Podział majątku małżonków a roszczenia wierzycieli - opinia prawna
Stan faktyczny
Z małżonkiem mamy rozdzielność majątkową. Nieruchomość, jaką nabyliśmy, była położona na gruncie, który na tamte czasy był w "wieczystej dzierżawie", ale w okresie późniejszym został z mocy ustawy przekształcony we współwłasność. Nieruchomość także figuruje w księgach jako współwłasność. W przyszłości mój mąż spodziewa się procesów sądowych, które mogą spowodować w konsekwencji egzekucję z majątku wspólnego. Co powinniśmy zrobić aby ta nieruchomość stała się tylko moją własnością? Czy można tą nieruchomość sprzedać podmiotowi zagranicznemu? Po zbadaniu sprawy okazało się, że nabyliśmy nieruchomość wraz z prawem własności do działki w tym samym momencie (akt notarialny z dnia 01.12.1998 r.). Przekształcenie nastąpiło przed nabyciem przez nas nieruchomości, ale nie było jeszcze naniesione do księgi wieczystej. Akt notarialny zawiera informację o decyzji przekształceniowej tego gruntu, wydanej na mocy ustawy z dnia 4 września 1997 roku, w prawo własności. Budynek był sprzedany jako całość za 200 tyś złotych w tym cześć budynku w trakcie realizacji za 50 tyś złotych. .W księdze wieczystej wpisani jesteśmy ja i mój mąż, jako ustawowa wspólność do całości. Akt notarialny zawiera informacje, że jest to działka zabudowana parterowym dwurodzinnym budynkiem mieszkalnym z poddaszem o powierzchni 90m2 jedynie w połowie oddanym do użytku w 1988 r. a w drugiej połowie mającej 90m2 budynek ten znajduje się w trakcie realizacji - stan surowy. Obecnie druga część budynku jest ukończona; nastąpiło to w okresie 2002 i 2003. Ja byłam osobą, która ponosiła wydatki na tą część domu i korzystałam z ulg podatkowych w tym zakresie. Rozdzielność majątkowa powstała 4 lipca 2000 roku.
Opinia prawna
Opiniujący przyjmuje, że rozdzielność majątkowa powstała na podstawie umownego zniesienia wspólności, mimo iż w sposób jednoznaczny nie wynika to z opisu stanu faktycznego.
Z dniem zawarcia umowy o rozdzielność majątkową ustała między Panią a Pani mężem ustawowa wspólność majątkowa i powstała rozdzielność majątkowa. Od momentu ustania wspólności ustawowej do majątku, który był tą wspólnością objęty stosuje się zgodnie z przepisem art. 42 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przepisy o współwłasności i podziale majątku spadkowego.
Tak więc do majątku, który stanowił Państwa wspólny majątek zastosowanie znajdą (od momentu wyłączenia wspólności ustawowej) przepisy kodeksu cywilnego. Należy jednak wskazać, że przepisy kro przyjmują, iż udziały małżonków w majątku dorobkowym są równe co oznacza, że udział każdego z Państwa w tym majątku wynosi 50 %.
Odpowiadając na pierwsze postawione pytanie: najprostszym sposobem, aby stała się Pani właścicielem nieruchomości, stanowiącej na chwilę obecną przedmiot współwłasności, jest dokonanie podziału majątku dorobkowego.
Do podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej stosuje się na mocy art. 46 kro przepisy o dziale spadku, tzn. art. 1035, 1037-1046 oraz art. 1070 i 1079 kc Przepisy te nie regulują działu spadku a co za tym idzie podziału majątku dorobkowego wyczerpująco, lecz art. 1035 i 1070 kc odsyłają co do kwestii w nich nie uregulowanych do przepisów o zniesieniu współwłasności w częściach ułamkowych, to jest do przepisów art. 210 do art. 221 kc, które do działu spadku stosuje się odpowiednio. Przepisy proceduralne, które znajdą tu zastosowanie to przepisy kodeksu postępowania cywilnego: art. 617 kpc i następne.
Istnieją dwa sposoby dokonania podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej: podział umowny i podział sądowy. Podział majątku wspólnego może nastąpić na mocy umowy między Panią i Pani mężem, co jest sposobem rekomendowanym w sytuacji, gdy między małżonkami istnieje zgoda, co do wzajemnych rozliczeń i sposobu podziału między siebie poszczególnych składników majątku bądź na mocy orzeczenia sądu. Wydaniu takiego orzeczenia służy postępowanie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami (art. 566 i 567 kpc).
Winna mieć Pani na uwadze ewentualne roszczenia pokrzywdzonych takim działaniem wierzycieli Pani męża. Biorąc pod uwagę ten aspekt sprawy należy zważyć (decyzja nie jest jednak pozbawiona ryzyka), czy nie byłoby uzasadnionym pozostawienie aktualnej sytuacji, to jest kiedy to posiadają Państwo udział w nieruchomości. W sytuacji skierowania ewentualnej egzekucji do udziału w nieruchomości Pani męża istnieje możliwość, iż nie znajdzie się nań nabywca, a egzekucja z tegoż udziału okaże się bezskuteczna.
