Obowiązek meldunkowy

Obowiązek meldunkowy - czym jest i na czym polega?

Obowiązek meldunkowy przewidziany jest przez ustawę z dnia 10 kwietnia 1974 roku o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

Jak wskazuje ustawa, ewidencja ludności polega na rejestracji danych o miejscu pobytu osób - na tym właśnie polega meldunek. Każda osoba przebywająca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązana wykonywać obowiązek meldunkowy określony w ustawie.

Na początku warto także wskazać bardzo istotną kwestię. Obowiązek meldunkowy jest wyłącznie obowiązkiem administracyjnym. Nie jest bezpośrednio związany z prawami wynikającymi z systemu prawa cywilnego. Samo zameldowanie, czy też wymeldowanie nie będzie więc miało wpływu na prawa do lokalu, mieszkania bądź domu. Tak jak wymeldowanie właściciela, czy też współwłaściciela nie pozbawia prawa własności, tak i wymeldowanie najemcy nie pozbawia prawa do najmu.

Obowiązek meldunkowy polega na:

1. zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego;

2. wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego;

3. zameldowaniu o urodzeniu dziecka;

4. zameldowaniu o zmianie stanu cywilnego;

5. zameldowaniu o zgonie osoby.

Zameldowanie w miejscu pobytu

Ustawa wskazuje, iż każda osoba może być zameldowana na pobyt stały i pobyt czasowy.

Pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. Zamieszkanie to oznacza skoncentrowanie w danej miejscowości swoich spraw życiowych, uczynienie z tej miejscowości głównego ośrodka swojej działalności (zawodowej, osobistej). W tym samym czasie można mieć wyłącznie jedno miejsce pobytu stałego. Każda osoba posiadająca obywatelstwo polskie i i przebywająca w Polsce jest zobowiązana do zameldowania się w miejscu pobytu stałego.

Pobytem czasowym jest natomiast przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem.

W praktyce mogą pojawić się pewne wątpliwości co do tego, czy dana osoba jest zameldowana na pobyt stały, czy na pobyt czasowy. Zasadą jest, że osoba zameldowana na pobyt czasowy, lecz przebywająca nieprzerwanie na terenie danej miejscowości przez okres dłuższy niż 2 miesiące, jest zobowiązana zameldować się w tej miejscowości na pobyt stały, chyba że zachodzą okoliczności wskazujące, iż pobyt w danej miejscowości ma rzeczywiście charakter czasowy.

Innymi okolicznościami przemawiającymi za pobytem czasowym w danym miejscu, mimo przebywania w danej miejscowości dłużej niż 3 miesiące, są:

• wykonywanie pracy poza miejscem pobytu stałego;

• pobyt związany z kształceniem się, leczeniem, wypoczynkiem lub ze względów rodzinnych;

• odbywanie czynnej służby wojskowej;

• pobyt w zakładach karnych i poprawczych, aresztach śledczych, schroniskach dla nieletnich i zakładach wychowawczych.

Jeśli jednak mimo powyższej regulacji pojawią się wątpliwości co do miejsca pobytu osoby (miejsca pobytu stałego bądź czasowego), rozstrzygane są one przez właściwe organy gminy.

Dokonując obowiązku meldunkowego, należy przedłożyć dowód osobisty bądź też inny dokument potwierdzający tożsamość danej meldującego się. Jeśli meldującym się jest osoba małoletnia, nie posiadająca dokumentu tożsamości, wystarczającym dokumentem będzie akt urodzenia tej osoby. Warto w tym miejscu wspomnieć, iż za osobę nie mającą zdolności do czynności prawnych, obowiązek meldunkowy spoczywa na rodzicu bądź innym opiekunie. Prawo zwalnia jednak z obowiązku meldunkowego na pobyt czasowy trwający nie dłużej niż 3 miesiące, małoletnich do ukończenia 7 roku życia,

Jeśli chcemy zameldować się na pobyt czasowy dłuższy niż 3 miesiące bądź też na pobyt stały, niezbędne jest przedłożenie dokumentu wydanego przez właściciela, potwierdzającego pobyt w danym miejscu oraz wyłącznie do wglądu tytułu prawnego do miejsca zameldowania. Może to być nie tylko akt własności, ale także umowa cywilnoprawna (np. umowa najmu lokalu mieszkalnego czy też użytkowego).

Zameldowanie - niezależnie od tego, czy na pobyt stały, czy wyłącznie na pobyt czasowy - następuje pod określonym adresem.

Zameldowanie

Każda osoba, która przebywa w określonej miejscowości, pod tym samym adresem dłużej niż trzy doby, jest obowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby, licząc od dnia przybycia.

Jeśli natomiast przebywamy w zakładzie hotelarskim (hotelu czy też hostelu) albo innym zakładzie udzielającym pomieszczenia w związku z pracą, nauką, leczeniem się lub opieką społeczną, powinniśmy się na pobyt stały bądź czasowy nie później niż z upływem 24 godziny od chwili przybycia do danego miejsca. W takim przypadku zameldowania dokonuje kierownik zakładu lub inna upoważniona przez niego osoba.

Zameldowanie na pobyt stały

Jeśli chcemy zameldować się w danej miejscowości pod wskazanym adresem na pobyt stały, powinniśmy udać się do właściwego do spraw meldunkowych organu gminy i przedłożyć zaświadczenie o wymeldowaniu się z poprzedniego miejsca zamieszkania oraz przekazać następujące dane:

1. nazwisko i imiona; 

2. nazwisko rodowe; 

3. nazwiska i imiona poprzednie; 

4. imiona rodziców; 

5. nazwiska rodowe rodziców; 

6. stan cywilny; 

7. imię i nazwisko małżonka oraz jego nazwisko rodowe; 

8. płeć; 

9. datę i miejsce urodzenia; 

10. obywatelstwo; 

11. numer PESEL; 

12. dotyczące obowiązku wojskowego, w tym stopień wojskowy, nazwę, serię i numer wojskowego dokumentu osobistego z oznaczeniem wojskowej komendy uzupełnień lub poświadczenie o zgłoszeniu się do rejestracji przedpoborowych; 

13. adres poprzedniego miejsca pobytu stałego; 

14. adres nowego miejsca pobytu stałego; 

15. rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości, 

16. o wykształceniu.

Zameldowanie na pobyt czasowy

Zameldowanie na pobyt czasowy następuje w ten sam sposób, jaki przewidziany jest dla meldunku stałego, jednakże dodatkowo wskazuje się zamierzony czas trwania meldunku. Jeśli zameldowany na pobyt czasowy przedłuża pobyt czasowy w tej samej miejscowości ponad zgłoszony czas jego trwania, zmienia adres albo zmienia pobyt czasowy na stały, wówczas jest obowiązany dokonać odpowiedniego zameldowania w ciągu następnej doby.

Wymeldowanie

Osoba, która dobrowolnie opuszcza miejsce pobytu stałego bądź też czasowego trwającego dłużej niż trzy miesiące, jest zobowiązana wymeldować się w urzędzie gminy, właściwym dla miejsca zameldowania, najpóźniej w dniu opuszczenia miejsca pobytu.

Zgłoszenie" wymeldowania (podobnie jak zameldowanie) obejmuje obowiązek podania następujących danych:

1. nazwisko i imiona; 

2. nazwisko rodowe; 

3. nazwiska i imiona poprzednie; 

4. imiona rodziców; 

5. nazwiska rodowe rodziców; 

6. stan cywilny; 

7. imię i nazwisko małżonka oraz jego nazwisko rodowe; 

8. płeć; 

9. datę i miejsce urodzenia; 

10. obywatelstwo; 

11. numer PESEL; 

12. dotyczące obowiązku wojskowego, w tym stopień wojskowy, nazwę, serię i numer wojskowego dokumentu osobistego z oznaczeniem wojskowej komendy uzupełnień lub poświadczenie o zgłoszeniu się do rejestracji przedpoborowych; 

13. adres dotychczasowego miejsca pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące; 

14. rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości; 

15. o wykształceniu. 

Jeżeli osoba, będąc zameldowana w danej miejscowości pod wskazanym adresem, opuści miejsce zameldowania i nie dokona obowiązku wymeldowania się z miejsca pobytu, z wnioskiem o wydanie w tym zakresie decyzji może wystąpić zainteresowany bądź też taka decyzja może zostać wydana z urzędu. Zainteresowanemu wydaje się zaświadczenie o wymeldowaniu danej osoby z dotychczasowego miejsca pobytu.

Obowiązek wymeldowania nie dotyczy jednak osoby zameldowanej czasowo, jeśli opuściła miejsce pobytu, zgodnie z okresem, który był zgłaszany przy zameldowaniu. Jeżeli jednak osoba taka opuści miejsce pobytu przed upływem zgłoszonego okresu, będzie musiała się wymeldować.

Wczasowicze i turyści

Ustawa nakłada obowiązek meldunkowy na osoby, które przybywają do domu wczasowego lub wypoczynkowego, pensjonatu, hotelu, motelu, domu wycieczkowego, pokoju gościnnego, schroniska, campingu lub na strzeżone pole biwakowe albo do innego podobnego zakładu. Osoba taka ma obowiązek zameldować się w ciągu 24 godzin od chwili przybycia do wskazanych miejsc.

Jednakże osoba, która przebywa w celach turystyczno-wypoczynkowych poza wskazanymi miejscami, nie jest zobowiązana do spełnienia obowiązku meldunkowego, jeśli jej pobyt w tej miejscowości nie przekracza 30 dni.

Nie są związani również obowiązkiem meldunkowym uczestnicy kolonii i obozu turystyczno-wypoczynkowego organizowanego przez instytucję państwową lub społeczną, związek zawodowy albo inną organizację społeczną dla młodzieży szkolnej i studiującej, jeżeli pobyt czasowy nie przekracza 30 dni.

Obowiązek meldunkowy cudzoziemców

Ustawa reguluje także zasady meldowania osób nie będących obywatelami polskimi. I tak, każda osoba, która przebywa poza zakładem hotelarskim, zakładem udzielającym pomieszczenia w związku z pracą, nauką, leczeniem się lub wypoczynkiem, jest obowiązana zameldować się na pobyt czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby, licząc od chwili przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej.

Cudzoziemcy niebędący obywatelami Unii Europejskiej

Jeśli cudzoziemiec zamierza zameldować się na pobyt stały, zobowiązany jest spełnić wymagane dane do zameldowania oraz przedstawić kartę pobytu wydaną w związku z udzieleniem zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, ochrony uzupełniającej, zgody na pobyt tolerowany lub nadaniem statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej, albo zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, decyzję o nadaniu statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej, udzieleniu w Rzeczypospolitej Polskiej ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt tolerowany.

W przypadku gdy cudzoziemiec dokonuje obowiązku meldunkowego w związku z pobytem czasowym trwającym ponad trzy miesiące, zobowiązany jest zgłosić wymagane dane do zameldowania oraz przedstawić wizę, a w przypadku gdy wjazd cudzoziemca nastąpił na podstawie umowy przewidującej zniesienie lub ograniczenie obowiązku posiadania wizy bądź gdy toczy się postępowanie administracyjne o wydanie decyzji, w sprawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony  - dokument podróży, tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca, kartę pobytu albo zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub decyzję o nadaniu statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej, udzieleniu w Rzeczypospolitej Polskiej ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt tolerowany.

Obywatele Unii Europejskiej

Obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej i członek jego rodziny niebędący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, dokonujący zameldowania się na pobyt stały, zgłaszają wymagane dane do zameldowania, przy czym obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej przedstawia ważny dokument podróży lub inny ważny dokument potwierdzający jego tożsamość i obywatelstwo oraz ważny dokument potwierdzający prawo stałego pobytu, a członek jego rodziny niebędący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej - ważny dokument podróży oraz ważną kartę stałego pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej.

Obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej i członek jego rodziny niebędący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, którzy dokonują zameldowania się na pobyt czasowy trwający ponad 3 miesiące, zgłaszają wymagane dane do zameldowania, przy czym obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej przedstawia ważny dokument podróży lub inny ważny dokument potwierdzający jego tożsamość i obywatelstwo oraz zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela Unii Europejskiej lub, w przypadku braku zaświadczenia, składa oświadczenie o zarejestrowaniu pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a członek jego rodziny niebędący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej - ważny dokument podróży oraz ważną kartę pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej

Od wykonywania obowiązku meldunkowego zwolnieni są pod warunkiem wzajemności szefowie i członkowie personelu przedstawicielstw dyplomatycznych oraz urzędów konsularnych państw obcych, łącznie z członkami ich rodzin pozostającymi z nimi we wspólnocie domowej, a także inne osoby na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych, z wyjątkiem cudzoziemców mających stałe miejsce pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.

Jeśli natomiast cudzoziemcy przebywają w Polsce w charakterze turystów bądź też wczasowiczów, podlegają obowiązkom meldunkowym na tych samych zasadach co obywatele polscy.

Uwaga!

Od dnia 1 stycznia 2014 roku obowiązek meldunkowy przestanie istnieć. Zamiast niego zostanie wprowadzony obowiązek zgłoszenia i rejestracji miejsca zamieszkania. Zgłoszenia podstawowego i dodatkowego miejsca zamieszkania będzie można dokonać w organie właściwej gminy bądź elektronicznie.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 roku o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jednolity - Dz. U. 2006 r., Nr 139, poz. 993, ze zm.)