Wynagrodzenie likwidatora spółki – opinia prawna
Stan faktyczny
Czy w sytuacji, gdy sąd ustanawia likwidatora spółki nie wyznaczając mu wynagrodzenia, likwidator obowiązany jest podjąć czynności.
Opinia prawna
Likwidator spółki ustanowiony przez sąd ma obowiązek podjąć czynności, które nakłada na niego ustawa niezależnie od tego, czy sąd w postanowieniu o ustanowieniu likwidatora ustalił dla niego jakiekolwiek wynagrodzenie.
Art. 276 § 5 Kodeksu spółek handlowych (KSH) stanowi: „Sąd, który ustanowił likwidatorów, określa wysokość ich wynagrodzenia”. Analiza tego przepisu prowadzi do kilku następujących wniosków.
Po pierwsze w przypadku, gdy sąd ustanowił likwidatorów, tylko on może określić wysokość przysługującego im wynagrodzenia. Oznacza to, że żaden inny podmiot nie może tego uczynić, w szczególności sam likwidator, spółka w likwidacji czy też wierzyciele spółki. Likwidator nie może zatem domagać się od spółki wynagrodzenia za wykonywanie swoich obowiązków w sytuacji, gdy nie jest znana wysokość tego wynagrodzenia.
Po drugie w każdym przypadku, gdy likwidatora ustanowił sąd, jest on jednocześnie nie tylko uprawniony, ale i zobowiązany określić jego wynagrodzenie. Jednakże ustawa nie wymaga, by wynagrodzenie zostało oznaczone w momencie ustanowienia likwidatora. Sąd zatem może wyznaczyć to wynagrodzenie w odrębnym postanowieniu, także po tym, gdy orzeczenie o rozwiązaniu spółki i ustanowieniu likwidatora stało się prawomocne. Jak wskazał Sąd Najwyższy w jednym z orzeczeń (które choć wydane zostało w czasie, gdy obowiązywał Kodeks handlowy, to jednak zachowało aktualność na gruncie obecnie obowiązującego KSH): „(...) sądem władnym do określenia wysokości wynagrodzenia likwidatora, którego ustanowił w wyroku rozwiązującym spółkę z o.o., jest tenże sąd (...)” (uchwała SN z dnia 1998.01.15 III CZP 58/97 OSNC 1998/6/92).
Sąd Najwyższy wskazał ponadto, że postanowienie określające wysokość wynagrodzenia likwidatora wydawane jest w postępowaniu nieprocesowym. „(...) Z faktu, że postanowienie(...) (określające wynagrodzenie likwidatora) wydawano w ramach sprawy o rozwiązanie spółki mogłoby wynikać, iż następowało to w procesie. Jest to jednak tylko założenie.
Istotniejsze wszakże jest to, że postępowanie procesowe dotyczące wynagrodzenia likwidatora byłoby możliwe do zastosowania tylko wówczas, gdyby likwidatora nie ustanowił sąd, lecz wspólnicy w umowie lub w uchwale, albo z ustawy - likwidatorami byliby członkowie zarządu, i powstałby spór o przyznanie lub wysokość wynagrodzenia między likwidatorem a spółką. Ten spór między dwiema stronami, o przeciwstawnych interesach, należałoby rozstrzygnąć w procesie. Jeśli wynagrodzenie ustala sąd, który ustanowił likwidatora, to brak jest podstawowych elementów sporu, którego rozstrzygnięcie mogłoby nastąpić w procesie. Należy zatem dojść do wniosku, że przy stosowaniu art. 266 § 5 k.h. (obecnie 276 § 5 KSH) właściwe jest tylko postępowanie nieprocesowe(...)”.
Od postanowienia określającego wysokość wynagrodzenia likwidatora, ustanowionego przez sąd w wyroku orzekającym rozwiązanie spółki, nie przysługuje środek odwoławczy. Zatem ani wierzyciele spółki, ani też sam likwidator czy spółka nie mogą kwestionować określonej przez sąd wysokości wynagrodzenia, przysługującego likwidatorowi.
W sytuacji, gdy w niniejszym przyopadku sąd nie określił wynagrodzenia bezpośrednio w orzeczeniu ustanawiającym likwidatora może to uczynić na wniosek zainteresowanego. Z wnioskiem tym może wystąpić likwidator, wierzyciele spółki lub sama spółka w likwidacji, gdyż są to podmioty, których praw dotyczy wynik postępowania w tej sprawie (art. 510 KPC). Wynagrodzenie może być wyznaczone jednorazowo lub okresowo. Ustawa nie wprowadza w tym zakresie żadnych ograniczeń. W tym ostatnim przypadku wnioskodawca może składać np. co miesiąc wnioski o przyznanie wynagrodzenia, a na podstawie takich wniosków sąd będzie obowiązany każdorazowo wszcząć postępowanie i wydać stosowne postanowienie.
W niniejszej sytuacji wniosek o uzupełnienie orzeczenia o ustanowieniu likwidatora co do kwestii wynagrodzenia byłby dopuszczalny tylko wówczas, gdyby strona w postępowaniu o rozwiązanie spółki o to wnosiła. W innej sytuacji taki wniosek byłby bezpodstawny, gdyż wynagrodzenie nie musi być w tym orzeczeniu określone. Nie ma bowiem obowiązku rozstrzygania o tej kwestii w tym samym orzeczeniu.
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?