Czy pracownik, który otrzymał odprawę rentową, może żądać także odprawy emerytalnej - opinia prawna

Treść powyższego przepisu jest jasna i jednoznaczna. Odprawa emerytalno-rentowa jest świadczeniem przysługującym wszystkim pracownikom. Oczywiście artykuł 92[1] ustanawia tylko minimalną wysokość odprawy, bowiem zgodnie z zasadą, że gwarancje przewidziane przepisami kodeksu pracy stanowią minimum, które nie może być wolą stron pominięte lub zmniejszone pod rygorem nieważności takiego postanowienia, nie ma żadnych przeszkód prawnych, aby powyższe odprawy były ustalane w wysokości korzystniejszej niż określona tym przepisem. 

Wyłączną przesłanką nabycia prawa do odprawy jest ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. 

Generalnie nabycie prawa do odprawy uzależnione jest od zaprzestania zatrudnienia w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. Przyjęte jest, iż nie nabywa prawa do odprawy emerytalno-rentowej pracownik, który uzyskuje stwierdzenie uprawnień emerytalnych i rentowych, ale nie zaprzestaje zatrudnienia i pobiera świadczenia emerytalne lub rentowe albo prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu.

Przedstawiony problem nasuwa tylko jedną, choć zasadniczą wątpliwość, czy otrzymanie odprawy rentowej wyklucza możliwość otrzymania po jakimś czasie kolejnego zatrudnienia odprawy emerytalnej (a tym bardziej jej uzupełnienia). W żaden sposób ani przepisy kodeksu pracy, ani innych ustaw okołokodeksowych nie przewidują możliwości „uzupełniania odprawy”. Jedyną ewentualnością mogłoby być ewentualne ponowne pobranie odprawy, tym razem emerytalnej. 

Jednak z racji brzmienia przepisu oraz przyjętej praktyki ponowne pobranie odprawy, tym razem jako odprawy emerytalnej, jest wykluczone. Przemawia za tym kilka argumentów, mianowicie naczelna cecha tego świadczenia, jakim jest jego jednorazowość. Poza tym sam ustawodawca nazywa to świadczenie emerytalno-rentowym sugerując tym samym, iż jest to świadczenie wypłacane jednokrotnie. Szczególnie treść § 2 art. 92[1] wprost przemawia za wnioskiem, że ustawodawca pozbawił pracownika, który otrzymał odprawę, ponownego nabycia do niej prawa. Potwierdza to także treść wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 lutego 1991 r., III APr 11/91 (OSA 1991, nr 2, str. 48): „Zastrzeżenie odprawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę obwarowane jest kryterium jednorazowości. Na tym bowiem polega istota tego świadczenia, że pracownik przechodzący na emeryturę lub rentę otrzymuje je tylko jeden raz.” 

Być może, iż w przedstawionym problemie mamy do czynienia z sytuacją, kiedy osoba, która otrzymała odprawę rentową w 1989 r. Ponownie rozpoczęła pracę (tym razem ciągle pobierając świadczenie rentowe). W takim wypadku także istnieje jednoznacznie brzmiące orzeczenie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym: „Pozostawanie w stosunku pracy z jednoczesnym pobieraniem renty inwalidzkiej wyłącza możliwość przyznania pracownikowi odprawy rentowej w razie rozwiązania stosunku pracy” (uchwała z dnia 2 marca 1994 r., I PZP 4/94; OSNAPiUS 1994, nr 2, poz. 24).