29.2.2012

Zespół
e-prawnik.pl

Sposoby odwołania testamentu

Testament jest czynnością prawną, która wywołuje przewidziane prawem skutki dopiero z chwilą śmieci osoby dokonującej tej czynności. Stąd dopuszczalność odwołania testamentu przez spadkodawcę jest możliwa aż do chwili jego śmierci.

Prawo spadkowe przewiduje kilka sposobów skutecznego odwołania testamentu. Otóż spadkodawca może odwołać testament w drodze bądź sporządzenia nowego testamentu, bądź zniszczenia lub pozbawienia testamentu cech, od których zależy jego ważność, bądź wreszcie dokonania w testamencie odpowiednich zmian.

Skuteczność odwołałania ocenia się przez pryzmat możliwości sporządzenia testamentu; jeśli więc osoba może testować, może także swą ostatnią wolę odwołać. Tym samym do odwołania testamentu potrzeba zdolności testowania, a samo oświadczenie testatora musi być wolne od wad.

Porady prawne

Jak odwołać testament poprzez sporządzenie nowego?

Odwołanie ostatniej woli w drodze sporządzenia nowego testamentu będzie skuteczne, jeżeli zachowane zostaną, prócz wymogów wskazanych powyżej, także wymogi co do formy testamentu. Zatem odwołanie przez sporządzenie nowego oświadczenia ostatniej woli, uchybiające formie przewidzianej przez prawo dla takich oświadczeń, będzie nieważne, a co za tym idzie – w mocy pozostanie odwoływany testament.

Przepisy prawa nie statuują też obowiązku, by odwołanie takie musiało nastąpić w formie tożsamej odwoływanemu testamentowi. Można zatem odwołać np. testament ustny w drodze sporządzenia testamentu pisemnego, a także odwrotnie. W tym zakresie dozwolone są wszelkie kombinacje spośród form przewidzianych przez prawo.

Treść testamentu odwołującego poprzedni może ograniczyć się tylko do postanowienia o odwołaniu. W takim przypadku po śmierci spadkodawcy następuje dziedziczenie z mocy ustawy.

Niemniej odwołanie może dotyczyć także jednego rozrządzenia, kilku rozrządzeń, albo całego testamentu. Wówczas w mocy pozostają niezakwestionowane rozrządzenia. Spadkodawca może także sporządzić nowy testament nie zaznaczając w nim, że odwołuje poprzedni. W tej sytuacji odwołaniu ulegają tylko te postanowienia, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.

PRZYKŁAD:

Jeżeli spadkobierca powołał w testamencie do dziedziczenia dwóch spadkobierców, ale nie określił wielkości ich udziałów spadkowych, a następnie sporządził kolejny testament, w którym powołał kolejna osobę i też nie określił wysokości jej udziału, testament późniejszy odwoła poprzedni tylko w zakresie, w którym zachodzi między nimi niezgodność nie do pogodzenia. Jeśli zatem w myśl pierwszego testamentu spadkobiercy dziedziczyli po połowie spadku, to, uzupełniwszy treść ostatniej woli o brzmienie ostatniego testamentu, należy przyjąć, że po spadkodawcy dziedziczą trzej spadkobiercy, każdy w jednaj trzeciej spadku. Gdyby jednak spadkobierca w pierwszym testamencie określił udziały spadkobierców w wysokości np. 1/3 i 2/3, a w następnym testamencie powołał spadkobiercę do całego spadku, drugi testament uchyliłby pierwszy i w rezultacie dziedziczyłby ostatni powołany spadkobierca.

Jeżeli istnieje kilka testamentów, dla ustalenia ostatecznej woli spadkodawcy oraz stwierdzenia, czy i ewentualnie które rozrządzenia ulegają odwołaniu, niezbędne jest określenie daty sporządzenia każdego z testamentów.

W jaki sposób inaczej odwołać testament?

testament,artykuly,prawo-spadkowe" >Odwołanie testamentu w inny niż sporządzenie nowego sposób może nastąpić poprzez podjęcie czynności skierowanych przeciwko testamentowi.
Przepisy prawa jako jedną z możliwych dróg zniszczenia testamentu wskazują zniszczenie go w zamiarze odwołania. Przez zniszczenie należy rozumieć podarcie, spalenie, pocięcie lub w inny sposób pozbawienie testamentu (jako czynności prawnej) jej materialnego ucieleśnienia (testament w znaczeniu dokumentu). Jasne jest więc, że w ten sposób nie można odwołać testamentu ustnego. Aktu zniszczenia testamentu nie musi dokonywać sam spadkodawca, może zostać w tym zakresie wyręczony, jednak osoba niszcząca testament musi działać za wiedzą i przyzwoleniem testatora. Ponadto przypadkowe zniszczenie testamentu nie wywołuje skutku jego odwołania; dopiero bowiem działaniu testatora w zamiarze odwołania można przypisać taki skutek.
Odwołanie testamentu może nastąpić także w ten sposób, iż, działając z zamiarem odwołania testamentu, spadkodawca pozbawi go cech, od których zależy ważność testamentu. Chodzi tu więc o takie sytuacje, jak np. zamazanie własnoręcznego podpisu spadkodawcy na testamencie własnoręcznym.
Odwołanie zaś testamentu przez dokonanie w nim zmian może nastąpić np. wskutek przekreślenia całego testamentu i napisania „anuluję”, „odwołuję” itp.

Porady prawne

Potrzebujesz porady prawnej?

Jak odwołać testament?

Jak odwołać testament?

Jakie są skutki odwołania testamentu? Testament jest odwołalny. Spadkodawca może więc w każdej chwili go odwołać lub zmienić - w całości lub w części - oczywiście przed swoją śmiercią. Spadkodawca swoim oświadczeniem może więc doprowadzić do tego, że sporządzony wcześniej (...)

Przyczyny nieważności testamentu

Przyczyny nieważności testamentu

Polskie prawo spadkowe w odniesieniu do dokonywania rozrządzeń majątkowych na wypadek śmierci stoi na gruncie zasady swobody testowania. Swoboda ta nie oznacza jednak dowolności dokonywania rozrządzeń, wręcz przeciwnie – swoboda testowania istnieje w granicach przewidzianych przez prawo. (...)

Odwołanie testamentu

Odwołanie testamentu

Jednym z przejawów zasady swobody testowania jest możliwość odwołania testamentu przez spadkodawcę. W jaki sposób można tego dokonać i jakie niesie to ze sobą konsekwencje?   Sporządzenie nowego testamentu Zgodnie z art. 946 Kodeksu cywilnego dla odwołania testamentu wystarczające (...)

Uznanie spadkobiercy za osobę niegodną dziedziczenia

Uznanie spadkobiercy za osobę niegodną dziedziczenia

  Kto może być uznany za spadkobiercę niegodnego dziedziczenia? Niegodnym może być uznany każdy spadkobierca - czy to powołany na mocy testamentu, czy ustawy. Często bowiem zdarza się, że sam spadkodawca nie zdaje sobie sprawy z określonych zdarzeń, które powinny eliminować daną (...)

Kto może być niegodny dziedziczenia?

Kto może być niegodny dziedziczenia?

Niegodność dziedziczenia jest instytucją prawa spadkowego unormowaną w art. 928 Kodeksu cywilnego. Jej celem jest pozbawienie prawa do dziedziczenia spadkobierców, którzy dopuścili się względem spadkodawcy czynów niegodziwych, powszechnie uznawanych za naganne i zawinionych. (...)

Jakie prawa i obowiązki spoczywają na członku spółdzielni, któremu przysługuje odrębna własność lokalu?

Jakie prawa i obowiązki spoczywają na członku spółdzielni, któremu przysługuje odrębna własność lokalu?

Celem spółdzielni mieszkaniowych jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych jej członków oraz ich rodzin przez budowanie lub nabywanie budynków w celu ustanowienia na rzecz członków praw do lokali. Prawa, które spółdzielnia najczęściej ustanawia na rzecz (...)

Czym jest testament? Wiadomości ogólne

Czym jest testament? Wiadomości ogólne

Na wstępie należy zaznaczyć, iż w polskiej terminologii prawa termin „testament” występuje w dwóch znaczeniach. Po pierwsze, rozumiany jest jako czynność prawna o określonych cechach (o czym niżej). Po drugie, testamentem nazywany jest także dokument, obejmujący treścią (...)

Wypowiedzenie umowy o pracę - wszystko, co musisz wiedzieć

Wypowiedzenie umowy o pracę - wszystko, co musisz wiedzieć

Tematem artykułu jest zagadnienie wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę oraz wskazanie przykładowych błędów, jakie w tych sytuacjach popełniają strony stosunku pracy. Omówiono w nim podstawowe przyczyny, które mogą stanowić uzasadnienie rozwiązania umowy o pracę. (...)

Sukcesja firm jednoosobowych

Sukcesja firm jednoosobowych

Co przewiduje ustawa o zarządzie sukcesyjnym w firmach jednoosobowych? Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Dzięki tym rozwiązaniom, w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jego firma będzie mogła (...)

Ile trzeba zapłacić w sądzie?

Ile trzeba zapłacić w sądzie?

  Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Wspomniana ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty (...)

Obowiązek zaktualizowania zgody na przetwarzanie danych po wejściu w życie RODO

Obowiązek zaktualizowania zgody na przetwarzanie danych po wejściu w życie RODO

Rozpoczęcie stosowania – od 25 maja 2018 r. – przepisów unijnego ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO) oznacza rewolucję. Ten akt prawny nakłada bowiem na administratorów danych wiele nowych obowiązków. Kiedy dotychczasowa zgoda będzie dalej (...)

Reprezentacja spółki komandytowej przez komandytariusza

Reprezentacja spółki komandytowej przez komandytariusza

  Zakres reprezentacji spółki przez wspólnika komandytowego  Komandytariusz może reprezentować spółkę na podstawie udzielonego mu zwykłego pełnomocnictwa cywilnego lub prokury (art. 118 § 1 Kodeksu spółek handlowych - dalej: KSH). Zakres umocowania pełnomocnictwa (...)

Rozrządzenia testamentowe na gruncie prawa międzynarodowego

Rozrządzenia testamentowe na gruncie prawa międzynarodowego

Zgodnie z regulacjami obowiązującymi w prawie polskim, tj. przepisu art. 64 ust.  1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. 2011.80.432) spadkodawca w testamencie lub w innym rozrządzeniu na wypadek śmierci może poddać sprawę spadkową swojemu prawu ojczystemu, (...)

Nadchodzą ważne zmiany dla przedsiębiorców!

Nadchodzą ważne zmiany dla przedsiębiorców!

  Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw wejdzie w życie 20 września 2008 r., z wyjątkiem nowych przepisów o Ewidencji Działalności Gospodarczej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (...)

Taksa notarialna - aktualne stawki 2018

Taksa notarialna - aktualne stawki 2018

Taksa notarialna to maksymalna wysokość opłaty pobieranej przez notariusza za dokonanie określonej czynności notarialnej. Stawki taksy ustalane są drogą rozporządzenia przez ministra i obowiązują na terenie całego kraju.  Opłaty notarialne zróżnicowane są w zależności (...)

Umowny dział spadku

Umowny dział spadku

Jeżeli spadek przypadł więcej niż jednemu spadkobiercy, to od momentu śmierci spadkodawcy jego majątek staje się współwłasnością wszystkich spadkobierców w odpowiednich częściach, które są określone w testamencie lub wynikają z ustawy. Aby każdy z nich mógł (...)

Europejskie poświadczenie spadkowe

Europejskie poświadczenie spadkowe

Unijne rozporządzenie i polskie przepisy wprowadziły 17 sierpnia 2015 roku nowy dokument ułatwiający wykazywanie praw do spadku w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej w postaci tzw. europejskiego poświadczenia spadkowego. ##baner## Europejskie poświadczenie spadkowe - (...)

Czym jest spadek - czyli co możesz odziedziczyć?

Czym jest spadek - czyli co możesz odziedziczyć?

Pod pojęciem spadku kryje się ogół praw i obowiązków zmarłego, które przechodzą na spadkobierców w drodze spadkobrania. Nie należą jednak do spadku praw i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego, jak również prawa, które z chwilą śmierci spadkodawcy (...)

Uznanie dziecka - od A do Z

Uznanie dziecka - od A do Z

Co to jest uznanie dziecka i w jakich sytuacjach się je stosuje? Istnieją trzy sposoby ustalenia ojcostwa dziecka: 1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa, ojcem dziecka jest mąż matki; On figuruje w akcie urodzenia dziecka jako ojciec i nie ma znaczenia, czy on spłodził (...)

Postępowanie w sprawie o dział spadku

Postępowanie w sprawie o dział spadku

Z chwilą otwarcia spadku między współspadkobiercami powstaje wspólność majątku spadkowego. Ich sytuacja prawna regulowana jest wówczas przez przepisy dotyczące współwłasności w częściach ułamkowych, które stosuje się odpowiednio do wspólności majątku (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Świadek testamentu ustnego

Świadek testamentu ustnego

Zostałam wezwana przez sąd w charakterze świadka w sprawie o "niespisanie treści testamentu ustnego". Rzeczywiście, słyszałam jak ex mąż matki mojej znajomej (w chwili śmierci byli rozwiedzeni) napomknął, iż chciałby zostawić swoje mieszkanie owej znajomej w przypadku śmierci. Nie użył (...)

Świadkowie sporządzenia testamentu pisemnego

Świadkowie sporządzenia testamentu pisemnego

Mój ojciec po śmierci zostawił 2 testamenty odręczne. Przy sporządzaniu jednego z nich (ostatniego) była obecna (poświadczyła to swoim odręcznym podpisem) siostra macochy, która to macocha została tym testamentem powołana do całości spadku. Czy można powołać się na nieważność takiego (...)

Odwołanie sporządzonego wcześniej testamentu

Odwołanie sporządzonego wcześniej testamentu

W jaki sposób można odwołać sporządzony wcześniej testament? Odwołanie testamentu może nastąpić bądź w ten sposób, że spadkodawca sporządzi nowy testament, bądź też w ten sposób, że w zamiarze odwołania testament zniszczy lub pozbawi go cech, od których zależy (...)

Skarga do sądu na uchwałę związku zawodowego

Skarga do sądu na uchwałę związku zawodowego

Statut związku zawodowego (zz) przewiduje możliwość odwołania od uchwały, (decyzji) podjętej na szczeblu lokalnym do komisji rewizyjnej szczebla lokalnego. Od tej decyzji przysługuje odwołanie do komisji rewizyjnej szczebla regionalnego, później szczebla krajowego. Hipotetycznie może się (...)

Sposoby odwołania się od prawomocnego wyroku

Sposoby odwołania się od prawomocnego wyroku

Odbyła się sprawa zakończona wyrokiem prawomocnym bez udziału strony pozwanej, która nic o postępowaniu nie wiedziała oraz żadne informacje do niej nie dotarły. Jakie istnieją możliwości do reaktywowania takiej sprawy, odwołania się lub apelacji od wyroku, czy też podważenia samej procedury (...)

Prawo do zachowku

Prawo do zachowku

W 1993 roku moja babcia i dziadek przepisali mi mieszkanie aktem notarialnym (umową darowizny). Problematyczne mieszkanie stało się tym samym moją własnością. Dziadek umarł w 2002 roku. Oprócz mnie, są jeszcze dwie wnuczki (siostry wujeczne), ich ojciec nie żyje. Babcia żyje w złych stosunkach (...)

Dziedziczenie gospodarstwa rolnego

Dziedziczenie gospodarstwa rolnego

W 1977 r. zmarła moja matka, która nie zostawiła testamentu na gospodarstwo rolne wraz zabudowaniem. W 2007 r. będzie 30 lat od zasiedzenia przeze mnie. Czy w roku 2007 będę mógł złożyć do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia całej spadkowej nieruchomości bez przeprowadzania postępowania (...)

Osoba niegodna zachowku

Osoba niegodna zachowku

Mąż w testamencie przepisał mi mieszkanie. Po jego śmierci adoptowana córka, która otrzymała od niego w swoim życiu wszystko: mieszkanie, studia itp. rości sobie prawo do zachowku. Przez lata jednak (20 lat) nie utrzymywała z moim mężem a jej ojcem żadnych kontaktów. Jakie warunki muszą (...)

Apelacja w sprawie spadkowej

Apelacja w sprawie spadkowej

Sąd wydał werdykt, że dziedziczymy po ojcu. Niestety wyrok się nie uprawomocnił, ponieważ jedna ze stron wniosła apelację. Czy powinnam wnieść jakieś zażalenie? Apelację wniosła żona mojego nieżyjącego brata (mieszka 700 km od miejsca rozprawy i nie jest na nich obecna, tylko pisze pisma), (...)

Wyłączenie małżonka od dziedziczenia

Wyłączenie małżonka od dziedziczenia

Złożyłam do sądu pozew rozwodowy, ale nie został wyznaczony jeszcze termin pierwszej rozprawy. Mój mąż w tym czasie zmarł. Czy mam prawo do spadku? Prawo do dziedziczenia ustawowego posiada małżonek spadkodawcy, który w momencie śmierci spadkodawcy posiadał taki status. Pani była (...)

Spadek po zmarłym księdzu

Spadek po zmarłym księdzu

Mój ojciec, który jest księdzem katolickim zmarł tydzień temu. Mój brat jest także jego synem. O zgonie dowiedzieliśmy się przypadkiem, kiedy brat chciał sie z ojcem skontaktować, gosposia odpowiedziała, ze to niemożliwe bo on zmarł tydzień temu i został juz pochowany. Nikt z kręgów (...)

Zrzeczenie się spadku czy odrzucenie spadku

Zrzeczenie się spadku czy odrzucenie spadku

W zeszłym tygodniu uprawomocnił się wyrok sądu w sprawie nabycia przeze mnie spadku po moim dziadku. Dziadek zmarł 18 miesięcy temu. Chciałbym zrzec się spadku w części przypadającej na nieruchomość na rzecz osoby trzeciej tak, abym nie musiał płacić podatku od spadku. Podatek ten chętnie (...)

Dział spadku - zniesienie współwłasności

Dział spadku - zniesienie współwłasności

Ma się odbyć sprawa spadkowa. Ja nie będę na sprawie, ale jestem jednym ze spadkobierców. Mieszkanie tj. ten spadek jest częścią tzn. 1/4 kamienicy, którą zostawił mój dziadek - swoim dzieciom tj. czworgu, z których jedną była moja mama, która teraz zmarła, nie zostawiając testamentu; (...)

Definicja działalności gospodarczej

Definicja działalności gospodarczej

Proszę o wyjaśnienie, co należy rozumieć pod pojęciem \"działalność gospodarcza\" oraz wskazanie aktów prawych, które zawierają definicje tego terminu. Jakie elementy odróżniają \"działalność gospodarczą\" od \"działalności zawodowej\". Czy można uznać, że \"działalność zawodowa\" (...)

Termin złożenia deklaracji o nabyciu spadku

Termin złożenia deklaracji o nabyciu spadku

Dwa dni przed upływem 30-dniowego terminu, wyznaczonego przez ustawodawcę do nabycia spadku bez zapłaty podatku od spadku, udałem się do urzędu skarbowego, aby złożyć odpowiednią deklarację podatkową. Urzędnik stwierdził, na podstawie przedstawionych przeze mnie dokumentów, że takie uprawnienia (...)

Ustny wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem

Ustny wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem

Mam 28.08.2006 sprawę w Sądzie Pracy. Poprzednie 2 sesje tej sprawy nie zakończyły się orzeczeniem Sądu. Liczę, że tym razem bedzie rozstrzygnięcie. Niezależnie od treści wyroku na pewno będzie apelacja: z mojej strony, gdy wyrok bedzie niekorzystny dla mnie lub pracodawcy, gdy bedzie dla (...)