Badanie trzeżwości pracownika

Pytanie:

Pracodawca obligatoryjnie, za zgodą pracownika na piśmie, wprowadził obowiązek badania trzeźwości przez uprawnionego pracownika pracodawcy.Jak te kwestie są uregulowane prawnie? Kto i kiedy może przeprowadzić takie badanie? Jakie \"sankcje\" mogą dotknąć pracownika za odmowę poddania się takiemu badaniu?

Masz inne pytanie do prawnika?

Odpowiedź prawnika: Badanie trzeżwości pracownika

Na wstępie zaznaczamy, że w przepisach prawa pracy brak szczegółowego uregulowania tej kwestii. Oczywiście, obowiązek pozostawiania trzeźwym w pracy wynika m.in. z przepisów ogólnych, w tym art. 100 kodeksu pracy nakazującego przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego, bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ponadto, zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2007 r. nr 70, poz. 473 z późn. zm.) na pracodawcy ciąży obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika po spożyciu alkoholu. Pracownik ma prawo odmówić badania, wtedy pracodawca nie dopuszcza pracownika do pracy. Jednakże badanie stanu trzeźwości następuje na żądanie pracownika (art. 17 ust. 3 ustawy). Wyraźnie zresztą zostało to wyartykułowane w § 3 pkt 2 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 6 maja 1983 r. w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie (Dz. U. Nr 25 poz. 117) w którym czytamy, iż badania pracowników nie dopuszczonych do pracy z powodu uzasadnionego podejrzenia, że stawili się do pracy po spożyciu alkoholu albo spożywali alkohol w czasie pracy przeprowadza się na jego żądanie.

Czyli, obecnie obowiązujące przepisy praktycznie uniemożliwiają pracodawcy przeprowadzenie jakichkolwiek badań trzeźwości pracownika bez jego zgody. Pracodawca nie może zmusić pracownika, aby ten poddał się badaniu alkomatem, pobraniu krwi czy przekazał próbkę moczu.

Brak żądania przeprowadzenia badania lub odmowa jego przeprowadzenia nie jest równoznaczna z przyznaniem się do winy, ale zgodnie z orzecznictwem SN nie polepsza sytuacji pracownika, np. w uzasadnieniu wyroku z 8 kwietnia 1998 r. (I PKN 27/98; OSNAP z 1999 r. nr 7, poz. 240) Sąd Najwyższy stwierdził, że pracownika nadzoru, który neguje swój stan po użyciu alkoholu, obciąża powinność poddania się procedurze weryfikującej jego sprawność do wykonywania pracy, zwłaszcza gdy od jego stanu psychofizycznego zależy bezpieczne wykonywanie pracy przez inne osoby. Należy przy tym pamiętać, że odmowa wykonania stosownego badania  nie polepsza sytuacji pracownika, nie pozbawia ona także wiarygodności zeznań świadków tego zdarzenia (wyrok SN z 24 maja 1985 r., I PRN 39/85 OSNC 1986/ 1-2/23).

Sam przebieg i warunki badania stanu trzeźwości określone zostały w rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki społecznej z 6 maja 1983 r. w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie (Dz.U. nr 25, poz. 117). Badanie to może obejmować: badanie wydychanego powietrza, badanie moczu, badanie krwi. Badanie wydychanego powietrza przeprowadza się za pomocą probierza trzeźwości przez przedmuchiwanie go przez osobę poddaną badaniu.

Jak zatem doprowadzić do sytuacji zgodnej z prawem? Przypominamy, że pracodawca nie może przeprowadzić badania stanu trzeźwości bez zgody podwładnego. Przepisy zobowiązują jednak pracodawcę do niedopuszczenia do pracy pracownika, wobec którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się w zakładzie w stanie nietrzeźwym albo spożywał alkohol w czasie pracy. Ponadto pracodawca jest uprawniony do zastosowania wobec takiego pracownika sankcji - nałożenia kary porządkowej (w tym kary pieniężnej), a nawet rozwiązania umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym. Z orzecznictwa SN (por. wyrok SN z 11 kwietnia 2000 r., I PKN 89/599, OSNP 2001/18/57) wynika, że pracodawca, który nie dopuścił pracownika do pracy, ma obowiązek umożliwić mu wykazanie trzeźwości przez badanie krwi.

Poddanie się badaniom co do zasady nie może wynikać z polecenia służbowego. Wydaje się natomiast, że można je przeprowadzać, jeżeli pracownicy wyrażą na nie zgodę przed rozpoczęciem badania, znają jego cel i wiedzą na czym będzie polegało. W opisanej sytuacji pracownicy zasadniczo wyrazili zgodę, choć wg opisu zrobili to pod przymusem. Czy w takiej sytuacji mogą odmówić badania? Wydaje się, że tak. Gdyby pracodawca na tej podstawie chciał ukarać pracowników - czy to dycyplinarnie, czy przez rozwiązanie stosunku pracy, będą mogli zwrócić się do sądu. Należy jednak zaznaczyć, że trzeba to traktować jakos zasadę ogólną. Jeżeli bowiem konieczność badania alkomatem wprowadzona jest w zakładzie pracy, gdzie panują niebezpieczne warunki (kopalnie, huty) lub gdy od konkretnego stanowiska zależy bezpieczeństwo innych ludzi (np. kierowcy komunikacji miejskiej, czy kolejarzy), wprowadzenie takich badań jest uzasadnione. Jeżeli więc wprowadzono je w stosunku do osób kierujących pojazdami, czy ruchem - należy to ocenić jako zgodne z prawem.

Potrzebujesz porady prawnej?

Jak pracodawcy mogą kontrolować trzeźwość swoich pracowników?

Jak pracodawcy mogą kontrolować trzeźwość swoich pracowników?

Weszły w życie przepisy, które określają zasady kontroli trzeźwości w zakładzie pracy. Regulacje w tym zakresie wypracowało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Pomiar zawartości alkoholu w organizmie pracodawca będzie mógł wykonać przy użyciu alkomatu. ##baner## Zasady (...)

RODO w pracy - przetwarzanie danych w miejscu pracy.

RODO w pracy - przetwarzanie danych w miejscu pracy.

Niniejszy artykuł uwzględnia zmiany wynikające z postanowień ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO) oraz nowelizacji Kodeksu pracy wprowadzonej ustawą z 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych.   Rozporządzenie 2016/679 dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony (...)

Czy pracodawcy mogą badać pracowników alkomatem?

Czy pracodawcy mogą badać pracowników alkomatem?

Nowelizacja Kodeksu pracy nie dała pracodawcom uprawnienia do badań alkomatem. W obecnym stanie prawnym pracodawcy nie mogą samodzielnie prowadzić kontroli stanu trzeźwości pracowników. Przesądza o tym brzmienie art. 17 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu (...)

Prawo pracy a koronawirus

Prawo pracy a koronawirus

W związku z licznymi wątpliwościami, dotyczącymi stosowania przepisów prawa pracy odnoszących się do relacji między pracodawcą a pracownikami w sytuacji zagrożenia zarażeniem koronawirusem SARS-CoV-2, Państwowa Inspekcja Pracy przygotowała odpowiedzi na pytania dotyczące tej (...)

Kiedy choroba pracownika jest chorobą zawodową?

Kiedy choroba pracownika jest chorobą zawodową?

Co to są choroby zawodowe? Choroba może zostać uznana za chorobę zawodową, jeżeli jest wysoce prawdopodobne, że została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy i określona jest w wykazie chorób zawodowych, (...)

Ustawa o pracy zdalnej

Ustawa o pracy zdalnej

Ustawa czeka na podpis Prezydenta Parlament zakończył prace nad ustawą wprowadzającą pracę zdalną na stałe do Kodeksu pracy. Przepisy regulują także kwestie związane z kontrolą trzeźwości pracowników. – "W ten sposób odpowiadamy na nowe trendy na rynku pracy, a także (...)

Powstanie i ustanie stosunku pracy nauczycieli akademickich

Powstanie i ustanie stosunku pracy nauczycieli akademickich

  Nauczycielami akademickimi są: pracownicy naukowo-dydaktyczni zatrudnieni na stanowiskach: profesora zwyczajnego, profesora nadzwyczajnego, adiunkta, asystenta, pracownicy dydaktyczni zatrudnieni na stanowiskach: starszego wykładowcy, wykładowcy, lektora, instruktora, pracownicy (...)

Wytyczne dla producentów rolnych zatrudniających cudzoziemców przy pracach sezonowych

Wytyczne dla producentów rolnych zatrudniających cudzoziemców przy pracach sezonowych

MRiRW i GIS podały wytyczne dla producentów rolnych zatrudniających cudzoziemców przy pracach sezonowych. Sprawdź, co rekomendują. Czemu należy stosować się do rekomentacji? Podstawowym celem wdrażanych procedur jest: zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom sezonowym i gospodarzom (...)

Badania lekarskie i szkolenia BHP w dobie koronawirusa

Badania lekarskie i szkolenia BHP w dobie koronawirusa

Zatrudniasz pracownika? Kończą Ci się badania okresowe? - w związku z zagrożeniem związanym z COVID-19 wprowadzono przepisy szczególne. Przeczytaj, jakie zmiany obowiązują w zakresie wykonywania profilaktycznych badań lekarskich pracowników oraz szkoleń BHP. Badania wstępne (...)

Praca w RFN dla wykwalifikowanych

Praca w RFN dla wykwalifikowanych

Zgodnie z ustaleniami Traktatu Akcesyjnego krajom członkowskim dotychczasowej Unii ("krajom starej 15") przyznano możliwość wprowadzenia ograniczeń w odniesieniu do swobody podejmowania zatrudnienia wobec obywateli krajów nowej dziesiątki, w tym również Polski. W ramach tzw. modelu (...)

Rehabilitacja lecznicza z ZUS

Rehabilitacja lecznicza z ZUS

Rehabilitacja lecznicza ZUS Chcesz odzyskać zdrowie w ośrodku rehabilitacyjnym? Masz taką możliwość z ZUS. Z rehabilitacji mogą skorzystać: osoby pobierające zasiłek chorobowy bądź świadczenie rehabilitacyjne lub rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy – rokujące odzyskanie (...)

Na nowo określone wymagania dla stacji kontroli pojazdów

Na nowo określone wymagania dla stacji kontroli pojazdów

21 lutego 2005 r. weszło w życie rozporządzenie, które ma podstawowe znaczenie dla tych przedsiębiorców, którzy prowadzą stacje kontroli pojazdów. Obowiązek przedstawiania pojazdu do badania technicznego wynika z treści ustawy Prawo o ruchu drogowym. To tam zawarto regułę, zgodnie z którą (...)

Kiedy można stwierdzić chorobę zawodową - opinia prawna

Kiedy można stwierdzić chorobę zawodową - opinia prawna

  Stan faktyczny Podejrzewam u siebie chorobę skóry, której powstanie ma najprawdopodobniej związek z pracą którą wykonuje (pracuję przy smarach). Jaka jest procedura otrzymywania ewentualnego odszkodowania z tytułu choroby zawodowej. Do kogo się z tym zwrócić? Opinia (...)

Czy kontroler może mieć wgląd w akta osobowe?

Czy kontroler może mieć wgląd w akta osobowe?

Kontrola w firmie i akta osobowe Do Urzędu Ochrony Danych Osobowych przedsiębiorcy zwracają się z pytaniami, czy w ramach przeprowadzanych kontroli instytucje, takie jak Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) czy Państwowa Inspekcja Pracy (PIP), mogą mieć wgląd do akt osobowych (...)

Obowiązki pracodawcy związane z utratą dokumentów - opinia prawna

Obowiązki pracodawcy związane z utratą dokumentów - opinia prawna

Stan faktyczny Niedawno miałem w zakładzie pożar, spaliło się część biur, interweniowała straż pożarna. Pożar zniszczył część archiwum księgowego, kopie zapasowe i komputer księgowy. W związku z powyższym otrzymałem stosowne dokumenty z Policji i Straży, zawiadomiłem o zaistniałym (...)

Żywność a koronawirus

Żywność a koronawirus

Dowiedz się nt. bezpieczeństwa produktów spożywczych w dobie epidemii. Czy wirus może przenosić się za pomocą żywności? Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) opublikował w dniu 9.03.2020 r. stanowisko, że zgodnie z aktualną wiedzą nie ma dowodów na to, (...)

Zasady opłacania badań lekarskich i psychologicznych pracowników ochrony

Zasady opłacania badań lekarskich i psychologicznych pracowników ochrony

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad opłacania badań lekarskich i psychologicznych pracowników ochrony.Artykuł 34 ustawy o ochronie osób i mienia upoważnił ministra zdrowia i opieki społecznej w porozumieniu z właściwymi ministrami (...)

Program Profilaktyka 40 Plus

Program Profilaktyka 40 Plus

Program Profilaktyka 40 Plus obejmie blisko 11 mln Polaków od 40 do 65 roku życia w ciągu 5 lat. Jest to pierwszy tak szeroko zakrojony program badań profilaktycznych w Polsce. ##baner## Rząd wprowadza Program Profilaktyka 40 Plus W ramach Program Profilaktyka 40 Plus lekarz oceni indywidualne (...)

Udzielasz zamówień publicznych - kto i w jaki sposób może cię kontrolować? (stan prawny obowiązujący do dnia 24 maja 2006 r.)

Udzielasz zamówień publicznych - kto i w jaki sposób może cię kontrolować? (stan prawny obowiązujący do dnia 24 maja 2006 r.)

Kto jest uprawniony do przeprowadzania kontroli udzielania zamówień? Organem kontrolnym jest Prezes Urzędu Zamówień Publicznych. Przeprowadzana przez niego kontrola ma na celu sprawdzenie zgodności postępowania o udzielenie zamówienia z przepisami ustawy – Prawo zamówień publicznych (...)

Kiedy dostaniemy zaświadczenie lekarskie?

Kiedy dostaniemy zaświadczenie lekarskie?

Do czego jest potrzebne zaświadczenie lekarskie? Przy ustalaniu prawa do zasiłków i ich wysokości dowodami stwierdzającymi czasową niezdolność do pracy z powodu choroby, konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, pobyt w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej (...)

Stanowisko Kongresu Przedsiębiorczości z 14 października 2008 r.

Stanowisko Kongresu Przedsiębiorczości z 14 października 2008 r.

  Priorytetem polityki obecnego rządu miał być wzrost zatrudnienia i optymalne wykorzystanie zasobów ludzkich. Za kluczowe dla osiągnięcia aktywności zawodowej Polaków słusznie uznano aktywizację osób po 50 roku życia, uelastycznienie rynku pracy oraz ułatwienia w (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Alkomat w pracy

Alkomat w pracy

Pracodawca za pomocą swoich służb kontrolnych, przeprowadza przed lub w czasie pracy, badanie pracowników na zawartość alkoholu w organizmie. Idąc dalej, myśli o wprowadzeniu obowiązku oceny przez (...)

Sprawdzenie trzeźwości pracownika

Sprawdzenie trzeźwości pracownika

W jakich przypadkach i na podstawie jakich przepisów, pracodawca może sprawdzić trzeźwość pracownika? Czy może to robić urządzeniami nie posiadającymi atestu? Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego (...)

Zwolnienie lekarskie a urlop bezpłatny

Zwolnienie lekarskie a urlop bezpłatny

Prowadzę firmę i zatrudniam pracowników. Wynagrodzenia są przelewane na konto pracowników za ich pisemną zgodą. Termin wypłat ustalono na ostatni dzień miesiąca; w przypadku września 2007 r. (...)

Badanie lekarskie pracownika

Badanie lekarskie pracownika

Firma kieruje na badanie profilaktyczne pracownika. Koszt takich badań wynosi ok. 300 zł. Czy taki koszt stanowi koszt podatkowy dla firmy? Czy takie świadczenie stanowi przychód pracownika i podlega (...)

Badanie kontrolne pracownicy w ciąży

Badanie kontrolne pracownicy w ciąży

Pracownica, która jest w ciąży (praca na stanowisku biurowym) w 6 tygodniu dostarczyła pracodawcy zwolnienie lekarskie od 24.09.2007 do 23.10.2007 (30 dni). W dniu 20.09.2007 wystąpiła o urlop bezpłatny (...)

Nietrzeźwość pracownika

Nietrzeźwość pracownika

W jaki sposób trzeba udowodnić pracownikowi, że znajduje się pod wpływem alkoholu (jest w stanie nietrzeźwym)? Stan nietrzeźwości pracownika jest wystarczającym powodem w świetle przepisów kodeksu (...)

Badanie pracownika na spożycie alkoholu

Badanie pracownika na spożycie alkoholu

Od jakiegoś czasu pracownicy administracyjni na polecenie pracodawcy, bez podania przyczyny, sprawdzają trzeźwość pracowników na posterunkach pracy. Doszło nawet do sytuacji ze sprawdzano również (...)

Badanie trzeźwości pracownika przez policję

Badanie trzeźwości pracownika przez policję

Ostatnio w zakładzie pracy miał miejsce taki przypadek. Pracodawca zauważył, iż dwóch pracowników znajduje się pod wpływem alkoholu. Wezwał Policję w celu sprawdzenia stanu trzeźwości. Po (...)

Zwolnienie pracownika niezdolnego do pracy po wykorzytaniu przez niego zasiłku chorobowego

Zwolnienie pracownika niezdolnego do pracy po wykorzytaniu przez niego zasiłku chorobowego

Czy można zwolnić pracownika niezdolnego do pracy, jeśli wykorzystał już cały zasiłek chorobowy? Decyzja o zwolnieniu powinna być poprzedzona uzyskaniem przez pracodawcę orzeczenialekarskiego (...)

Wniosek o zwrot kosztów zakupu okularów

Wniosek o zwrot kosztów zakupu okularów

Spółka refunduje koszty zakupu okularów korekcyjnych pracownikom w ramach określonego zarządzeniem wewnętrznym limitu. Podstawą refundacji jest: wniosek pracownika wraz z załączonym zaświadczeniem (...)

Badanie psychologiczne nauczyciela

Badanie psychologiczne nauczyciela

Pracownica powołana na stanowisko zastępcy dyrektora w szkole, przez 4 miesiące przebywała na zwolnieniu lekarskim wystawionym przez lekarza psychiatrę. Czy w zaistniałej sytuacji dyrektor szkoły (...)

Udzielenie pracownikowi urlopu a badanie kontrolne

Udzielenie pracownikowi urlopu a badanie kontrolne

Czy pracownikowi, który przebywał na zwolnieniu lekarskim powyżej 30 dni można udzielić urlopu wypoczynkowego, bez zdolności do pracy wydanego przez lekarza medycyny pracy? Czy można wysłać na (...)

Nieusprawiedliwiona nieobecność pracownika

Nieusprawiedliwiona nieobecność pracownika

Od 20.08.2007r. pracownik nie przychodzi do pracy i żaden sposób nie usprawiedliwił swojej nieobecności. Ta osoba ma również problem alkoholowy. Z tego powodu często była nieobecna. Nigdy jednak (...)

Czy można zwolnić kobietę w ciąży?

Czy można zwolnić kobietę w ciąży?

Witam, proszę o opinię prawną w następującej sprawie. W raz z żoną prowadzimy skromny interes (sprzedaż odzieży). 3 miesiące temu zatrudniliśmy dziewczynę na umowę o pracę na czas określony (...)

Ustalenie choroby zawodowej

Ustalenie choroby zawodowej

W jaki sposób doprowadzić do zdiagnozowania choroby zawodowej? Ustawa  o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych stanowi, że za chorobę zawodową (...)

FORUM PRAWNE

mandat za picie alkoholu w miejscu publicznym

mandat za picie alkoholu w miejscu publicznym siemka, mam 19 lat i dwa dni temu dostałem mandat od policji za spożywanie alkoholu w miejscu publicznym w wysokości 100zł. Moje pytanie jest takie, w (...)

Badania okresowe

Badania okresowe Czy po trwającym 1 rok urlopie wychowawczym pracodawca może rządać wykonania badań okresowych PRZED powrotem do pracy? Dodam, że jest możliwe wykonanie takich badań w czasie pracy, (...)

Dyskryminacja i naruszenie dóbr osobistych w rozmowie telefonicznej dotyczącej udzielenia porady prawnej przez pracownika Federacji Konsumenta .

Dyskryminacja i naruszenie dóbr osobistych w rozmowie telefonicznej dotyczącej udzielenia porady prawnej przez pracownika Federacji Konsumenta . Witam Państwa . Nie wiem czy w odpowiednim miejscu na (...)

Badania lekarskie (przyjęcie dopracy)

Badania lekarskie (przyjęcie dopracy) Kto pokrywa koszty badań przyjmójącego się do pracy takie jak, (kierowca) 1.Badanie podstawowe- ok 200zł. 2.Badanie zdolności do kierowania pojazdami samochodowymi- (...)

Urlop dla nauczycieli dla poratowania zdrowia

Urlop dla nauczycieli dla poratowania zdrowia Jestem nauczycielką i chciałabym skorzystać z przysługującego mi urlopu dla poratowania zdrowia, ale dopiero od września, czyli od początku przyszłego (...)

badanie wariografem i monitoring?

badanie wariografem i monitoring? Witam mam dwa pytania: 1.Czy można kandydata na pracownika poddać badaniu wariografem? 2. Czy pracownik może być poddany monitoringowi. Prosiłbym o krótkie uzasadnienie (...)

Zwolnienie lekarskie

Zwolnienie lekarskie Czy mozliwe jest odmowienie przyjecia zwolnienia lekarskiego pracownika przez pracodwce?Moja zona pracuje w sklepie spozywczym.Wiadomo,ze takie osoby musza sie bardzo pilnowac,bo sprzedaja (...)

Pomówienie (zla opinia o pracowniku)

Pomówienie (zla opinia o pracowniku) Krótko chce przedstawić problem otóż: Została wydana opinia przez mojego przełozonego (kierownika) o mnie, w mojm przekonaniu bardzo krzywdząca i niesprawiedliwa. (...)

reklamacja obuwia - porady

reklamacja obuwia - porady Witam, Jakieś 5 miesięcy temu kupiłem buty zimowe ( coś ala trzewiki) firmy Prima Moda. Po jakimś czasie zobaczyłem , że but mi się zaczyna rozklejać i dodatkowo pęka (...)

Badania okresowe

Badania okresowe Badania okresowe Witam Pracownik pracuje w firmie od 6 lat . W tym czasie pozytywnie \"przechodził\" badania okresowe ( wada słuchu nie dyskwalifikowała go - w miejscu pracy tegoż (...)

zwlonienie lekarskie a wycieczka

zwlonienie lekarskie a wycieczka Jak potraktować pracownika, który podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim uczestniczył w wycieczce zagranicznej? Na wniosek pracodawcy lub z własnej inicjatywy (...)

Porady prawne