Odpowiedź prawnika: Uchylenie bądź zmiana układu
W przypadku, gdy upadły nie wykonuje układu sąd na wniosek wierzyciela uchyli układ oraz zmieni postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego i ustanawia sędziego-komisarza oraz syndyka (art. 302 ust. 1 w zw. z art. 304 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze).
Innymi słowy upadły traci zarząd swoim majątkiem, który ulega likwidacji w toku postępowania upadłościowego. Przeważnie jest to znaczna dolegliwość dla dłużnika. Wierzyciel może zatem dochodzić zaspokojenia już w toku likwidacji masy upadłości, tym bardziej iż dotychczasowi wierzyciele dochodzić będą swoich roszczeń w ich pierwotnej wysokości, a odsetki nalicza się do dnia uprawomocnienia się postanowienia o uchyleniu układu. Wypłacone na podstawie układu sumy zalicza się natomiast na poczet dochodzonych wierzytelności (art. 305 ust. 1 w/w. ustawy).
Innym krokiem może być wezwanie dłużnika do wykonywania układu z zagrożeniem, iż jeżeli nie uczyni tego, to wierzyciel złoży ww. wniosek o uchylenie układu. Wezwanie takie nie jest jednakże odrębną instytucją prawną, nie jest również wymagane jako akt staranności przed złożeniem wniosku o uchylenie układu.
W przypadku, gdy zaprzestanie wykonywania układu wynika z nadzwyczajnej zmiany stosunków gospodarczych, która w sposób istotny wpływa na trwały wzrost lub zmniejszenie dochodu z przedsiębiorstwa upadłego, wierzyciel może złożyć wniosek o zmianę układu (art. 298 w/w. ustawy).
Wspomniana zmiana stosunków gospodarczych może mieć różny charakter. Może wynikać ze zmiany koniunktury gospodarczej, a może także wynikać ze zmian zaszłych na lokalnym rynku, na którym działał upadły. Ważnym jest, aby ta zmiana wpływała na wzrost lub zmniejszenie dochodu przedsiębiorstwa upadłego. Możliwość zmiany układu istnieje tylko wtedy, gdy układ ma restrukturyzacyjny charakter i upadły nadal jest właścicielem przedsiębiorstwa. Zmiana układu natomiast nie jest możliwa, gdy układ miał likwidacyjny charakter. W takim bowiem wypadku majątek upadłego został zlikwidowany. Nie ma już przedsiębiorstwa upadłego, o którym mowa w art. 298 (Komentarz do art.298 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U.03.60.535), [w:] A. Jakubecki, F. Zedler, Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Zakamycze, 2003, publ. LEX).
Sąd po rozpatrzeniu wniosku obwieszcza postanowienie o zmianie układu oraz zwołuje zgromadzenie wierzycieli, w którym:
uczestniczą wierzyciele, którzy mieli prawo uczestniczyć w zgromadzeniu, na którym doszło do zawarcia układu. Głosują oni z sumą swoich wierzytelności, z jaką głosowali na zgromadzeniu, na którym doszło do zawarcia układu,
mogą także uczestniczyć ci wierzyciele, których wierzytelności były sporne, a które po zawarciu układu zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną,
nie mają prawa uczestniczyć wierzyciele, których wierzytelności zostały w całości zaspokojone (art. 300).
Nowo zawarty układ może przewidywać np. ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem upadłego, ustanowienie zabezpieczeń wierzytelności oraz inne sposoby restrukturyzacji zobowiązań dłużnika (zob. art. 270 ustawy). Układ może przewidywać również zaspokojenie wierzycieli poprzez likwidację majątku upadłego (układ likwidacyjny), bądź likwidację majątku upadłego przez przejęcie majątku przez wierzycieli (zob. art. 271, 274 ustawy).
Możliwe jest zatem zawarcie układu zabezpieczającego w większym stopniu interesy wierzycieli.
Możliwość zmiany postanowień układu w upadłości
Uchylenie układu (w upadłości)
