Odpowiedź prawnika: PCC od pożyczki dla pracownika
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do tej ustawy. Załącznik 4 poz. 3 zwalnia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:
działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),
usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20, - 00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
usług ściągania długów oraz faktoringu,
usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,
transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.
Ponieważ udzielanie pożyczek pieniężnych przez pracodawcę swoim pracownikom mieści się w zakresie wskazanym w załączniku nr 4 do ww. ustawy (nie znajduje się na liście), stąd udzielenie takiej pożyczki zwolnione jest od podatku VAT.
Natomiast podstawa do zwolnienia danej czynności prawnej od podatku od czynności cywilnoprawnych znajduje się w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z tym przepisem czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, bądź zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
umowy spółki i jej zmiany,
umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych,
nie są objęte obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.
Reasumując, udzielenie pożyczki pracownikowi przez spółkę, będącą jego pracodawcą zwolnione jest w zadadzie zarówno z zapłaty podatku VAT, jak i z podatku od czynności cywilnoprawnych. Takie rozumowanie znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych (tak np.: postanowienie Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 5 października 2005 r., nr ZP/436-14/05; Postanowienie Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z 12 października 2005 r., nr PUS.V.436/ /09/05).
Wiele organów podatkowych jest jednak zdania, iż opodatkowaniu VAT podlegają (jako zwolnione od podatku usługi udzielania pożyczek poza systemem bankowym) jedynie pożyczki udzielane w okolicznościach wskazujących na zamiar udzielania pożyczek w sposób częstotliwy (tak np.: Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku w piśmie z 7 stycznia 2005 r., nr PO/005-0050/04). Przyjęcie takiego stanowiska oznacza, że pozostałe pożyczki udzielane przez podatników VAT (tj. pożyczki udzielane w okolicznościach, które nie wskazują na zamiar ich udzielania w sposób częstotliwy) podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Rozstrzygającą okolicznością w kwestii podlegania regulacjom ustawy o VAT jednorazowej czynności dokonywanej przez wnioskodawcę jest ustalenie, czy jednostka, zawierając stosowną umowę cywilnoprawną z pożyczkobiorcą, będzie działać w okolicznościach wskazujących na zamiar dokonywania czynności tego rodzaju w sposób częstotliwy (tak: Decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie z 18 maja 2005 r., sygn. IS. II/2-443/883/04).
