Odpowiedź prawnika: Odpowiedzialność za powierzone mienie
Zgodnie z art. 124 kodeksu pracy pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się: pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu. Pracownik odpowiada w pełnej wysokości również za szkodę w mieniu innym niż wymienione powyżej, powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się. Od odpowiedzialności wyżej określonej pracownik może się uwolnić, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.
Pracownik odpowiada w pełnej wysokości szkody zarówno wtedy, gdy szkoda została wyrządzona z winy umyślnej, jak i wtedy, gdy została wyrządzona z winy nieumyślnej. Pełna wysokość szkody obejmuje rzeczywistą stratę i utracone korzyści. Przesłanką odpowiedzialności pracownika za szkodę w mieniu powierzonym jest wina, ale obowiązuje domniemanie prawne, że szkoda powstała z winy pracownika. Zgodnie z art. 124 § 3 kp pracownik może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych.
Niezbędnym warunkiem, aby mogła w ogóle powstać odpowiedzialność pracownika za szkodę w mieniu powierzonym, jest prawidłowe powierzenie mienia pracownikowi przez pracodawcę.
Skuteczne powierzenie mienia powinno spełniać ogólne warunki, tj.:
-
pracownik musi wyrazić zgodę na powierzenie mu mienia z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się,
-
mienie musi zostać wydane pracownikowi w taki sposób, aby mógł sprawdzić jego stan ilościowy i jakościowy, objąć je w posiadanie i sprawować nad nim pieczę.
Zgoda pracownika na przyjęcie odpowiedzialności za mienie powierzone może wynikać:
-
bądź z faktu zawarcia umowy o pracę na stanowisku, z którym związana jest odpowiedzialność materialna za powierzone mienie;
-
bądź z faktu przyjęcia określonego składnika mienia pracodawcy do używania i sprawowania nad nim pieczy;
-
bądź z faktu zawarcia przez kilku pracowników umowy z pracodawcą o wspólnej odpowiedzialności materialnej (art. 125).
Przedmiotem powierzenia może być każdy składnik mienia, który pracownik może objąć w posiadanie i sprawować nad nim rzeczywistą pieczę. Składniki mienia, do których dostęp ma nie kontrolowany krąg pracowników, nie mogą być skutecznie powierzone pracownikowi z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się. Pracownik może się uwolnić od odpowiedzialności za mienie powierzone, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.
Pracownik odpowiada na podstawie przepisów o odpowiedzialności materialnej za mienie powierzone tylko za braki ilościowe (niedobory) w mieniu powierzonym. Natomiast w sytuacji, gdy mienie powierzone uległo uszkodzeniu, pracownik ponosi ograniczoną odpowiedzialność materialną na podstawie przepisów o odpowiedzialności materialnej za szkodę w innym mieniu niż powierzone, jeżeli wykaże, że szkodę wyrządził nieumyślnie.
W związku z powyższym, będzie Pan mógł uwolnić się od odpowiedzialności za powierzone mienie, gdyż pracodawca nie zapewnił warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia oraz powierzenie nie było skuteczne ze względu na dostęp do mienia nie kontrolowanego kręgu pracowników. Nie wyłącza to obowiązku pracowników sygnalizacji o braku odpowiednich warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia. Jednakże ciężar udowodnienia niewinności będzie spoczywał na Panu i pracownikach, którym zostało mienie powierzone.
