16.8.2016

Zespół
e-prawnik.pl

Nadzwyczajne złagodzenie kary w kodeksie karnym

Kiedy sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kar?

Kodeks karny przewiduje dwa tryby zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary - fakultatywny oraz obligatoryjny (obowiązkowy). Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary (fakultatywnie) w sytuacjach określonych w kodeksie karnym oraz wobec młodocianego, jeśli przemawiają za tym względy określone w art. 54 § 1 kodeksu karnego.

Młodociany

Wiek sprawcy ma duże znaczenie dla wymiaru kary. Znajduje tu zastosowanie zasada wyrażona w art. 54 §1 kodeksu karnego, który nakazuje sądom, by wymierzając karę młodocianemu miały na celu przede wszystkim wychowanie sprawcy a nie represjonowanie go. Dlatego też kodeks karny generalnie zezwolił sądom na stosowanie instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec młodocianych. Należy w tym momencie wyjaśnić, że zgodnie z kodeksem karnym młodocianym jest sprawca, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lat. Obydwie przedstawione przesłanki muszą być spełnione łącznie. Oznacza to, że nie będzie uważana za młodocianego sprawcę osoba, która wprawdzie popełniła czyn w wieku np. 19 lat, ale w chwili orzekania przed sądem pierwszej instancji miała lat 26.

Przypadki nadzwyczajnego złagodzenia kary przewidziane w kodeksie karnym

Poza młodocianym, wobec którego sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary kierując się przede wszystkim chęcią jego wychowania, kodeks karny przewiduje jeszcze inne sytuacje, w których sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Sąd może to zrobić w szczególnie uzasadnionych przypadkach, w których nawet najniższa kara przewidziana za dane przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa. Kodeks karny przykładowo przedstawia takie sytuacje. Mogą one się pojawić, gdy:

  • pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, szkoda została naprawiona albo pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposób naprawienia szkody,
  • ze względu na postawę sprawcy, zwłaszcza gdy czynił starania o naprawienie szkody lub o jej zapobieżenie,
  • jeżeli sprawca przestępstwa nieumyślnego lub jego najbliższy poniósł poważny uszczerbek związany z popełnionym przestępstwem.

Przestawione sytuacje są jedynie przykładami wielu możliwych, w których orzeczenie wobec sprawcy nawet najniższego wymiaru kary przewidzianego za dany czyn byłoby niewspółmiernie surowe. Należy zauważyć, że zaistnienie przedstawionych sytuacji nie gwarantuje jeszcze, że sąd skorzysta z instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary. Konieczne jest jeszcze zaistnienie innych okoliczności, które sprawią, że najniższa kara, jaką może orzec sąd za dany czyn byłaby niewspółmiernie surowa.

Dwie z przedstawionych sytuacji dotyczą okoliczności, które mogą zaistnieć po popełnieniu czynu zabronionego. Odnoszą się one do zachowań sprawcy i promują postawy zmierzające do naprawienia wyrządzonego zła. Trzecia sytuacja odnosi się tylko i wyłącznie do przestępstwa popełnionego nieumyślnie i ma na uwadze szkody, które poniósł sprawca lub osoby jemu najbliższe.

Wniosek prokuratora

Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary na wniosek prokuratora wobec sprawcy przestępstwa, który niezależnie od wyjaśnień złożonych w swojej sprawie, ujawnił przed organami ścigania i przedstawił istotne okoliczności nieznane dotychczas tym organom, dotyczące przestępstwa zagrożonego karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności.

Ten przypadek nadzwyczajnego złagodzenia kary jest przykładem współpracy skruszonych przestępców z policją i prokuraturą. W zamian za informacje, dotyczące przestępstwa zagrożonego karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności, prokurator może złożyć wniosek o nadzwyczajne złagodzenie kary dla skruszonego przestępcy. Przestępca ten nie ma pewności, czy nadzwyczajne złagodzenie kary zostanie zastosowane – wszystko zależy bowiem od decyzji sądu, a przede wszystkim od wniosku prokuratora.

Porady prawne

Potrzebujesz porady prawnej?

Jak się bronić przed odebraniem prawa jazdy - opinia prawna

Jak się bronić przed odebraniem prawa jazdy - opinia prawna

Stan faktycznyZostałem zatrzymany do rutynowej kontroli przez policję drogową. Wynik kontroli po badaniu alkomatem to 0.11 mg/l po pierwszym badaniu, po drugim (po 15 minutach) - 0.09mg/l. Badanie wykonano ok.11.30. 0,1 do 0,25 mg w 1 dm3 - stan po użyciu alkoholu, powyżej 0.25 - (...)

Gwałciciele dostaną za swoje...

Gwałciciele dostaną za swoje...

Zaostrzenie kar dla gwałcicieli i większa ochrona ofiar gwałtów Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji Kodeksu karnego, który zaostrza kary za ciężkie przestępstwa na tle seksualnym i zwiększa ochronę ofiar gwałtów. Jak wyjaśnia resort, zgwałcenia (...)

Kiedy nastąpi wznowienie postępowania karnego?

Kiedy nastąpi wznowienie postępowania karnego?

Wznowienie postępowania jest - obok kasacji - nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, przysługującym od orzeczeń już prawomocnych. Wznowienia nie należy przy tym traktować jako "trzeciej instancji". Jest ono dopuszczalne tylko w ściśle określonych przypadkach. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, (...)

Samoskazanie oskarżonego w procesie karnym

Samoskazanie oskarżonego w procesie karnym

Samoskazanie oskarżonego w postępowaniu karnym jest przejawem dążenia do konsensualnego, czyli opartego na porozumieniu stron, zakończeniu postępowania karnego. Instytucja ta pozwala oskarżonym za drobne przestępstwa na wymierzenie samemu sobie kary, co pogłębia świadomość prawną i odpowiedzialność (...)

Surowszy Kodeks karny?

Surowszy Kodeks karny?

Reforma Kodeksu karnego – bezpieczeństwo dla Polaków Dobre prawo dające poczucie sprawiedliwości nie może pobłażać sprawcom najcięższych zbrodni. Kary muszą być adekwatne do winy. Muszą skutecznie odstraszać przestępców, a nie utwierdzać ich w poczuciu bezkarności. (...)

Stosowanie nadzwyczajnego złagodzenia na wniosek prokuratora

Stosowanie nadzwyczajnego złagodzenia na wniosek prokuratora

Sądowi Najwyższemu przedstawiono zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wykładni ustawy poprzez udzielenie odpowiedzi na pytanie czy określenie użyte w art. 60 § 4 k.k., że „niezależnie od wyjaśnień złożonych w swojej sprawie”, oznacza, że sprawca zobowiązany jest do złożenia (...)

Kara pozbawienia wolności na wolności

Kara pozbawienia wolności na wolności

Czego dotyczą nowe przepisy i kiedy będą obowiązywały? Z dniem 1 lipca 2008 r. wejdzie w życie większość przepisów ustawy z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (z wyjątkiem niektórych artykułów, (...)

Wyższe wyroki za porwania i branie zakładników

Wyższe wyroki za porwania i branie zakładników

Od poniedziałku sądy mogą wymierzać bardziej dotkliwe kary więzienia za przestępstwa porwania i wzięcia zakładników. Uchwalona w połowie grudnia zeszłego roku nowelizacja kodeksu karnego obowiązuje od 19 marca (Dz.U.2010 Nr 7, poz. 46). Dokument podnosi sankcje karne za przestępstwa (...)

Nadzwyczajne przepisy ustawowe dla wymiaru sprawiedliwości

Nadzwyczajne przepisy ustawowe dla wymiaru sprawiedliwości

Sejm przyjął nadzwyczajne przepisy ustawowe dla wymiaru sprawiedliwości Ministerstwo Sprawiedliwości, w związku z trwającą epidemią koronawirusa i ograniczeniem działalności wymiaru sprawiedliwości, przygotowało wiele kompleksowych rozwiązań. Znalazły się one w uchwalonej 28 marca 2020 (...)

Obligatoryjny nakaz orzekania dożywotniego pozbawienia prawa prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych

Obligatoryjny nakaz orzekania dożywotniego pozbawienia prawa prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych

16 grudnia 2020 r. Trybunał Konstytucyjny ogłosił orzeczenie (sygn. akt SK 46/19) w sprawie skargi konstytucyjnej D. W. dotyczącej obligatoryjnego nakazu orzekania dożywotniego pozbawienia prawa prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w wypadku popełnienia przestępstw wymienionych (...)

Strażnik więzienny skazany prawomocnie

Strażnik więzienny skazany prawomocnie

Sąd Apelacyjny w Łodzi utrzymał karę dożywotniego więzienia  dla byłego strażnika więziennego. Skazany zastrzelił trzech policjantów. Od wyroku pierwszej instancji odwołał się obrońca. Głównym zarzutem apelacji był fakt, że biegli psychiatrzy  stwierdzili ograniczoną (...)

Uzależnienie od alkoholu to nie powód do łagodzenia kary

Uzależnienie od alkoholu to nie powód do łagodzenia kary

Zaburzenia wynikające z uzależnienia od alkoholu nie są równoznaczne z upośledzeniem umysłowym, czy chorobą psychiczną i nie obligują sądu do orzeczenia wobec takiego sprawcy kary łagodniejszej oraz poddania go leczeniu. Skazany (wówczas jeszcze jako oskarżony) został w trakcie (...)

Zaostrzenie kar dla gwałcicieli i większa ochrona ofiar gwałtów

Zaostrzenie kar dla gwałcicieli i większa ochrona ofiar gwałtów

Rządowy projekt nowelizacji Kodeksu karnego zostanie teraz skierowany do Sejmu. Przewiduje on zaostrzenie kar za ciężkie przestępstwa na tle seksualnym i zwiększenie ochrony ofiar gwałtów.  Zaostrzenie kar dla gwałcicieli i większa ochrony ofiar gwałtów Zgwałcenia (...)

Kodeks karny 2014 - duże zmiany już niebawem?

Kodeks karny 2014 - duże zmiany już niebawem?

W Ministerstwie Sprawiedliwości przygotowywany jest projekt obszernej nowelizacji Kodeksu Karnego. Ważne zmiany czekają przede wszystkim część ogólną w zakresie zasad odpowiedzialności karnej, form popełniania przestępstwa, okoliczności wyłączających odpowiedzialność karną, kar (...)

Mniej represyjna odpowiedzialność podmiotów zbiorowych?

Mniej represyjna odpowiedzialność podmiotów zbiorowych?

Po co nowelizacja? Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, który jest obecnie przedmiotem prac komisji sejmowych, dotyczy ograniczenia represyjności ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności (...)

Dłuższe kary dla przestępców?

Dłuższe kary dla przestępców?

Przełomowe zmiany w Kodeksie karnym Groźni dla społeczeństwa bandyci, którzy popełniają przestępstwo za przestępstwem, nie będą już korzystać na tym, że dzięki stosowanej obecnie przez sądy karze łącznej i wyrokowi łącznemu, idą do więzienia na diametralnie mniej lat niż (...)

Zaostrzony Kodeks karny skarbowy!

Zaostrzony Kodeks karny skarbowy!

Od 17 grudnia 2005 r. zaczyna obowiązywać ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw. Wydłużenie przedawnienia Nowelizacja przewiduje wydłużenie okresów przedawnienia – również do czynów popełnionych przed wejściem w życie (...)

Fryzjer ponad obostrzeniami...

Fryzjer ponad obostrzeniami...

WSA w Opolu wydał wyrok (sygn. akt II SA/Op 219/20), w którym uchylił karę grzywny 10 tys. zł nałożoną przez Sanepid na fryzjera. W uzasadnieniu wskazał, że GIS nie może nakładać kar administracyjnych na podstawie rozporządzenia. ##baner## Sentencja Wojewódzki (...)

Zmiana filozofii karania. Nowelizacja Kodeksu karnego

Zmiana filozofii karania. Nowelizacja Kodeksu karnego

Dziś sejm RP zajmie się przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości nowelizacją projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. To najobszerniejsza i najdonioślejsza w skutkach od czasów uchwalenia kodeksu w 1997 r. nowelizacja przepisów prawa karnego dotycząca (...)

Jaki wpływ ma zmiana wyjaśnień oskarżonego na tzw. obligatoryjne złagodzenie kary?

Jaki wpływ ma zmiana wyjaśnień oskarżonego na tzw. obligatoryjne złagodzenie kary?

Art. 60 § 3 kodeksu karnego stanowi, że Sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet może warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni on wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Nadzwyczajne złagodzenie kary

Nadzwyczajne złagodzenie kary

W jakich przypadkach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary? Instytucja nadzwyczajnego złagodzenia kary została przewidziana w art. 60 Kodeksu Karnego, którego fragment należy zacytować: Art.60.§1.Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w wypadkach przewidzianych (...)

Łagodniejsza kara dla sprawcy młodocianego

Łagodniejsza kara dla sprawcy młodocianego

Mój znajomy jest oskarżony przed sądem karnym. W chwili popełnienia zarzucanego mu czynu miał dwadzieścia lat, więc jest osobą młodocianą. Czy to może być powodem, dla którego może on starać się o zmniejszenie kary przed sądem? Zgodnie z polskim prawem karnym za młodocianego uznawana (...)

Podstawy wznowienia procesu karnego

Podstawy wznowienia procesu karnego

Czy na mój wniosek z art. 9 paragraf 2 k.p.k. w związku z art. 540 k.p.k. Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich może zbadać sprawę i wznowić postępowanie sądowe w moim imieniu, gdyż wznowienie postępowania przeze mnie jako strony postępowania (bezpośrednio) wiąże się z koniecznością (...)

Mediacja w procesie karnym

Mediacja w procesie karnym

Siedemnastolatek został zatrzymany pod zarzutem z art. 157 kk. Przyznał się do winy. Prokurator będzie wnioskował o 12 miesięczny dozór kuratora i 40 godzin prac społecznych w miesiącu. W chwili obecnej oskarżony nie otrzymał jeszcze postanowienia sądu. Czy na tym etapie i w tej sytuacji (...)

Naprawienie szkody w postępowaniu karnym

Naprawienie szkody w postępowaniu karnym

Otrzymałem jako pokrzywdzony akt oskarżenia z art. 286 kk oraz dołączony został wniosek prokuratury na zasadzie art. 335 kpk do dobrowolnego poddania sie karze na 2 lata pozbawienia wolności na okres 5 lat oraz naprawienia szkody w ciągu 5 lat po uprawomocnieniu się wyroku. Otrzymałem też zawiadomienie (...)

Znieważenie funkcjonariusza publicznego

Znieważenie funkcjonariusza publicznego

W jakich sytuacjach ma zastosowanie art. 226 § 2 KK? Proszę o ewentualne przykłady. Art. 226 § 2 kodeksu karnego odsyła do odpowiedniego stosowania art. 222 § 2 kk. Normę tę należy odczytać w ten sposób, iż jeżeli znieważenie funkcjonariusza publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną (...)

Fałszywe zeznania w procesie cywilnym

Fałszywe zeznania w procesie cywilnym

Jaka jest odpowiedzialność za składanie fałszywych zeznań w procesie cywilnym?| Odpowiedzialność za składanie fałszywych zeznań regulują przepisy kodeksu karnego (kk). Zgodnie z art. 233 § 1 kk - kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu (...)

Naruszenie obowiązku meldunkowego

Naruszenie obowiązku meldunkowego

Otrzymałem zawiadomienie z komisariatu policji, że przesłano wniosek do sądu grodzkiego o ukaranie mnie za popełnienie czynu art. 147 par. 1 kodeksu wykroczeń w związku z art. 4, 5 i 15 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Mój pobyt za granicą niespodziewanie się przedłużył (...)

Próba wyłudzenia odszkodowania

Próba wyłudzenia odszkodowania

Do tej pory nie miałem konfliktu z prawem, prawdopodobnie zostanie mi udowodniona próba wyłudzenia odszkodowania (kradzież samochodu, z polisy AC, wartość około 10 tyś PLN). Nie będę ukrywał, że w obecnej chwili bardzo żałuję tego co zrobiłem. Jak się bronić, co mi grozi, na jak dalece (...)

Podpisanie się czyimś nazwiskiem a zagrożenie karą

Podpisanie się czyimś nazwiskiem a zagrożenie karą

Pan X będący moim pracownikiem wystawił na moje polecenie FV za wykonanie robót remontowo-budowlanych (w 1997 r.) i podpisał ją moim imieniem i nazwiskiem (czytelnie) na rzecz firmy, której byłam podwykonawcą. Wobec firmy, której byłam podwykonawcą został wniesiony akt oskarżenia o zawyżenie (...)

Kara za jazdę bez prawa jazdy

Kara za jazdę bez prawa jazdy

Jakie kary grożą za jazdę bez prawa jazdy? Znajomemu odebrali prawo jazdy za punkty. Egzamin ma za 2 tygodnie. Obawia się jednak że będzie zmuszony wsiąść za kierownicę jeżeli to będzie konieczne (np. pojechać z dzieckiem do lekarza itp). Stosownie do art. 94 kodeksu wykroczeń, kto (...)

Spowodowanie wypadku po użyciu alkoholu

Spowodowanie wypadku po użyciu alkoholu

Jechały 2 osoby samochodem. Osoba prowadząca, kobieta nie miała prawo jazdy. Spowodowała wypadek. Osoba jako pasażer także nie miał prawa jazdy. Obydwoje byli pod wpływem alkoholu. Pasażer jest w niej zakochany i stąd przyznał się do winy, że to on prowadził auto i że to on spowodował (...)

Wprowadzenie sądu w błąd

Wprowadzenie sądu w błąd

Przeciwnik procesowy /powód/ w trakcie procesu wprowadził sąd w błąd zatajając w oświadczeniu posiadane środki na koncie, przez co uzyskał zwolnienie od kosztów sądowych. Czy zgodnie z przepisami może nastąpić ściganie przestępstwa z mojego doniesienia do prokuratury? Jest to jak (...)

Konsekwencje nieodprowadzenia środków na ZFŚS

Konsekwencje nieodprowadzenia środków na ZFŚS

Firma nasza ma kłopoty finansowe, w związku z tym nie dokonała przelania środków pieniężnych na wyodrębniony rachunek bankowy ZFŚS. Jakie może ponieść konskwencje z tego tytułu i czy istnieje prawna możliwość doprowadzenia do ugody z pracownikami w kwestii, nie naliczania tego funduszu? (...)

Ochrona dobrego imienia nauczyciela

Ochrona dobrego imienia nauczyciela

Za jaki czyn odpowie osoba znieważająca publicznie nauczyciela? Zgodnie z art. 63 ustęp 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela „Nauczyciel, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych (...)

Odwołanie od prawomocnego mandatu

Odwołanie od prawomocnego mandatu

Uczennica liceum (już pełnoletnia) wchodzi szybkim krokiem na przejście dla pieszych na dwupasmowej jezdniowej (po dwa pasy dla każdego kierunku) na migającym zielonym świetle; w połowie jezdni światło zmienia się na czerwone; schodzi z jezdni zatrzymuje się na chodniku na wysepce (pasie rozdzielającym (...)