowawczych.
Szkolenie jest obowiązkowe, a zwolnieni są z niego jedynie kandydaci spokrewnieni lub spowinowaceni z dzieckiem, a także osoby, które wcześniej przysposobiły rodzeństwo dziecka oraz osoby sprawujące nad dzieckiem rodzinną pieczę zastępczą (z wyjątkiem osób niespełniających warunków dotyczących rodzin zastępczych w zakresie niezbędnych szkoleń, którym sąd powierzył tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej).
W dalszej kolejności, ośrodek adopcyjny przygotowuje ocenę końcową, zawierającą opinię kwalifikacyjną. Jej celem jest dokładne określenie potencjału kandydatów na rodziców oraz upewnienie się, że stworzą oni dla dziecka bezpieczną, akceptującą, kochającą i mądrą rodzinę. Pod uwagę brana jest również sytuacja materialna i mieszkaniowa kandydatów, niekaralność oraz stan zdrowia fizycznego i psychicznego (w tym brak uzależnień).
Po uzyskaniu pozytywnej opinii kwalifikacyjnej rozpoczyna się okres oczekiwania na dziecko. Rodziców dobiera się do dziecka w taki sposób, by potrafili oni właściwie zaspokoić jego potrzeby. Ośrodek adopcyjny przedstawia im informacje o sytuacji prawnej, rodzinnej, zdrowotnej i rozwoju psychoruchowym określonego dziecka. Dopiero po akceptacji tej propozycji następuje pierwszy kontakt kandydatów na rodziców z dzieckiem (z wyjątkiem adopcji międzynarodowych, gdzie pierwszy kontakt możliwy jest dopiero po wydaniu przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zgody na dalsze postępowanie w procedurze adopcyjnej). Kontakt ten się zwykle na terenie placówki, w której ono przebywa, lub u osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą, a czasami w ośrodku adopcyjnym. Należy pamiętać, że na stworzenie więzi z dzieckiem potrzeba czasu i cierpliwości, temu służą m.in. kolejne spotkania.
Po podjęciu decyzji o adopcji poznanego dziecka kandydaci uzyskują od pracowników ośrodka adopcyjnego pomoc w przygotowaniu wniosku do sądu o jego przysposobienie. Przed orzeczeniem przysposobienia sąd opiekuńczy może wydać postanowienie o styczności, określające sposób i okres osobistego kontaktu przyszłych rodziców z dzieckiem (w przypadku adopcji międzynarodowej jest ona obligatoryjna). Postanowienie to zazwyczaj umożliwia kandydatom zabranie dziecka do domu, dzięki czemu możliwe jest ich głębsze poznanie się i budowanie wzajemnej więzi.
Jeżeli nastąpi przejęcie bezpośredniej opieki nad dzieckiem (tzw. okres styczności), pracownicy ośrodka adopcyjnego wspierają rodziców w nowej dla nich roli podczas odwiedzin.
Ponadto sporządzają sprawozdanie o kontaktach z okresu preadopcji dla potrzeb sądu oraz, na jego wezwanie, uczestniczą w rozprawie. O adopcji dziecka przez nowych rodziców decyduje sąd opiekuńczy.
Ośrodek adopcyjny wspiera także rodziny, które już przysposobiły dziecko, na ich prośbę udzielając im pomocy. Rodzice, którzy adoptowali dziecko, mogą korzystać ze spotkań indywidualnych lub uczestniczyć w życiu środowiska rodzin adopcyjnych, czy grup wsparcia.
Zgłoszenie dziecka do adopcji
Dziecko do adopcji mogą zgłosić sami rodzice, podmiot leczniczy, organizator rodzinnej pieczy zastępczej, dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej bądź interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego oraz inna instytucja lub osoba. Zgłoszenie przekazuje się do ośrodka adopcyjnego działającego na terenie województwa, w którym przebywa dziecko. Przy tym zgoda rodziców na przysposobienie dziecka nie może być wyrażona wcześniej niż po upływie sześciu tygodni od jego urodzenia.
Kwalifikacja dziecka do adopcji i poszukiwanie rodziców adopcyjnych
Ośrodek adopcyjny sprawdza, czy adopcja jest możliwa i wskazana dla dobra dziecka, ustala sytuację prawną dziecka, przeprowadza diagnozę psychologiczną, określa jego specjalne potrzeby np. w zakresie terapii, leczenia, nauczania. Na podstawie tych informacji kwalifikuje dziecko do adopcji, a następnie rozpoczyna poszukiwanie kandydatów do jego przysposobienia.
Prawo do ubiegania się o adopcję dziecka w pierwszej kolejności mają osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem, osoby, które adoptowały jego rodzeństwo, a także rodzina zastępcza bądź rodzinny dom dziecka, u których dziecko przebywa. Jeśli ośrodek adopcyjny nie znajdzie kandydatów do adopcji dziecka w regionie, na którym działa, poszukiwani są oni na terenie całego województwa, a następnie w całym kraju.
Na podst. www.gov.pl/web/rodzina
Potrzebujesz porady prawnej?
Zadania ośrodków adopcyjno-opiekuńczych
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 30 września 2005 r. w sprawie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych zastępuje, z dniem 3 listopada br., poprzednio obowiązujące rozporządzenie w tej sprawie. Przyjrzyjmy się więc bliżej nowym uregulowaniom. Czym zajmuje się ośrodek adopcyjno-opiekuńczy? Zgodnie (...)
Ustawa chroniąca polskie dzieci już wkrótce
Ustawa o wykonywaniu niektórych czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie prawa Unii Europejskiej i umów międzynarodowych przewiduje powierzenie rozpoznawania spraw dotyczących bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania osoby podlegającej (...)
Zasady dziedziczenia w przypadku adopcji
Zarówno przysposobiony, jak i przysposabiający, mają prawo do dokonywania swobodnych rozrządzeń w drodze testamentu. Natomiast przepisy różnicują sytuację dziedziczenia ustawowego miedzy przysposobionym (czyli adoptowanym) a przysposabiającym (adoptującym) - do którego (...)
Kiedy możliwe jest przysposobienie (adopcja) dziecka?
Co to jest przysposobienie? Przysposobienie inaczej adopcja lub usynowienie polega na wykreowaniu między przysposabiającym (osoba, która chce zaadoptować dziecko) i przysposobionym (dziecko, które ma być zaadoptowane) takiego stosunku prawnego, jaki istnieje między rodzicami a dzieckiem. (...)
Walka z nielegalnymi adopcjami
Dziecko nie może być przedmiotem transakcji. Przypadki oddawania dzieci za pieniądze do nielegalnej adopcji muszą być bezwzględnie zwalczane. Pozwolą na to zmiany w prawie, które wkrótce wejdą w życie. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał przygotowaną w Ministerstwie Sprawiedliwości (...)
Prezydencki projekt zmiany Konstytucji RP
Co zaproponował Prezydent? Prezydent Andrzej Duda podpisał projekt zmiany Konstytucji RP zakładający, że nie będzie możliwa adopcja dziecka przez osobę pozostającą w związku jednopłciowym. Projekt trafił już do Sejmu. ##baner## Projekt dotyczy wprowadzenia zakazu przysposobienia (...)
Walka z szarą strefą adopcyjną
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, przedłożony przez ministra sprawiedliwości. Rząd przyjął projekt przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości Dziecko nie może być przedmiotem transakcji. Przypadki oddawania dzieci za pieniądze do (...)
Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka - opinia prawna
Stan faktyczny Mam 15 letniego syna, który urodził się w Niemczech w 1990 r. z obojga rodziców będących obywatelami polskimi. Nie byliśmy nigdy w związku małżeńskim, w 1993 roku wróciliśmy do Polski, po czym matka dziecka postanowiła wrócić do Niemiec na studia. W 1994 roku matka dziecka (...)
Przeszkody małżeńskie - czyli kto i z kim nie może zawrzeć małżeństwa
Czym są "przeszkody małżeńskie"? W przypadku zaistnienia pewnych okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa (tzw. przeszkody małżeńskiej) kierownik urzędu stanu cywilnego czy duchowny powinien odmówić przyjęcia od nupturientów oświadczeń woli o wstąpieniu w związek (...)
Postępowanie odrębne w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi
Co to jest postępowanie odrębne w sprawach cywilnych? W ramach procesu cywilnego w I instancji wyróżnia się: postępowanie zwykłe - zasadniczy tryb postępowania procesowego, służący rozpoznawaniu większości spraw cywilnych. Przepisy je normujące mają odpowiednie zastosowanie (...)
Jak rozwiązać przysposobienie (adopcję)?
W jaki sposób może ustać stosunek" przysposobienia (adopcji)? Do sposobów ustania tego stosunku należy: ustanie przysposobienia z mocy samego prawa (ex lege, np. w razie późniejszego ustalenia macierzyństwa przysposabiającej lub ojcostwa przysposabiającego (...)
Unieważnienie małżeństwa zawartego przez przysposabiającego i przysposobionego
Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyraża zakaz zawierania małżeństwa przez przysposabiającego i przysposobionego. W związku z tym, unieważnienia małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między małżonkami może żądać każdy z małżonków. Co to jest przysposobienie i jakie skutki (...)
Gwarancja adopcji zgodnej z prawami dziecka Szanując prawa osób o odmiennej orientacji seksualnej, wynikające z konstytucyjnej zasady równości i wolności obywatelskiej, należy zawsze pamiętać o nadrzędnej wartości, jaką w każdym społeczeństwie powinno być dobro dziecka. Dlatego (...)
Precyzyjne regulacje o ochronie tożsamości kulturowej, językowej i religijnej dzieci
Rada Ministrów przyjęła 29 listopada br. przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego. Dostosowuje on polskie prawo do unijnego rozporządzenia, które – dzięki staraniom resortu sprawiedliwości – gwarantuje ochronę tożsamości (...)
Nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Parlament przyjął nowelizację Nowelizacja wychodzi naprzeciw potrzebom rodzin zastępczych i ma na względzie dobro dzieci pozbawionych opieki rodziców biologicznych. To długo oczekiwane zmiany. Cieszę się, że nowelizacja została przyjęta przez Sejm – mówiła (...)
Zmiany w ustawie o pieczy zastępczej
Nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w Sejmie Wiceminister Barbara Socha przedstawiła w Sejmie przygotowany w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej projekt nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. – "To potrzebne i oczekiwane (...)
Bardziej rodzinna, mniej instytucjonalna Ułatwienie tworzenia nowych rodzin zastępczych, wyższe wynagrodzenia, a także krok milowy w kierunku deinstytucjonalizacji pieczy – wprowadzenie zakazu tworzenia nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych. To najważniejsze założenia projektu (...)
Weszły w życie przepisy zwalczające nielegalne adopcje
Przypadki oddawania dzieci za pieniądze do nielegalnej adopcji będą bezwzględnie zwalczane. Pozwolą na to zmiany w prawie, przygotowane w Ministerstwie Sprawiedliwości, które weszły 20 listopada 2019 r. w życie. Dziecko nie może być przedmiotem transakcji. - "Stawiamy dobro (...)
System adopcyjny może działać lepiej?
W Polsce przeprowadza się co roku około trzech tysięcy adopcji. Zdarza się jednak, że chętni do adoptowania dziecka czekają na decyzję sądu nawet po kilka lat. Wrocławska delegatura NIK sprawdzi, czy system przekazywania opieki nad maluchami może działać lepiej. W Polsce żyje około (...)
Unia Europejska będzie chronić tożsamość narodową dzieci
Sukces propozycji Ministerstwa Sprawiedliwości w Brukseli We wszystkich krajach Unii Europejskiej obowiązywać będzie jednolita zasada poszanowania tożsamości narodowej, kulturowej, religijnej i językowej dziecka, gdy trafia ono do rodziny zastępczej. To wielki sukces starań prowadzonych (...)
Zasady dziedziczenia w przypadku adopcji
Zarówno przysposobiony, jak i przysposabiający, mają prawo do dokonywania swobodnych rozrządzeń w drodze testamentu. Natomiast przepisy różnicują sytuację dziedziczenia ustawowego miedzy przysposobionym (czyli adoptowanym) a przysposabiającym (adoptującym) - do którego (...)
Kiedy możliwe jest przysposobienie (adopcja) dziecka?
Co to jest przysposobienie? Przysposobienie inaczej adopcja lub usynowienie polega na wykreowaniu między przysposabiającym (osoba, która chce zaadoptować dziecko) i przysposobionym (dziecko, które ma być zaadoptowane) takiego stosunku prawnego, jaki istnieje między rodzicami a dzieckiem. (...)
Walka z nielegalnymi adopcjami
Dziecko nie może być przedmiotem transakcji. Przypadki oddawania dzieci za pieniądze do nielegalnej adopcji muszą być bezwzględnie zwalczane. Pozwolą na to zmiany w prawie, które wkrótce wejdą w życie. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał przygotowaną w Ministerstwie Sprawiedliwości (...)
Prezydencki projekt zmiany Konstytucji RP
Co zaproponował Prezydent? Prezydent Andrzej Duda podpisał projekt zmiany Konstytucji RP zakładający, że nie będzie możliwa adopcja dziecka przez osobę pozostającą w związku jednopłciowym. Projekt trafił już do Sejmu. ##baner## Projekt dotyczy wprowadzenia zakazu przysposobienia (...)
Walka z szarą strefą adopcyjną
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, przedłożony przez ministra sprawiedliwości. Rząd przyjął projekt przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości Dziecko nie może być przedmiotem transakcji. Przypadki oddawania dzieci za pieniądze do (...)
Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka - opinia prawna
Stan faktyczny Mam 15 letniego syna, który urodził się w Niemczech w 1990 r. z obojga rodziców będących obywatelami polskimi. Nie byliśmy nigdy w związku małżeńskim, w 1993 roku wróciliśmy do Polski, po czym matka dziecka postanowiła wrócić do Niemiec na studia. W 1994 roku matka dziecka (...)
Przeszkody małżeńskie - czyli kto i z kim nie może zawrzeć małżeństwa
Czym są "przeszkody małżeńskie"? W przypadku zaistnienia pewnych okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa (tzw. przeszkody małżeńskiej) kierownik urzędu stanu cywilnego czy duchowny powinien odmówić przyjęcia od nupturientów oświadczeń woli o wstąpieniu w związek (...)
Postępowanie odrębne w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi
Co to jest postępowanie odrębne w sprawach cywilnych? W ramach procesu cywilnego w I instancji wyróżnia się: postępowanie zwykłe - zasadniczy tryb postępowania procesowego, służący rozpoznawaniu większości spraw cywilnych. Przepisy je normujące mają odpowiednie zastosowanie (...)
Jak rozwiązać przysposobienie (adopcję)?
W jaki sposób może ustać stosunek" przysposobienia (adopcji)? Do sposobów ustania tego stosunku należy: ustanie przysposobienia z mocy samego prawa (ex lege, np. w razie późniejszego ustalenia macierzyństwa przysposabiającej lub ojcostwa przysposabiającego (...)
Unieważnienie małżeństwa zawartego przez przysposabiającego i przysposobionego
Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyraża zakaz zawierania małżeństwa przez przysposabiającego i przysposobionego. W związku z tym, unieważnienia małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między małżonkami może żądać każdy z małżonków. Co to jest przysposobienie i jakie skutki (...)
Gwarancja adopcji zgodnej z prawami dziecka Szanując prawa osób o odmiennej orientacji seksualnej, wynikające z konstytucyjnej zasady równości i wolności obywatelskiej, należy zawsze pamiętać o nadrzędnej wartości, jaką w każdym społeczeństwie powinno być dobro dziecka. Dlatego (...)
Precyzyjne regulacje o ochronie tożsamości kulturowej, językowej i religijnej dzieci
Rada Ministrów przyjęła 29 listopada br. przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego. Dostosowuje on polskie prawo do unijnego rozporządzenia, które – dzięki staraniom resortu sprawiedliwości – gwarantuje ochronę tożsamości (...)
Nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Parlament przyjął nowelizację Nowelizacja wychodzi naprzeciw potrzebom rodzin zastępczych i ma na względzie dobro dzieci pozbawionych opieki rodziców biologicznych. To długo oczekiwane zmiany. Cieszę się, że nowelizacja została przyjęta przez Sejm – mówiła (...)
Zmiany w ustawie o pieczy zastępczej
Nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w Sejmie Wiceminister Barbara Socha przedstawiła w Sejmie przygotowany w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej projekt nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. – "To potrzebne i oczekiwane (...)
Bardziej rodzinna, mniej instytucjonalna Ułatwienie tworzenia nowych rodzin zastępczych, wyższe wynagrodzenia, a także krok milowy w kierunku deinstytucjonalizacji pieczy – wprowadzenie zakazu tworzenia nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych. To najważniejsze założenia projektu (...)
Weszły w życie przepisy zwalczające nielegalne adopcje
Przypadki oddawania dzieci za pieniądze do nielegalnej adopcji będą bezwzględnie zwalczane. Pozwolą na to zmiany w prawie, przygotowane w Ministerstwie Sprawiedliwości, które weszły 20 listopada 2019 r. w życie. Dziecko nie może być przedmiotem transakcji. - "Stawiamy dobro (...)
System adopcyjny może działać lepiej?
W Polsce przeprowadza się co roku około trzech tysięcy adopcji. Zdarza się jednak, że chętni do adoptowania dziecka czekają na decyzję sądu nawet po kilka lat. Wrocławska delegatura NIK sprawdzi, czy system przekazywania opieki nad maluchami może działać lepiej. W Polsce żyje około (...)
Unia Europejska będzie chronić tożsamość narodową dzieci
Sukces propozycji Ministerstwa Sprawiedliwości w Brukseli We wszystkich krajach Unii Europejskiej obowiązywać będzie jednolita zasada poszanowania tożsamości narodowej, kulturowej, religijnej i językowej dziecka, gdy trafia ono do rodziny zastępczej. To wielki sukces starań prowadzonych (...)
Dzieci powinny być w rodzinach...
Rozwój rodzinnej pieczy zastępczej, deinstytucjonalizacja pieczy zastępczej, lepsza praca z rodziną, większe wsparcie dla wchodzących w dorosłe życie wychowanków pieczy zastępczej , a także mniejsza liczba adopcji zagranicznych – to główne założenia nowelizacji (...)
Ustawa chroniąca polskie dzieci już wkrótce
Ustawa o wykonywaniu niektórych czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie prawa Unii Europejskiej i umów międzynarodowych przewiduje powierzenie rozpoznawania spraw dotyczących bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania osoby podlegającej (...)
