Odpowiedź prawnika: Kolejność dziedziczenia po zmarłym bezdzietnie
Dla ustalenia kto dziedziczy po zmarłym ważny jest krąg osób uprawnionych w chwili jego śmierci. Jeżeli w chwili śmierci bezdzietnego J. nie żyła jego żona oraz nie żyli jego rodzice, a posiadał on tylko jednego brata – to całość spadku dziedziczy ten brat. Jeżeli natomiast w chwili śmierci brat nie żył to dziedziczą dzieci tego brata.
Jak wynika z zadanego pytania przed J. zmarła jego żona-Z. Jeżeli w chwili śmierci Z. nie żyli jej rodzice, to po Z. dziedziczyć będzie: jej mąż – czyli J. oraz żyjące w chwili śmierci rodzeństwo, a jeżeli któreś z rodzeństwa zmarło wcześniej, to zamiast zmarłego brata lub siostry dziedziczą ich dzieci. Wskazać należy, że udział małżonka dziedziczącego w zbiegu z rodzeństwem wynosi ½. Z zadanego pytania wynika, że najprawdopodobniej w postępowaniu spadkowym po Z. rodzeństwo odrzuciło (zrzeczenie spadku jest umową zawieraną z żyjącym jeszcze spadkodawcą) spadek, a tym samym J. stał się jedynym spadkobiercą. Mogło być również inaczej, tzn. spadkobiercami są wszystkie osoby, jednakże w postęowaniu działowym pewne rzeczy podzielono w taki sposób, że stały się one własnością J.
Jeżeli po Z. przeprowadzono już postępowanie w sprawie wydania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (a w dodatku – jak się wydaje z przedstawionego pytania, jedynym spadkobiercą był J.) to kolejnego postępowania po Zofii się nie wszczyna. Gdyby było jednak inaczej i trzeba było uzyskać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku zarówno po Z. jak i J. to postępowań tych nie trzeba przeprowadzać razem. Sądem właściwym jest sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy (nie można wnieść wniosku w sądzie zamieszkania spadkobierców). Postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku przeprowadza się w celu ustalenia wszystkich spadkobierców osoby zmarłej, a zatem każda a tych osób powinna brać udział w takim postępowaniu. Jeżeli obawiacie się Państwo, że ktoś inny nie poda wszystkich informacji, najlepiej samemu wnieść wniosek.
Proszę jednak zauważyć, że czym innym może być ustalenie kto po kim dziedziczy, a czym innym ustalenie aktualnych właścicieli poszczególnych przedmiotów spadkowych. Jednakże, jeżeli jednak jedynym spadkobiercą po Z. był J. (sprawdzić to można w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku) to przy założeniach wskazanych powyżej (czyli przy założeniu, że rodzeństwo spadek odrzuciło), stał się on z chwilą śmierci Z. jedynym właścicielem wszystkich przedmiotów spadkowych, stanowiących uprzednio wyłączną własność Z. oraz przedmiotów należących do wspólności majątkowej małżonków. Jeżeli po J. jedynym spadkobiercą będzie jego brat, stanie się on właścicielem przedmiotów wchodzących do spadku po Januszu.
