25.8.2010
Zespół
e-prawnik.pl
Zarówno przysposobiony, jak i przysposabiający, mają prawo do dokonywania swobodnych rozrządzeń w drodze testamentu. Natomiast przepisy różnicują sytuację dziedziczenia ustawowego miedzy przysposobionym (czyli adoptowanym) a przysposabiającym (adoptującym) - do którego dochodzi w razie braku testamentu. Rodzaj przysposobienia w sposób zasadniczy rzutuje więc na skutki, jakie adopcja wywołuje w sferze prawa spadkowego. Wyróżnia się przysposobienie pełne (a w jego ramach całkowite) oraz niepełne. Przysposobienie niepełne wywołuje skutek jedynie w relacji adoptujący (przysposabiający) – adoptowany (przysposobiony), co oznacza, iż więzi przysposobionego łączące go z krewnymi naturalnymi nie ulegają zerwaniu. Natomiast o skutkach adopcji pełnej mówi się obrazowo, że „adoptowany wchodzi do rodziny adoptującego”, czyli de facto opuszcza swój dotychczasowy krąg rodzinny. Adopcję całkowitą, stanowiącą odmianę przysposobienia pełnego, cechuje całkowite właśnie zatarcie śladów pochodzenia dziecka, objawiające się w głębokiej ingerencji w akt urodzenia dziecka. Ogólnie można stwierdzić, iż przysposobienie pełne wywołuje skutki prawnospadkowe dalej idące niż skutki wywołane przysposobieniem niepełnym.
Przysposobienie pełne
W przypadku adopcji pełnej (tzw. adoptio plena) adoptowany dziedziczy po adoptującym i jego krewnych tak, jakby był jego dzieckiem, natomiast adoptujący i jego krewni dziedziczą po adoptowanym tak, jakby adoptujący był rodzicem adoptowanego. Uregulowanie powyższe jest następstwem przyjętego przez ustawodawcę założenia, że pozycja prawna rodziny powstałej wskutek adopcji powinna co do zasady odpowiadać pozycji każdej innej rodziny. Skoro więc adoptowany zmienia swój krąg rodzinny i wstępuje do rodziny adoptującego, prawo z tym faktem łączy takie skutki prawne, jak gdyby adoptowany pochodził od adoptującego, tj. był jego dzieckiem naturalnym. Dlatego krewni adoptującego i adoptowany stają się względem siebie krewnymi, co ma doniosłe znaczenie z punktu widzenia prawa spadkowego. Otóż w myśl zasad ogólnych uprawnionymi do dziedziczenia po zmarłym są następujące kategorie osób:
- zstępni,
- małżonek,
- rodzice,
- rodzeństwo,
- zstępni rodzeństwa.
Osoba z której kategorii będzie zarazem należeć do krewnych adoptującego? Z pewnością potomstwo adoptowanego będzie także krewnymi adoptującego, gdyż skutki przysposobienia obejmują także zstępnych. Podobnie rodzeństwo oraz zstępni rodzeństwa, tj. dzieci przysposabiającego i ich potomstwo, zaliczać się będą do krewnych adoptującego. Małżonek adoptowanego z kolei może być krewnym adoptującego, jak również może nie należeć do jego kręgu rodzinnego. Natomiast ze zrozumiałych powodów adoptujący nigdy nie będzie mógł być zaliczony do kręgu krewnych adoptującego, mimo iż uchodzi za rodzica adoptowanego. Reasumując, do kręgu spadkobierców ustawowych adoptowanego zalicza się adoptującego, oraz tych spośród jego krewnych, którzy są jego dziećmi lub ich zstępnymi.
Powyżej scharakteryzowane uregulowanie nadmiernie uprzywilejowywałoby adoptowanych, gdyż dziedziczyliby oni zarówno po adoptującym i jego krewnych, jak i po swej dotychczasowej rodzinie. By temu zapobiec, przepisy prawa stanowią, iż przysposobiony nie dziedziczy po swoich wstępnych (tj. rodzicach, dziadkach itd.) naturalnych i ich krewnych, a osoby te nie dziedziczą po nim. Zasada ta doznaje jednak dwóch istotnych wyjątków – otóż jeżeli:
- jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka (np. mężczyzna wstąpił w związek małżeński z panną z dzieckiem albo z wdową z trójką dzieci, a teraz pragnie dzieci przysposobić) – zasady powyższej nie stosuje się względem tego małżonka i jego krewnych; Przykład: A i B są rodzicami dziecka X, następnie C zawiera małżeństwo z B i adoptuje X. W myśl ogólnych reguł X dziedziczyłby jedynie po przysposabiającym i jego krewnych, a nie po wstępnych naturalnych i ich krewnych, natomiast – z uwagi na omawiany wyjątek – dziedziczy także po B i jego krewnych naturalnych.
- jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka, a po śmierci drugiego z rodziców przysposabianego – zasady powyższej nie stosuje się względem tego małżonka i jego krewnych, a także względem krewnych zmarłego, których prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa zostały w orzeczeniu o przysposobieniu utrzymane. Przykład: stan faktyczny jak powyżej, z tym że A nie żyje, a sąd w orzeczeniu o przysposobieniu utrzymał prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa wobec D – matki A. Zatem X należy do kręgu spadkobierców ustawowych po C i jego krewnych, po B i jego krewnych oraz po D.
Potrzebujesz porady prawnej?
Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?
Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą b dziedziczenie, porządek dziedziczenia, grupy spadkowe, spadek, udział
Dziedziczenie według nowych reguł w prawie krajowym i unijnym
O tym, że spadek nie zawsze związany jest ze wzbogaceniem, ma świadomość coraz więcej osób. Niestety wielu przekonało się na własnej skórze, że zaniedbanie tych kwestii tzw. milczące przyjęcie spadku, powodowało scalenie się odziedziczonych aktywów i pasywów (...)
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia jest uregulowana w art. 1048-1050 kodeksu cywilnego. Jest ona jedyną dopuszczalną przez polski system prawny umową o spadek po osobie żyjącej. Jak zawrzeć umowę o zrzeczenie się dziedziczenia? umowa zrzeczenia się dziedziczenia, zrzeczenie się (...)
Dziedziczenie spadku przez rodzeństwo spadkodawcy
Powołanie do spadku może wynikać z testamentu lub z mocy samego prawa. W przypadku dziedziczenia testamentowego wola spadkodawcy wynika z samego testamentu. Natomiast jeżeli nie zachodzi sytuacja dziedziczenie, rodzeństwo spadkodawcy
Prawo spadkowe - co reguluje prawo spadkowe?
Co określamy mianem "prawo spadkowe"? Prawo spadkowe jest częścią prawa cywilnego. Jego normy są wyodrębnione w osobnej księdze k.c. na podstawie kryterium: normowania skutków prawnych śmierci człowieka (osoby fizycznej) jako podmiotu praw i obowiązków majątkowych w dziedzinie (...)
Dziedziczenie po osobach zamieszkujących za granicą
Właściwość sądów polskich Śmierć obywatela polskiego, mającego miejsce zamieszkania za granicą, może nastąpić w Polsce albo za granicą. W takim przypadku należy rozważyć, czy w sprawach o stwierdzenie dziedziczenie, spadek, spadkodawca, osoba zamieszkująca za granicą, (...)
Kto dziedziczy spadek w przypadku braku testamentu?
Jeśli spadkodawca nie pozostawił testamentu, to według jakich zasad ustala się porządek dziedziczenia? Jeśli spadkodawca nie sporządził testamentu albo jego testament okazał się nieważny, czy też porządek dziedziczenia, spadkobiercy, spadkodawca, spadek, dziedziczenie
Obecnie porządek dziedziczenia w odniesieniu do gospodarstwa rolnego niczym nie różni się od dziedziczenia na zasadach ogólnych, gospodarstwo poczytuje się bowiem za integralną część spadku. Dawniej jednak gospodarstwo rolne wyłączane było z ogólnej masy spadkowej, w wyniku (...)
Przyczyny nieważności testamentu
Polskie prawo spadkowe w odniesieniu do dokonywania rozrządzeń majątkowych na wypadek śmierci stoi na gruncie zasady swobody testowania. Swoboda ta nie oznacza jednak dowolności dokonywania rozrządzeń dziedziczenie, spadek, testament, nieważność testamentu
Czy dalsi krewni spadkodawcy mają prawa do spadku?
Kolejność dziedziczenia ustawowego Według zasad określonych w regulacjach spadkobrania, w myśl reguł tzw. dziedziczenia ustawowego, w pierwszej spadek, dziedziczenie ustawowe, krewni, kręgi spadkobierców, spadkobierca
Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?
Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą b dziedziczenie, porządek dziedziczenia, grupy spadkowe, spadek, udział
Dziedziczenie według nowych reguł w prawie krajowym i unijnym
O tym, że spadek nie zawsze związany jest ze wzbogaceniem, ma świadomość coraz więcej osób. Niestety wielu przekonało się na własnej skórze, że zaniedbanie tych kwestii tzw. milczące przyjęcie spadku, powodowało scalenie się odziedziczonych aktywów i pasywów (...)
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia jest uregulowana w art. 1048-1050 kodeksu cywilnego. Jest ona jedyną dopuszczalną przez polski system prawny umową o spadek po osobie żyjącej. Jak zawrzeć umowę o zrzeczenie się dziedziczenia? umowa zrzeczenia się dziedziczenia, zrzeczenie się (...)
Dziedziczenie spadku przez rodzeństwo spadkodawcy
Powołanie do spadku może wynikać z testamentu lub z mocy samego prawa. W przypadku dziedziczenia testamentowego wola spadkodawcy wynika z samego testamentu. Natomiast jeżeli nie zachodzi sytuacja dziedziczenie, rodzeństwo spadkodawcy
Prawo spadkowe - co reguluje prawo spadkowe?
Co określamy mianem "prawo spadkowe"? Prawo spadkowe jest częścią prawa cywilnego. Jego normy są wyodrębnione w osobnej księdze k.c. na podstawie kryterium: normowania skutków prawnych śmierci człowieka (osoby fizycznej) jako podmiotu praw i obowiązków majątkowych w dziedzinie (...)
Dziedziczenie po osobach zamieszkujących za granicą
Właściwość sądów polskich Śmierć obywatela polskiego, mającego miejsce zamieszkania za granicą, może nastąpić w Polsce albo za granicą. W takim przypadku należy rozważyć, czy w sprawach o stwierdzenie dziedziczenie, spadek, spadkodawca, osoba zamieszkująca za granicą, (...)
Kto dziedziczy spadek w przypadku braku testamentu?
Jeśli spadkodawca nie pozostawił testamentu, to według jakich zasad ustala się porządek dziedziczenia? Jeśli spadkodawca nie sporządził testamentu albo jego testament okazał się nieważny, czy też porządek dziedziczenia, spadkobiercy, spadkodawca, spadek, dziedziczenie
Obecnie porządek dziedziczenia w odniesieniu do gospodarstwa rolnego niczym nie różni się od dziedziczenia na zasadach ogólnych, gospodarstwo poczytuje się bowiem za integralną część spadku. Dawniej jednak gospodarstwo rolne wyłączane było z ogólnej masy spadkowej, w wyniku (...)
Przyczyny nieważności testamentu
Polskie prawo spadkowe w odniesieniu do dokonywania rozrządzeń majątkowych na wypadek śmierci stoi na gruncie zasady swobody testowania. Swoboda ta nie oznacza jednak dowolności dokonywania rozrządzeń dziedziczenie, spadek, testament, nieważność testamentu
Czy dalsi krewni spadkodawcy mają prawa do spadku?
Kolejność dziedziczenia ustawowego Według zasad określonych w regulacjach spadkobrania, w myśl reguł tzw. dziedziczenia ustawowego, w pierwszej spadek, dziedziczenie ustawowe, krewni, kręgi spadkobierców, spadkobierca
Czy można zbyć udział w spadku?
Czy można zbyć udział w spadku? Na tak postawione pytanie, należy odpowiedzieć twierdząco. Wynika to z art. 1051 kodeksu cywilnego, który stanowi, że spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lu spadkobierca, spadek, zbycie, sprzedaż, darowizna, udział (...)
