Będą duże zmiany w stażu pracy?

Rada Ministrów przyjęła projekt

Okresy prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej oraz wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia będą wliczały się do stażu pracy - rząd przyjął projekt przywracający sprawiedliwość na rynku pracy. To będzie ważna zmiana dla milionów pracownic i pracowników.

24 czerwca 2025 roku Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, zakładający, że do stażu pracy będą wliczały się okresy prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej oraz wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia. Dotyczy zdefiniowania na nowo okresu zatrudnienia i umożliwienia wliczania do stażu pracy także m.in. pracy na podstawie umowy zlecenia, prowadzenia działalności gospodarczej czy pracy za granicą i dotyczy całego okresu zatrudnienia, niezależnie od wymiaru czasu pracy oraz ma zastosowanie także do poprzednich okresów zatrudnienia.

Teraz tą propozycją zajmuje się Sejm.

Na czym polega problem? 

Dotychczas do stażu pracy wliczały się wyłącznie okresy przepracowane na umowie o pracę. Oznacza to, że osoby pracujące przykładowo przez kilka czy kilkanaście lat wyłącznie na umowie zlecenie, mają w świetle prawa niższy staż pracy, niż osoba zatrudniona na etacie np. od roku. Tak samo wygląda sytuacja osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.  

W ocenie Ministerstwa Pracy jest to niesprawiedliwe. Wiele z tych osób nie miało możliwości wyboru, nie mogły po prostu wybrać sobie etatu. Były natomiast nierzadko wypychane np. na samozatrudnienie. Nie powinny być z tego powodu dłużej dyskryminowane.  

W odpowiedzi na ten problem przygotowaliśmy projekt przywracający elementarną sprawiedliwość na rynku pracy. Co to oznacza?  Wyrównanie szans w dostępie do niektórych świadczeń pracowniczych – jak prawo do dłuższego urlopu czy nagród jubileuszowych, ale też do stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego. 

Najważniejsze rozwiązania w projekcie

Nowe przepisy definiują na nowo okres zatrudnienia. Umożliwiają wliczanie do stażu pracy także m.in. pracę na podstawie umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy pracę za granicą. Dotyczy to całego okresu zatrudnienia, niezależnie od wymiaru czasu pracy. Przepisy działają wstecz i obejmują poprzednie okresy zatrudnienia.

Nowe regulacje wyrównują szanse wszystkich pracowników i przedsiębiorców w Polsce w zakresie ustalania stażu pracy. Daje to możliwość sprawiedliwej kalkulacji stażu pracy potrzebnego do wyliczenia należnego urlopu wypoczynkowego czy okresu wypowiedzenia i należnej odprawy. A w przypadku pracowników strefy budżetowej dotyczy to również dodatku stażowego i nagrody jubileuszowej.

Okres zatrudnienia, który wliczany jest do stażu pracy będzie obejmować:

• umowę o pracę;
• służbę w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Marszałkowskiej i Służbie Celno-Skarbowej;
• okres prowadzenia pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą w ramach tej działalności;
• wykonywanie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług np. umów uaktywniających dla niań sprawujących opiekę nad dziećmi;
• wykonywanie pracy na podstawie umowy agencyjnej;
• współpracowanie z osobą, która pracuje na podstawie umowy zlecenie lub agencyjnej;
• pozostawanie członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej;
• pozostawanie członkiem spółdzielni kółek rolniczych;
• pracę za granicą u pracodawcy zagranicznego (inną niż na podstawie umowy o pracę);
• odpłatną pracę wykonywaną przez skazanego (inną niż na podstawie umowy o pracę i umowy o dzieło).

Co do zasady osoba, która chce uznać dany okres zatrudnienia do stażu pracy, powinna podlegać w tym okresie ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. To pracownik odpowiedzialny jest za złożenie do pracodawcy dokumentów potwierdzających opłacenie składek lub zwolnienie z konieczności ich płatności.

Do stażu pracy będzie wliczany cały okres pracy bez względu na wymiar czasu pracy. Jeżeli osoba wykonywała pracę w tym samym czasie na podstawie więcej niż jednego zatrudnienia, to do stażu pracy będzie wliczał się jeden z tych okresów.

Pracownik powinien udokumentować nowe okresy stażu pracy pracodawcy, który go zatrudnia w momencie rozpoczęcia stosowania przepisów, w ciągu 24 miesięcy. Czas ten będzie liczony od:

• 1 stycznia 2026 roku – w przypadku pracowników sektora finansów publicznych;
• pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy – w przypadku pozostałych pracowników.

Dotyczy to okresów zatrudnienia z przeszłości – przepisy obowiązują wstecz.

Okresy nieudokumentowane według tych zasad nie  będą wliczane do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy.

Przyjęte przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.

Co wliczy się w staż pracy? 

Zgodnie z projektem do okresu zatrudnienia wliczane będą: 

• okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, 
• okresy: wykonywania umowy zlecenia lub o świadczenie usług, wykonywania umowy agencyjnej, pozostawania osobą współpracującą z ww. osobami, pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, 
• przebyty za granicą okres innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej, 
• okres zawieszenia działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, za który zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. 

Wymienione okresy mają być potwierdzane zaświadczeniami wydanymi przez ZUS. Okresy zatrudnienia niepodlegającego zgłoszeniu do ZUS oraz okresy innej niż zatrudnienie pracy zarobkowej za granicą będą natomiast potwierdzane na zasadach ogólnych reguł dowodowych. Co to znaczy? To na pracowniku spoczywać będzie ciężar udowodnienia okresu zatrudnienia. 

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie? 

Zgodnie z projektem nowe przepisy mają obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Odpowiednio długie vacatio legis jest niezbędne, aby pracodawcy mieli czas na ustalenie stażu pracy poszczególnych pracowników w świetle nowych przepisów, na dokonanie związanych z tym obliczeń, wprowadzenie ewentualnych zmian w przepisach zakładowych, jak również na zabezpieczenie środków na sfinansowanie nowych rozwiązań. 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl