Odpowiedź prawnika: Prowadzenie pojazdu po zabraniu prawa jazdy
W pierwszej kolejności zwracamy uwagę na fakt, że do 2013 r. poddawany jest Pan próbie. Zatem możliwe będzie zastosowanie do tego czasu zarządzenia wykonania kary, jeśli zajdą przesłanki określone w kodeksie. Do tego odniesiemy się w dalszej części odpowiedzi.
Środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów został w stosunku do Pana orzeczony na okres 3 lat, które należało liczyć od chwili faktycznego zatrzymania prawa jazdy, tj. 10 sierpnia 2007 r. (zakładamy, iż wtedy zostało ono Panu odebrane). Termin na jaki orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów minął przed 5 września br., a więc może Pan ponieść odpowiedzialność za wykroczenie prowadzenia pojazdu bez wymaganych dokumentów (art. 95 kodeksu wykroczeń). Naszym zdaniem byłaby to fakultatywna podstawa do zarządzenia wykonania kary. Zgodnie z art. 75 § 2 kodeksu karnego „Sąd może zarządzić wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny (...)”. Popełnienie przestępstwa stanowi najbardziej rażący przejaw naruszenia porządku prawnego, ale naruszenie to może przybrać także inne formy. Nie jest więc wykluczone zarządzenie wykonania kary, jeśli sprawca w okresie próby dopuszcza się wykroczeń, jak np. prowadzenia pojazdu bez wymaganych dokumentów.
Zarządzenie wykonania kary może nastąpić najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby (art. 75 § 4). Oznacza to, że postanowienie o zarządzeniu wykonania kary musi nie tylko zapaść, ale także uprawomocnić się przed upływem okresu sześciomiesięcznego (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 1 lutego 1995 r., sygn. III KRN 203/94). Ponadto po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby skazanie za przestępstwo ulegnie zatarciu z mocy prawa. Natomiast 6 miesięcy, w ciągu których nie można popełnić przestępstwa odnosi się do recydywy. Z art. 64 § 1 kk wynika, że „Jeżeli sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już skazany, sąd może wymierzyć karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę”. Przestępstwami podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju; przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej uważa się za przestępstwa podobne. W grę więc mogłaby wchodzić odpowiedzialność za recydywę, oczywiście jeśli prowadził Pan pojazd w czasie, gdy zakaz prowadzenia pojazdów jeszcze obowiązywał.
Na zakończenie przypominamy, że zgodnie z art. 138 ust. 2 prawa o ruchu drogowym zwrot zatrzymanego prawa jazdy następuje po ustaniu przyczyny zatrzymania, z zastrzeżeniem art. 114 ust. 4 prd. Przepis ten stanowi, że jeśli zatrzymanie prawa jazdy trwało dłużej niż 1 rok, to dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje się po zdaniu, przez osobę ubiegającą się o jego wydanie, odpowiedniego do rodzaju uprawnienia egzaminu państwowego sprawdzającego kwalifikacje. Musi więc Pan ponownie przystąpić do egzaminu na prawo jazdy i dopiero po jego pozytywnym zaliczeniu i odzyskaniu dokumentu prowadzić pojazd.
