Odpowiedź prawnika: Składki na ubezpieczenie rencisty
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa nie jest możliwe zawieszanie działalności gospodarczej, możliwość zawieszenia będzie dopiero możliwa po wprowadzeniu odpowiednich przepisów do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wskazać należy również, że ostatnio ZUS często kwestionuje brak opłacania składek przez osoby, które działalność "zawiesiły". Jednym słowem, dla własnego bezpieczeństwa, należy albo trakcie "zawieszenia" działalności powinny być płacone składki ZUS tak jak w trakcie prowadzenia działalności, albo należy się całkowicie wyrejestrować.
Jeżeli prowadzący działalność gospodarczą otrzymuje rentę, można wskazać co następuje. Do 1 lipca 2007 r. osoby posiadające rentę i prowadzące działalność gospodarcza nie muszą opłacać składki emerytalnej i rentowej. Po tej dacie ma wejść w życie przepis nakładający na te osoby obowiązek opłacania tych składek. Można wskazać, że niniejsza regulacja jest przedmiotem debat politycznych, a wejście w życie tego przepisu było już odsuwane w czasie. Zgodnie z brzmieniem art. 9 ust. 4c (o ile wejdzie on w życie) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność mające ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym do czasu ustalenia prawa do emerytury. Natomiast, zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy od pracowników – rencistów pobiera się składki tak jak i od innych pracowników.
Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c oraz art. 66 ust. 1 pkt 16 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają zarówno osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą jak i osoby pobierające emeryturę lub rentę. Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.
Zgodnie z art. 72 ust. 1 ustawy, obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób pobierających emeryturę lub rentę powstaje od dnia, od którego przysługuje wypłata emerytury lub renty, i wygasa z dniem zaprzestania pobierania świadczenia.
Osoby pobierające emeryturę lub rentę zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne dla rencisty jest jest kwota renty pomniejszona o kwotę spłaty nadpłaty świadczenia, z wyłączeniem dodatków, zasiłków, świadczeń pieniężnych i ryczałtu energetycznego, ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla oraz deputatu węglowego albo kwota uposażenia pobieranego w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego, kwota uposażenia pobieranego po zwolnieniu ze służby lub świadczenia pieniężnego o takim samym charakterze. Za osobę pobierającą rentę składkę jako płatnik oblicza, pobiera z kwoty renty i odprowadza jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS, prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach opisanych poniżej w razie osiągania określonych przychodów. Kwestie dotyczące rodzaju przychodów, które wpływają na zawieszenie bądź zmniejszenie renty zostały omówione w artykule: Czy i kiedy możliwe jest zawieszenie świadczenia wypłacanego z FUS?
Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokości:
-
24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. - dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;
-
18% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy;
-
20,4% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.
