Powództwo właściciela przerywa bieg zasiedzenia

17.4.2018

Uchwała Sądu Najwyższego

17 kwietnia 2018 r. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego w sprawie o sygn. III CZP 100/17, podjął uchwałę następującej treści:

Wytoczenie powództwa o wydanie nieruchomości przez osobę niebędącą jej właścicielem przeciwko posiadaczowi samoistnemu nie przerywa biegu zasiedzenia przez niego własności tej nieruchomości (art. 123 § 1 pkt 1 w zw. z art. 175 k.c.).

Czego dotyczył problem prawny?

Powyższa uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z dnia 21 marca 2017 r., sygn. akt V Ca 1536/16, przekazanego przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 15 września 2017 r., sygn. akt III CZP 41/17, do rozstrzygnięcia składowi powiększonemu tego Sądu:

„Czy dojdzie do skutecznego przerwania biegu terminu zasiedzenia w sytuacji kiedy powództwo o wydanie nieruchomości wytacza przeciwko posiadaczowi samoistnemu użytkownik wieczysty, w stosunku do którego zainicjowano dopiero 6 lat później postępowanie o stwierdzenie nieważności umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, zakończone prawomocnym orzeczeniem z dnia 12 czerwca 2013 r. stwierdzającym tę nieważność?”

Sąd Najwyższy, przekazując zagadnienie prawne przedstawione przez sąd powszechny do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi, wskazał, że rozbieżności dotyczą utraty przez użytkownika wieczystego w toku sprawy windykacyjnej legitymacji procesowej czynnej, gdy okaże się, iż umowa o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste jest nieważna ze skutkiem ex tunc.

Jak Sąd Najwyższy uzasadnił swoje rozstrzygnięcie?

Sąd Najwyższy, przedstawiając najważniejsze motywy rozstrzygnięcia, wskazał, że istota problemu sprowadza się do wykładni art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w związku z art. 175 k.c., gdyż do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń. Przepis ten stanowi, że bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia. Powinien być wykładany w związku z artykułem, który stanowi, że to osoba uprawniona musi dochodzić tego roszczenia.

Przepis art. 123 § 1 pkt 1 k.c. powinien być każdorazowo – dla oceny skuteczności czynności prawnej – interpretowany z ustaleniem statusu prawnego powoda w sprawie windykacyjnej i w sprawie nieprocesowej. Należy każdorazowo ocenić, czy akcja wydobywcza podmiotu związana jest z ochroną własności czy innego przysługującego mu prawa. W tym zakresie należy wykluczyć przerwę biegu zasiedzenia będącą następstwem jakiegokolwiek powództwa przez dowolną osobę, jak i przerwę biegu zasiedzenia w wyniku wytoczenia powództwa windykacyjnego przez użytkownika wieczystego działającego w imieniu własnym i na własną rzecz w granicach przysługującego mu prawa.

Sąd Najwyższy wskazał też na inne, pojawiające się w sprawie, problemy prawne.