Jak rozliczyć czynności dokonane przed wyborem metody kasowej?

Okres przejściowy, czyli jak rozliczyć czynności dokonane przed wyborem metody kasowej 

Wybór metody kasowej wiąże się z odpowiednim rozliczeniem czynności dokonanych w poprzednich okresach. Ustawodawca wprowadził rozwiązania mające uchronić podatnika przed podwójnym opodatkowaniem danej czynności.  

Zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy o VAT, w zakresie czynności, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstał przed okresem, za który podatnik rozlicza się metodą kasową, obowiązek podatkowy nie powstaje w terminie określonym zgodnie z metodą kasową. 

Przykład: 

Pan Adam wykonał usługę w dniu 29 czerwca i w tym dniu wystawił fakturę VAT. W związku z tym powstał u niego obowiązek podatkowy. Od III kwartału Pan Adam stosuje metodę kasową. Zapłata za fakturę nastąpiła w lipcu. Gdyby nie powyższy zapis, w lipcu powstałby obowiązek podatkowy zgodnie z metodą kasową, co oznaczałoby podwójne opodatkowanie.

Czy zależy to od daty wykonania czynności?

Zauważmy, iż powyższy przepis nic nie wspomina o dacie wykonania czynności, lecz o dacie powstania obowiązku podatkowego. Oznacza to, że jeżeli przed okresem rozliczania się na zasadach metody kasowej powstał już obowiązek podatkowy, to nie powstanie on ponownie. Jeśli jednak (nawet w stosunku do czynności wykonanej w tym samym czasie) obowiązek ten nie powstał w okresie poprzednim, to powstanie już na nowych zasadach, czyli zgodnie z metodą kasową.        

Przykład:

Podatnik wydał towar 28 grudnia, a od I kwartału następnego roku stosuje metodę kasową. Faktura została wystawiona w dniu wydania towaru, a zatem obowiązek podatkowy powstał z chwilą wystawienia faktury i nie powstanie już na zasadzie metody kasowej.

Powyższe oznacza również, że podatnik poprzez datę wystawienia faktury ma możliwość wyboru momentu powstania obowiązku podatkowego dla potrzeb podatku VAT. Oczywiście mowa o takich przesunięciach w dacie wystawienia faktury, które mieszczą się w limitach ustawowych. Co do zasady fakturę wystawia się bowiem nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (§ 13 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego w sprawie wystawiania faktur VAT).

Przykład:

Podatnik wybrał metodę kasową począwszy od II kwartału 2012 r. W dniu 29 marca podatnik wydał towar kupującemu. Zgodnie z § 13 ust. 1 rozporządzenia w sprawie faktur VAT, podatnik musi wystawić fakturę do 5 kwietnia. Załóżmy, że do zapłata za sprzedany towar nastąpiła w lipcu 2012 r. Podatnik poprzez datę wystawienia faktury ma możliwość regulacji momentu powstania obowiązku podatkowego.

Sytuacja 1: Podatnik wystawił fakturę do końca marca. W związku z tym obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury, a więc zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy o VAT. Późniejsza zapłata w okresie rozliczania się metodą kasową nic już nie zmieni.

Sytuacja 2: Podatnik postanowił wystawić fakturę do 5 kwietnia. Ponieważ obowiązek podatkowy nie powstał do końca marca, powstanie on z chwilą dokonania zapłaty w całości lub w części, albo 90. dnia od dnia wydania towaru - w zależności od tego, która z tych dat okaże się wcześniejsza (a więc obowiązek powstanie zgodnie z metodą kasową). Ponieważ zapłata została dokonana dopiero w lipcu, obowiązek podatkowy powstanie w dniu 27 czerwca (tj. 90. dnia od dnia wydania towaru). Podatek należny z tytułu sprzedaży podatnik wykaże w deklaracji składanej do 25. lipca 2012 r.   

W powyższym przykładzie została przedstawiona sytuacja, jak poprzez odpowiedni termin wystawienia faktury (ale rzecz jasna mieszczący się w limicie ustawowym) można przesunąć obowiązek zapłaty podatku o 3 miesiące. W tym miejscu należy jeszcze wspomnieć, iż faktura wystawiana w kwietniu powinna zawierać już wszelkie elementy wymagane dla faktur wystawianych przez podatników stosujących metodę kasową. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.  U. 2004 r., Nr 54, poz. 535, ze zm.);

A.J.
Zespół e-prawnik.pl