Wykup samochodu z leasingu

29.3.2022

Prowadzisz działalność gospodarczą i kupiłeś samochód osobowy w leasingu? Sprawdź, jakie skutki będzie mieć zakończenie leasingu w przypadku różnych umów. Jakie skutki podatkowe dla firm ma leasing samochodu osobowego?

Co to jest leasing?

Leasing to umowa zawarta przez dwie strony:

finansującego (leasingodawcę),
korzystającego (leasingobiorcę).

Leasing polega na zobowiązaniu finansującego do nabycia rzeczy od korzystającego na warunkach określonych w umowie. Leasingiem jest też każda inna umowa, na mocy której finansujący oddaje korzystającemu do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów.

Finansującym może być tylko osoba prowadząca przedsiębiorstwo leasingowe, czyli osoba prowadząca zarobkowo działalność leasingową we własnym imieniu, w sposób ciągły i zorganizowany.

Korzystającym może być każda osoba fizyczna i prawna.

Samochód osobowy może być finansowany w leasingu finansowym albo operacyjnym.

Co to jest leasing finansowy?

Leasing finansowy (leasing kapitałowy) jest umową, na podstawie której stajesz się posiadaczem samochodu osobowego w zamian za zapłacenie leasingodawcy:

opłaty wstępnej,
i comiesięcznych rat leasingowych przez czas trwania umowy.

Wartość całego samochodu po odjęciu opłaty wstępnej zostaje rozłożona na raty płatne raz w miesiącu – zwykle przez okres 12 lub więcej miesięcy.

Leasing finansowy z punktu widzenia podatkowego jest rozumiany jako dostawa towarów. Umowa leasingu będzie zakwalifikowana jako dostawa towarów, jeśli:

jest zawarta na czas określony,
zawiera postanowienie, zgodnie z którym w okresie jej trwania ty dokonujesz odpisów amortyzacyjnych – jako korzystający z przedmiotu leasingu,
przewiduje, że przysługuje ci prawo do nabycia przedmiotu leasingu po zakończeniu trwania umowy lub wpłaty ostatniej umówionej raty.

Rata leasingowa jest dzielona na dwie części – kapitałową i odsetkową. Część kapitałowa stanowi spłatę wartości początkowej samochodu (przedmiotu umowy leasingu), a część odsetkowa jest traktowana jako koszt uzyskania przychodów.

Opłatę wstępną płacisz leasingodawcy przed wydaniem samochodu do używania. Wysokość opłaty wstępnej jest uzależniona od ustaleń miedzy tobą a leasingodawcą. Im wyższa wysokość opłaty wstępnej, tym niższe będą raty leasingowe.

Samochód firmowy kupiony w leasingu finansowym możesz wliczyć do ewidencji środków trwałych twojej firmy. Dzięki temu przez czas trwania leasingu będziesz dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej.

Jeżeli chcesz zaliczyć samochód do środków trwałych firmy, musisz w pierwszej kolejności – na podstawie ceny nabycia samochodu – ustalić jego wartość początkową.

Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (w razie odpłatnego nabycia) uważa się cenę ich nabycia.

Cena nabycia to suma rat leasingowych, które będziesz płacił w trakcie trwania umowy leasingu. Cenę nabycia możesz dodatkowo powiększyć o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania samochodu do używania. Mogą to być na przykład koszty transportu, opłata za dowód rejestracyjny, opłata za tablice rejestracyjne.

Do ceny nabycia nie możesz zaliczyć wydatków, które:

nie są związane z zakupem samochodu, ale wynikają z bieżącej eksploatacji,
powstały po dniu oddania ci samochodu do używania (na przykład ubezpieczenie OC/AC).

Przez okres trwania umowy leasingu finansowego korzystasz z samochodu jak właściciel, ale właścicielem nie jesteś. Aż do zakończenia umowy lub wpłaty przez ciebie ostatniej raty leasingu jest nim leasingodawca. Właścicielem samochodu stajesz się dopiero po zakończeniu umowy. Nie musisz dokonywać w tym celu wykupu.

Leasing finansowy a VAT

Jeżeli kupiłeś samochód osobowy w leasingu finansowym, masz obowiązek rozliczyć VAT jednorazowo – z góry. Obowiązek ten powstaje w momencie wydania ci samochodu do korzystania (w ujęciu podatkowym leasing finansowy jest rozumiany jako dostawa towarów).

VAT naliczasz od ceny nabycia, czyli sumy rat leasingowych.

Korzystając z leasingu finansowego, zachowujesz prawo do odliczenia VAT.

Wysokość odliczenia zależy od sposobu korzystania z samochodu, który jest przedmiotem leasingu:

Możesz odliczyć 100% podatku VAT, jeżeli:

samochód wykorzystujesz wyłącznie w firmie,
prowadzisz kilometrówkę dla celów VAT,
zgłosiłeś samochód do urzędu skarbowego na formularzu VAT-26,
posiadasz regulamin użytkowania samochodu w firmie.

Możesz odliczyć 50% podatku VAT, jeśli samochód wykorzystujesz zarówno do celów firmowych, jak i prywatnych.

Co to jest leasing operacyjny?

Leasing operacyjny (inaczej leasing usługowy) jest to czasowa umowa, którą zawierasz z firmą leasingową. Na podstawie tej umowy przysługuje ci prawo do korzystania z przedmiotu leasingu (na przykład samochodu) w zamian za płacenie comiesięcznych rat leasingowych.

Leasing operacyjny często wiąże się z wniesieniem opłaty początkowej. Wysokość opłaty początkowej jest określana indywidualnie. Minimalny okres, na jaki możesz zawrzeć taką umowę, to 2 lata.

W przypadku leasingu operacyjnego samochód, z którego korzystasz, pozostaje własnością leasingodawcy przez cały okres trwania umowy. To leasingodawca ujmuje przedmiot leasingu w ewidencji środków trwałych i dokonuje odpisów amortyzacyjnych od wartości samochodu.

W czasie trwania umowy leasingu operacyjnego korzystasz z samochodu jak właściciel, ale właścicielem nie jesteś. Samochód pozostaje własnością leasingodawcy.

Po zakończeniu umowy możesz kupić samochód po kwocie wykupu ustalonej w umowie z leasingodawcą. Samochód z leasingu możesz wykupić na firmę albo na cele prywatne.

Leasing operacyjny a VAT

W leasingu operacyjnym musisz rozliczać VAT w miesięcznych ratach leasingowych.

Nie płacisz podatku jednorazowo – jest on rozłożony w czasie (w ujęciu przepisów podatkowych leasing operacyjny jest rozumiany jako świadczenie usług, a więc obowiązek podatkowy po stronie leasingodawcy powstaje z chwilą otrzymania części lub całości zapłaty).

Płacąc podatek w comiesięcznej racie leasingowej, zachowujesz prawo do odliczenia VAT, o ile jesteś czynnym podatnikiem VAT.

Wysokość odliczenia VAT zależy od sposobu korzystania z samochodu.

Możesz odliczyć 100% podatku VAT, jeśli:

samochód wykorzystujesz wyłącznie w firmie,
prowadzisz kilometrówkę dla celów VAT,
zgłosiłeś samochód do urzędu skarbowego na formularzu VAT-26,
posiadasz regulamin użytkowania samochodu w firmie.

Możesz odliczyć 50% podatku VAT, jeśli samochód wykorzystujesz zarówno do celów firmowych, jak i prywatnych.

Jak wykupić samochód na firmę?

W leasingu operacyjnym – po zakończeniu umowy leasingowej – samochód, z którego korzystałeś, możesz wykupić po kwocie ustalonej w umowie.

Następnie możesz:

zaliczyć samochód do środków trwałych,
zaliczyć wartość samochodu do kosztów uzyskania przychodów, o ile kwota na fakturze wykupowej nie przekracza 10 000 zł (netto dla czynnych podatników VAT lub brutto dla podatników zwolnionych z VAT).

Gdy kwota wykupu samochodu poleasingowego na firmę ma wartość niższą niż 10 000 zł, w dalszym ciągu możesz zaliczyć go w ewidencji środków trwałych i amortyzować w czasie lub jednorazowo.

Wykupując samochód na firmę, zachowujesz prawo do odliczenia podatku VAT. Podstawą odliczenia jest w tym przypadku faktura wykupowa.

Pamiętaj, że wysokość odliczenia będzie zależała od tego, w jaki sposób samochód będzie przez ciebie wykorzystywany.

Możesz odliczyć 100% podatku VAT, jeżeli:

samochód wykorzystujesz wyłącznie w firmie,
prowadzisz kilometrówkę dla celów VAT,
zgłosiłeś samochód do urzędu skarbowego na formularzu VAT-26,
posiadasz regulamin użytkowania samochodu w firmie.

Możesz odliczyć 50% podatku VAT, jeśli samochód wykorzystujesz zarówno do celów firmowych, jak i prywatnych.

Jak wykupić samochód na cele prywatne?

Jeśli firma leasingowa zaproponuje ci wykup samochodu poleasingowego na cele prywatne, możesz z tego skorzystać i przenieść pojazd dotychczas wykorzystywany w firmie na swój prywatny użytek – poza firmą.

Wykup samochodu na cele prywatne nie daje ci możliwości odliczenia podatku VAT.

Sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu na cele prywatne

Jeśli wykupiłeś samochód z leasingu na cele prywatne, to jako właściciel możesz go też sprzedać.

Od 1 stycznia 2022 roku, jeśli sprzedasz takie auto przed upływem 6 lat – licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód został wykupiony z leasingu na cele prywatne – będziesz musiał zapłacić podatek dochodowy, tak jakbyś dokonywał sprzedaży w ramach działalności gospodarczej. Przed 2022 rokiem ten obowiązek powstawał w przypadku sprzedaży auta przed upływem 6 miesięcy.

Do tego czasu samochód jest traktowany jako majątek firmy, więc jego sprzedaż musisz wykazać w księdze przychodów i rozchodów.

Podatek zapłacisz od podstawy opodatkowania. Jest nią wartość rynkowa pojazdu (cena, po której sprzedajesz auto), a nie cena wykupu.

Jeśli więc zależy ci na nieopodatkowanej sprzedaży samochodu wykupionego z leasingu w 2022 roku, musisz poczekać 6 lat. Wykup samochodu z leasingu przed 2022 rokiem umożliwia sprzedaż samochodu poleasingowego bez podatku dochodowego zapłaconego w ramach działalności już po 6 miesiącach.

Przykład:

Pani Jadwiga 31 grudniu 2021 roku wykupiła na cele prywatne leasingowany samochód. Jeśli sprzeda go do 30 czerwca 2022 roku, to zapłaci podatek w ramach prowadzonej działalności. Jeżeli sprzeda go po 30 czerwca – nie zapłaci podatku w ramach działalności.

Jeśli cena, za którą chcesz sprzedać samochód, będzie się znacząco różnić się od cen rynkowych samochodów tego rodzaju, organ podatkowy wezwie cię do zmiany ceny lub wskazania przyczyn uzasadniających zaniżenie cen rynkowych.

Jeżeli nie wskażesz takich przyczyn, organ podatkowy określi wartość samochodu z uwzględnieniem opinii biegłego. Jeśli wartość rynkowa sprzedawanego przez ciebie samochodu ustalona przez biegłego znacząco odbiega od ceny podanej przez ciebie (tj. o około 33%), zostaniesz obciążony kosztami sporządzenia opinii biegłego.

Bardzo niska cena wykupu nie jest uzasadnieniem dla znaczącej różnicy pomiędzy ceną sprzedaży a ceną rynkową. Zmniejszenie ceny może wynikać na przykład ze zużycia samochodu ponad miarę, bardzo wysokiego przebiegu czy poważnych usterek technicznych.

Sprzedaż samochodu przed upływem 6 lat od wykupu na cele prywatne wiąże się z obowiązkiem zapłaty składki zdrowotnej od dochodu, którym jest wartość netto samochodu.

Przykład:

Pan Tadeusz prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Jako formę finansowania samochodu firmowego wybrał leasing operacyjny. Wartość początkowa samochodu została określona na 100 tys. zł. Pan Jan wykupił samochód z leasingu na cele prywatne 31 grudnia 2021 roku za cenę 1 tys. zł (wartość faktury końcowej) i odsprzedał go 15 lutego 2022 roku za cenę rynkową samochodów tego rodzaju.

Wykup samochodu z leasingu przed 2022 roku powoduje, że Pan Tadeusz może zbyć samochód poleasingowy według przepisów prawnych obowiązujących do końca 2021 roku. Byłby zwolniony z obowiązku podatkowego, gdyby okres między wykupem z leasingu a dalszą sprzedażą wyniósł co najmniej 6 miesięcy. W przeciwnym razie sprzedaż jest traktowana jako sprzedaż majątku firmowego, od którego należy zapłacić podatek dochodowy. Skoro pan Tadeusz sprzedał samochód przed upływem 6 miesięcy będzie musiał zapłacić podatek dochodowy od podstawy opodatkowania (wartości rynkowej samochodu).

Przykład:

Pani Wiola prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Jako formę finansowania samochodu firmowego wybrała leasing finansowy. Wartość początkowa samochodu została określona na 60 tys. zł. Pani Izabela wykupiła samochód z leasingu na cele prywatne 1 stycznia 2022 roku za cenę 1 tys. zł (wartość faktury końcowej) i odsprzedała go 22 lutego 2022 roku za cenę wykupu samochodu, a więc 1 tys. zł. Wartość rynkowa samochodów tego rodzaju wynosi ok. 20 tys. zł.

Wykup samochodu z leasingu po 1 stycznia 2022 roku i następnie jego sprzedaż przed upływem 6 lat od wykupu wiąże się z koniecznością zapłaty podatku dochodowego od postawy opodatkowania i wyliczonej na tej podstawie składki zdrowotnej zgodnie z formą opodatkowania. Podstawą opodatkowania dla pani Wioli nie będzie jednak kwota 1 tys. zł a cena rynkowa samochodów tego rodzaju, a więc około 20 tys. zł, o ile Pani Wiola nie wykaże przed organem podatkowym zasadności znacznego obniżenia ceny sprzedaży samochodu.

Podstawa prawna:

Źródło: biznes.gov.pl