Odpowiedź prawnika: Dom opieki dla osób starszych
Zgodnie z definicją celu publicznego określoną w ustawie o gospodarce nieruchomościami do inwestycji celu publicznego, które można zaliczyć do celów o znaczeniu lokalnym należą m.in:
- drogi zbiorcze /powiatowe/ i lokalne /gminne/,
- sieć infrastruktury technicznej o zasięgu lokalnym, ujęcia wody, oczyszczalnia ścieków,
- urządzenia utylizacji odpadów,
- urządzenia służące ochronie środowiska, w tym budowa ośrodków sportowo-rekreacyjnych, utrzymanie lokalnych powiązań przyrodniczych wzdłuż rowów melioracyjnych,
- sieć rowów melioracyjnych i zbiorników wodnych,
- obiekty na potrzeby obronności państwa, w tym powiatowa komenda policji,
- szkoły podstawowe, gimnazja, licea, szkoły wyższe,
- obiekty ochrony zdrowia i opieki społecznej: ośrodki zdrowia, przedszkola, domy opieki społecznej, placówki opiekuńczo-wychowawcze,
- zakładanie i utrzymywanie cmentarzy,
- ochrona lokalnych dóbr kultury: miejsc pamięci narodowej, kapliczek,
- inne cele publiczne określone w odrębnych ustawach.
Ponadto obiektami celu publicznego są obiekty sakralne.
Ponieważ faktycznie istnieć mogą wątpliwości, czy planowany przez Pana obiekt podpada pod definicję domu pomocy społecznej i służyłby celom publicznym, należy przyjrzeć się orzecznictwu.
I tak, w wyroku WSA w Krakowie z dnia 29 października 2010r., sygn. II S.A./Kr 910/10 wskazano, że „pierwszą cechą charakteryzującą inwestycję celu publicznego jest jej zakres tj. określenie czy dane przedsięwzięcie można zaliczyć do działań o znaczeniu lokalnym, ponadlokalnym czy krajowym. Drugą cechą charakterystyczną tego pojęcia jest cel danego zamierzenia tj. czy stanowi on realizację celów, o których mowa w art. 6 u.g.n. Tylko łączne spełnienie tych dwóch przesłanek może przesądzać, iż dane przedsięwzięcie spełnia wymogi by można je zaliczyć do inwestycji celu publicznego.”
Z kolei WSA w Białymstoku w wyroku z dnia 29 października 2009r., sygn. II SA/Bk 442/09 podał, że „Budowa oczyszczalni ścieków może być uznana za inwestycję celu publicznego tylko wtedy, gdy ma być przeznaczona do użytku powszechnego. Jeżeli zaś inwestor zamierza realizować wspomnianą inwestycję na własny użytek (przydomowa oczyszczalnia ścieków) lub dla ściśle określonych podmiotów (użytkowników), to z prawnego punktu widzenia będzie to przedsięwzięcie należące do kategorii inwestycji niepubliczny”.
WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 20 grudnia 2007r., sygn. II S.A./Gd 620/07 podaje przykładowo, że „Publicznym obiektem ochrony zdrowia w rozumieniu art. 6 ust. 6 u.s.g. jest wyłącznie taki obiekt, który wchodzi w skład publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Obiekt służący ochronie zdrowia tj. pełniący funkcję przychodni, ośrodka zdrowia itp., stanowiący własność podmiotu wskazanego w art. 8 ust. 1 pkt 4 - 8 u.z.o.z. czyli m.in. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i przeznaczony na cele prowadzonej przez nią działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług zdrowotnych w ramach utworzonego przez nią zakładu opieki zdrowotnej nie może być uznany za "publiczny obiekt ochrony zdrowia", o którym mowa w art. 6 ust. 6 u.g.n.”
Wyrok WSA w Warszawie z 7 marca 2007r., sygn. IV S.A./Wa 2037/06 daje jednoznaczną odpowiedź, że „Pojęcie celu publicznego, oznacza cel dotyczący ogółu ludzi, służący ogółowi, przeznaczony (dostępny) dla wszystkich. Zastosowanie zasad i trybu przewidzianego dla lokalizacji inwestycji celu publicznego zależy więc od tego, czy zamierzenia inwestycyjne, wymagające uzyskania stosownej decyzji, posiadają "pierwiastek publiczny"”.
Uznać zatem można, że planowany przez Pana prywatny dom opieki nie będzie podpadał pod definicję obiektów służących realizacji celu publicznego. Jak bowiem podaje K. Świderski w artykule w czasopiśmie CASUS (nr 2007/1/12): Cele publiczne to takie cele, których realizacja: a) służy powszechnemu pożytkowi, b) znajduje racjonalne uzasadnienie tylko w ramach wyznaczonych przez zasadę subsydiarności, c) finansowana jest ze środków publicznych.
Podobne stanowisko zajmuje Grossmann T. W artykule znajdującym się w czasopiśmie PiP (2005/9/81) „Pojęcie inwestycja celu publicznego w dziedzinie łączności” - Nie każde zamierzenie, którego rezultat dałoby się nawet zakwalifikować jako "dotyczący ogółu, służący ogółowi ludzi, przeznaczony, dostępny dla wszystkich; ogólny, powszechny, społeczny, nieprywatny" może być uznane za cel publiczny w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami, lecz tylko takie, które mieści się w katalogu celów publicznych zawartym w art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Ostateczna ocena należy jednak do organu wydającego decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji.
Przypominamy przy tym, że zgodnie z przepisem art. 57 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej domy pomocy społecznej mogą prowadzić, po uzyskaniu zezwolenia wojewody:
1) jednostki samorządu terytorialnego;
2) Kościół Katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia;
3) inne osoby prawne;
4) osoby fizyczne.
Zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej wydaje wojewoda właściwy ze względu na położenie domu. Wojewoda wydaje zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej, jeżeli podmiot o nie występujący:
1) spełnia warunki określone w niniejszej ustawie;
2) spełnia standardy, o których mowa w art. 55 ust. 1 i 2;
3) złoży wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie domu pomocy społecznej.
Nie ma przeszkód w zakładaniu komercyjnych domów pomocy społecznej, o ile podmioty je zakładające będą spełniały warunki i standardy określone w ustawie. Tylko uzyskanie takiego statusu planowanego obiektu pozwoli Panu jednak na wykorzystanie przepisów dotyczących lokalizacji inwestycji celu publicznego.
