Odpowiedź prawnika: Odszkodowanie za pogryzienie przez psa
W niniejszej sytuacji zastosowanie znajdzie art. 431 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi:
§ 1. Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, zobowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.
§ 2. Chociażby osoba, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, nie była odpowiedzialna według przepisów paragrafu poprzedzającego, poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
Odpowiedzialność za zwierzęta oparta jest na założeniu, że jeżeli zwierzę wyrządza szkodę, to dzieje się tak ze względu na nienależyte sprawowanie nad nim nadzoru (wina w nadzorze). Art. 431 k.c. ma zastosowanie tylko wtedy, gdy zwierzę wyrządza szkodę z własnego popędu, a więc w wyniku samoistnego, niezależnego od człowieka zachowania się (por. Bieniek Gerard [w:] Dmowski Stanisław, Sychowicz Marek, Ciepła Helena, Kołakowski Krzysztof, Wiśniewski Tadeusz, Żuławska Czesława, Gudowski Jacek, Bieniek Gerard - Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom I. Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IX) ss. 851).
Reasumując, przesłankami odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez zwierzę są:
wymaganie, aby szkoda była wyrządzona przez zwierzę, które nie znajduje się w stanie wolnym (dzikim),
odpowiedzialność za szkodę obciąża tego, kto zwierzę chowa albo się nim posługuje,
podstawą odpowiedzialności jest wina.
Zgodnie z powyższym przepisem odpowiedzialność oparta jest na zasadzie domniemania winy w nadzorze. Jest to domniemanie wzruszalne (można je podważyć). Aby obalić domniemanie winy należy dowieść, że nadzór nad zwierzęciem był staranny, a także że zwierzę nie zabłąkało się lub nie uciekło. Natomiast § 2 cytowanego artykułu reguluje odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zwierzynę opartą na zasadzie słuszności.
