Środki gwarantowane

Kto może skorzystać z dobrodziejstwa obowiązkowego systemu gwarantowania środków pieniężnych?

Podmioty objęte systemem gwarantowania

Zgodnie z art. 2 pkt 3 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, podmiotami objętymi obowiązkowym systemem gwarantowania są:

• banki krajowe, w rozumieniu ustawy Prawo bankowe, a więc takie, których siedziba znajduje się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, a także
• oddziały banków mających siedzibę w państwie nie będącym członkiem Unii Europejskiej, wykonujące działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - o ile nie są uczestnikami systemu gwarantowania środków pieniężnych albo system gwarantowania, w którym uczestniczą, nie zapewnia gwarantowania środków pieniężnych do wysokości określonej w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.

Beneficjenci systemu

Beneficjentami systemu gwarantowania środków pieniężnych są deponenci podmiotów objętych systemem gwarantowania. Poprzez deponentów ustawa rozumie:

• deponent - osobę fizyczną, osobę prawną, jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną, oraz podmioty, o których mowa w art. 49 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe będące stroną umowy imiennego rachunku bankowego lub posiadające wynikającą z czynności bankowych wierzytelność do banku objętego obowiązkowym systemem gwarantowania, potwierdzoną wystawionym przez ten bank dokumentem imiennym, oraz osoby, o których mowa w art. 55 ust. 1 oraz art. 56 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe, o ile ich wierzytelność do banku stała się wymagalna przed dniem niedostępności środków.

Z systemu gwarancji wyłączone są następujące podmioty:

• Skarb Państwa,
• banki,
• podmioty działające na podstawie ustawy z 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi,
• podmioty działające na podstawie ustawy z 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej,
• podmioty działające na podstawie ustawy z 30 kwietnia 1993 r.
  

  o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji,

• podmioty działające na podstawie ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych,
• podmioty działające na podstawie ustawy z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
• jednostki organizacyjne zobowiązane do podlegania zasadom pełnej rachunkowości, które nie są uprawnione do sporządzania uproszczonego bilansu oraz rachunku zysków i strat,
• akcjonariusze banku posiadający w dniu zawieszenia jego działalności pakiet co najmniej 5 proc. akcji, a także osoby, które w stosunku do nich są podmiotami dominującymi lub zależnymi w rozumieniu ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi,
• członkowie zarządu i rady nadzorczej banku oraz osoby pełniące w tym banku funkcje dyrektorów i zastępców dyrektorów departamentów, jak również dyrektorzy i zastępcy dyrektorów oddziałów tego banku, w przypadku gdy osoby te pełniły swoje funkcje w dniu zawieszenia działalności banku lub spełnienia warunku gwarancji, bądź w okresie bieżącego roku obrotowego (obrachunkowego) lub poprzedzającego zawieszenie działalności banku lub dzień spełnienia warunku gwarancji (tj. na dzień ogłoszenia upadłości banku).

Deponenci z chwilą spełnienia się warunków gwarancji, stają się stroną gwarancji udzielanej przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Środki gwarantowane

Ochroną objęte są środki gwarantowane, a więc środki pieniężne zgromadzone w banku przez deponenta na rachunkach imiennych oraz jego należności wynikające z innych czynności bankowych, w walucie polskiej lub walutach obcych, według stanu na dzień zawieszenia działalności banku, potwierdzone wystawionymi przez ten bank dokumentami imiennymi, powiększone o należne odsetki naliczone do dnia spełnienia warunku gwarancji.

Ochroną objęte są także środki, które podlegają wypłacie określonym podmiotom, w razie śmierci posiadacza rachunku oszczędnościowego.

Dzień spełnienia warunku gwarancji

Stosunek gwarancji pomiędzy deponentem a Bankowym Funduszem Gwarancyjnym powstaje z dniem spełnienia się warunku gwarancji. Jest nim dzień, w którym sąd upadłościowy postanowieniem ogłosił upadłość banku.

Zakres gwarancji

Najistotniejszą kwestią z punktu widzenia deponenta jest zakres gwarancji oraz okres, w którym środki zdeponowane w banku objęte są gwarancją.

Środki gwarantowane objęte są gwarancją od dnia ich wniesienia na rachunek bankowy nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zawieszenia działalności banku, a w przypadku należności wynikających z czynności bankowych, o ile czynność ta została dokonana przed dniem zawieszenia działalności banku.
Środki pieniężne gwarantowane są w następującej wysokości:

• do równowartości w złotych 1000 EUR - w 100 proc.,
• od 1 stycznia 2003 r. - do równowartości w złotych 22 500 EUR - w 90 proc.

Pamiętaj, że:

• stronami stosunku gwarancji są BFG i deponent,
• nie wszystkie środki pieniężne zgromadzone na rachunkach objęte są gwarancją.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. 2000 r., Nr 9, poz. 131 ze zmianami)