Ogłoszenie upadłości konsumenckiej po zamknięciu firmy.

Pytanie:

W 2008 roku otworzyłem firmę która dobrze prosperowała. Niestety zacząłem podupadać na zdrowiu. Coraz większe koszta leczenia zmusiły mnie, oraz moją rodzinę do zaciągania kredytów. Długi były tak długie że zostałem zmuszony do zamknięcia firmy. Moje pytanie tyczy się tego, czy mogę po zamknięciu firmy wnieść wniosek o upadłość konsumencką? Oraz czy komornik ma prawo ściągać zadłużenie z pieniędzy które zarabiam za granicę? I czy może zająć moje mieszkanie?

Masz inne pytanie do prawnika?

10.6.2015

Zespół
e-prawnik.pl

Odpowiedź prawnika: Ogłoszenie upadłości konsumenckiej po zamknięciu firmy.

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie następujących aktów prawnych: - ustawy prawo upadłościowe i naprawcze z dnia 28 lutego 2003 (Dz.U.09.175.1361 j.t.).

Upadłość osób fizycznych nieprowadzących dzialalności gospodarczej (jeżeli dłużnik prowadził wcześniej działalność gospodarczą, jak ma to miejsce w opisanej sytacji faktycznej, od jej zakończenia musi upłynąć co najmniej rok), potocznie zwana upadłością konsumencką, została wprowadzona nowelizacją ustawy prawo upadłościowe i naprawcze (dalej: p.u.n) z dnia 8 grudnia 2008, która weszła w życie 31 marca 2009. 

Aby wniosek o ogłoszenie upadłości w tym trybie - który, odmiennie aniżeli ma to miejsce w ramach „zwykłych” postępowań upadłościowych, może zgłosić wyłącznie dłużnik - nie został oddalony przez sąd, muszą zostać spełnione określone w ustawie przesłanki.

Porady prawne
Po pierwsze, dłużnik musi być niewypłacalny, co, zgodnie z treścią art. 11 ust 1 p.u.n., oznacza, iż nie wykonuje on swoich wymagalnych zobowiązań pienieżnych (np. w opisanej sytuacji nie spłaca w terminie rat zaciągniętego przez siebie kredytu). Po drugie, upadłość konsumencka może być ponadto orzeczona wyłącznie wobec osób, których niewypłacalność powstała wskutek okoliczności wyjątkowych i niezależnych od  dłużnika składającego wniosek. Ocena, czy w danym stanie faktycznym przesłanka powyższa, sformułowana w sposób bardzo ogólnikowy, została spełniona, czy też nie, należy do sądu rozpoznającego wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Jeżeli uzna on, że wyżej wskazana przesłanka nie została spełniona, wniosek o ogłoszenie upadłości podlega oddaleniu.  

Przykładowo, nie mogą ogłosić upadłości w tym trybie dłużnicy, którzy stali się niewypłacalni po rozwiązaniu umowy o pracę z przyczyn dotyczących pracownika (a więc niejako „z własnej winy”), ale także ci, którzy, np. przewidując zwolnienia grupowe, rozwiązali swoją umowę o pracę za porozumieniem stron. Jak wynika z powyższego, przesłanka okoliczności wyjątkowych i niezależnych, w wyniku których dłużnik stał się niewypłacalny, jest w praktyce interpretowana raczej wąsko, stąd duża liczba wniosków o upadłość składanych w tym trybie podlega oddaleniu.

Oddaleniu podlegają również wnioski dłużników, którzy zaciągali zobowiązania, będąc niewypłacalnymi (podstawa prawna: art. 491[3] p.u.n.). Czyli takich, którzy, mając już nieuregulowane długi wobec wierzycieli, zaciągali dalsze zobowiązania.

Oddalane są także wnioski dłużników, wobec których w ciągu 10 lat, poprzedzających złożenie owych wniosków:

1) było prowadzone postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań albo w którym zawarto układ, lub 

2) prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym nie zaspokojono wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępowania zobowiązań swych nie wykonał, lub  3) prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek wszystkich wierzycieli, lub w tym samym okresie jakkolwiek dokonana przez nich czynność prawna została uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli

Zgodnie natomiast z treścią art. 491[4] p.u.n.:

Jeżeli upadły nie wskaże i nie wyda syndykowi całego majątku albo niezbędnych dokumentów lub w inny sposób nie wykonuje ciążących na nim obowiązków, sąd umarza postępowanie.  

Nie sposób przesądzić, czy opisane przez Pana okoliczności, związane z Pana stanem zdrowia , zostaną przez sąd uznane za okoliczności wyjątkowe i niezależne od dłużnika, stanowiące przyczynę jego niewypłacalności. Tym samym nie jesteśmy w stanie określić, czy Pański wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie zostanie przez sąd oddalony. Powyżej szczegółowo omówiliśmy przesłanki, które muszą być spełnione, aby wniosek podlegał dalszemu procedowaniu.

Odrębną kwestią - przy założeniu, że omówione wyżej przesłanki upadłości konsumenckiej w ocenie sądu zostaną w tym przypadku spełnione - jest poruszony przez Pana w opisie stanu faktycznego problem lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką. W postępowaniu upadłościowym wobec osób fizycznych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące upadłości obejmującej likwidację majątku powoda (podstawa prawna: art. 491[2] ust. 1 p.u.n.), w związku z czym wierzytelności zabezpieczone hipoteką (a z taką mamy do czynienia w opisanej sytuacji, jeśli chodzi o mieszkanie) nie wchodzą bezpośrednio do ogólnej do masy upadłości, a dochód ze sprzedaży obciążonej nieruchomości przeznaczany jest w pierwszym rzędzie na zaspokojenie wierzyciela hipotecznego (w tym wypadku jest nim bank). Dopiero to, co zostanie po jego pełnym zaspokojeniu, wchodzi w skład ogólnej masy upadłości.

Ponadto w postępowaniu upadłościowym dotyczącym osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej obligatoryjnej sprzedaży podlega należący do dłużnika wnioskodawcy lokal mieszkaniowy lub dom jednorodzinny, nawet w wypadku, gdy nie jest on obciążony hipoteką (podstawa prawna: art. 491[6] p.u.n.). Warunkiem zatwierdzenia przez sędziego-komisarza planu spłaty wierzycieli jest zaś opuszczenie przez upadłego oraz osoby wspólnie z nim zamieszkujące wyżej wspomnianego lokalu mieszkalnego (podstawa prawna: art. 491[7] ust. 1 p.u.n.). Wybór drogi upadłości konsumenckiej jest zatem równoznaczny z utratą mieszkania

Co się tyczy dochodów osiąganych przez Pana za granicą, to, zgodnie z treścią art. 491[9] ust. 3 p.u.n., w toku postępowania upadłościowego:

Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy, w którym wykazuje osiągnięte przychody, spłacone kwoty oraz nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w odrębnych przepisach. Do sprawozdania upadły dołącza kopię rocznego zeznania podatkowego.  

Konsekwencje zatajenia dochodów określone są natomiast w treści art. 491[11] ust. 2 p.u.n. Zgodnie z powołaną regulacją:

Przepis ust. 1 stosuje się także wtedy, gdy upadły w sprawozdaniu z wykonania planu spłaty wierzycieli zataił swoje przychody lub w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli dokonywał czynności przekraczających granice zwykłego zarządu, lub gdy okaże się, że upadły ukrywał majątek bądź czynność prawna upadłego została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Art. 491[11] ust. 1 p.u.n. określa sankcje za wyżej wymienione zachowania upadłego, a są nimi:

1) uchylenie planu spłaty;  2) umorzenie postępowania upadłościowego. 

Zatajenie dochodów lub majątku w toku postępowania w przedmiocie upadłości konsumenckiej może zatem w konsekwencji udaremnić oddłużenie, które możliwe jest dopiero po wykonywaniu przez upadłego obowiązków wynikających z planu spłat zatwierdzonego przez sąd (podstawa prawna: art. 491[12] ust. 1 p.u.n.).

Ponadto, zatajenie dochodów lub majątku w postępowaniu upadłościowym jest przestępstwem określonym zagrożonym karą pozbawienia wolności od trzech miesięcy do lat pięciu (podstawa prawna: art. 552 i art. 553 p.u.n.).

Podsumowując powyższe: 

1) nie jesteśmy w stanie przesądzić, czy spełnia Pan - szczegółowo omówione w treści opinii - przesłanki upadłości konsumenckiej oraz czy nie występuje w Pańskim przypadku żadna z przesłanek negatywnych, wymienionych w przepisach prawa, które także omówiliśmy;  2) należy jednak w naszej ocenie liczyć się w opisanej sytuacji z ewentualnością oddalenia wniosku w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez sąd, już choćby z uwagi na restrykcyjną praktyczną wykładnię przesłanki okoliczności wyjątkowych i niezależnych od dłużnika, wskutek których powstała niewypłacalność;  3) jeżeli wniosek nie zostanie oddalony, konsekwencją wdrożenia postępowania upadłościowego będzie konieczność opuszczenia mieszkania, które zostanie sprzedane na zaspokojenie wierzyciela hipotecznego;  4) zatajenie majątku i dochodów w toku postępowania upadłościowego, bez względu na miejsce ich osiągania, może doprowadzić do umorzenia postępowania upadłościowego (uniemożliwić oddłużenie), a także być źródłem odpowiedzialności karnej za czyny zabronione zagrożone karami od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.
Porady prawne

Potrzebujesz porady prawnej?

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Pozew o zapłatę a wniosek o ogłoszenie upadłości

Pozew o zapłatę a wniosek o ogłoszenie upadłości

Niebawem moja kancelaria złoży przeciwko spółce jawnej pozew o zapłatę (jestem powodem). Jeżeli dodatkowo ja lub kancelaria złożymy wniosek o ogłoszenie upadłości tej spółki, to czy ten dłużnik - spółka jawna będzie mogła w sprzeciwie od nakazu zapłaty podnieść jako skuteczny zarzut, (...)

Postępowanie upadłościowe a egzekucja

Postępowanie upadłościowe a egzekucja

Wierzyciel ma zasądzone kwoty od dłużnika. Dłużnik - spółka z o. o. zmienił siedzibę oraz numer konta nie powiadamiając o tym nikogo z wierzycieli, tym bardziej komornika, który na zlecenie kilkunastu wierzycieli prowadził windykację. Zasłaniając się słabą kondycją finansową firmy (...)

Przesłanki wniosku o ogłoszenie upadłości

Przesłanki wniosku o ogłoszenie upadłości

Jesteśmy spółką z o.o. o kapitale założycielskim 50.000 PLN. Posiadamy środki trwałe o wartości ok. 100.000 PLN. Wynajęliśmy od developera magazyn, a jako zabezpieczenie umowy najmu uzyskaliśmy gwarancję bankową na sumę 170.000 PLN. Przychody miesięczne z tytułu wynajmu magazynu i towarzyszących (...)

Brak majątku a wniosek o ogłoszenie upadłości

Brak majątku a wniosek o ogłoszenie upadłości

Czy możliwe jest zgłoszenie niewypłacalności spółki z o.o., jeśli nie posiada ona majątku? Zgodnie z przepisami prawa upadłościowego, sąd oddali wniosek o  ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika pozostały po wyłączeniu z niego przedmiotów majątkowych dłużnika obciążonych (...)

Upadłość firmy a roszczenia ZUS

Upadłość firmy a roszczenia ZUS

Firma złożyła wniosek o upadłość z powodów ekonomicznych - sąd ogłosił upadłość. Firma nie płaciła wynagrodzeń, składek ZUS itp. Czy po upadku firmy ZUS może kierować swoje roszczenia w stosunku do prezesa upadłej sp. z o.o.? Czy podlega on jakieś ochronie? Odpowiedzialność członka (...)