Odpowiedź prawnika: Mediacja a rozwód
Instytucja mediacji jest instytucją stosunkowo nową w kpc. Mediacja ma ograniczone zastosowanie w sprawach dotyczących rozwodu. Strony nie mogą w drodze mediacji postanowić, że nastąpił między nimi trwały i zupełny rozkład pożycia, a zatem, że istnieją przesłanki orzeczenia rozwodu. Przesłanki te muszą być bowiem zbadane przez sąd. Przed wniesieniem pozwu o rozwód mediacja może dotyczyć przede wszystkim rozwiązania konfliktu pomiędzy małżonkami, tak by nie doszło do rozwodu. Jak się wydaje, takie porozumienie może dotyczyć wysokości alimentów, czy też kontaktów z dzieckiem (postanowienia te będą jednak zawierane niejako „na przyszłość”, gdyż na tym etapie jeszcze nie będzie wiadome, czy rozwód będzie orzeczony). Takie ustalenia można dołączyć już do pozwu rozwodowego. Nie ma przeszkód również, by podać w treści uzasadnienia pozwu, że próby pojednania się małżonków, np. się nie powiodły. Bezskuteczne jest powoływanie się w toku postępowania przed sądem lub sądem polubownym na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ustępstw lub inne oświadczenia składane w postępowaniu mediacyjnym.
Natomiast w trakcie sprawy sąd może skierować strony do mediacji jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa. Ponadto, w każdym stanie sprawy o rozwód lub separację sąd może skierować strony do mediacji w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód lub separację.
Natomiast samo orzeczenie dotyczące rozwodu będzie wydane przez sąd, który w postępowaniu dowodowym powinien ustalić, czy istnieją przesłanki do orzeczenia rozwodu, a zatem będzie ustalał, czy pomiędzy małżonkami jest trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Kwestie dotyczące wyroku rozwodowego zostały omówione w O czym sąd może orzec w wyroku rozwodowym?
Obecnie od pozwu o rozwód pobiera się opłatę stałą w wysokości 600 zł. Kosztami rozwodu będzie obciążony małżonek uznany za winnego, a jeżeli rozwód odbywał się bez orzekania o winie, czy też gdy winnymi uznane zostaną obie strony, ta zasada nie będzie mogła znaleźć zastosowania, gdyż faktycznie żadna ze stron nie jest stroną przegrywającą. W związku z tym przy takim rozstrzygnięciu Sąd zniesie koszty postępowania między byłych małżonków. Będą oni ponosić je w równych częściach.
