6.5.2013
Zespół
e-prawnik.pl
Czy osoba niepełnoletnia, która ukończyła lat 13 może być udziałowcem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jeżeli udział nabyła w drodze spadkobrania?
Odpowiedź na niniejsze pytanie wiąże się bezpośrednio z jednym z głównych zagadnień prawa cywilnego, jakim bez wątpienia jest zdolność do czynności prawnych, czyli do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej poprzez składane we własnym imieniu oświadczenia woli. Prawo cywilne wyróżnia trzy stany prawne zdolności: pełną zdolność do czynności prawnej, zdolność ograniczoną oraz brak zdolności do czynności prawnych. Pełną zdolność nabywa się z chwilą ukończenia lat osiemnastu (art. 11 w zw. z art. 10 § 1 k.c.). Ograniczoną zdolność mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo (art. 15 k.c.). Natomiast małoletni poniżej trzynastego roku życia oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie nie posiadają zdolności do czynności prawnych. Przesłanki ubezwłasnowolnienia uregulowane są w art. 13 k.c. – odnośnie ubezwłasnowolnienia całkowitego oraz w art. 16 k.c. – częściowego.
Jak wynika z powyższego, jeśli np. spadkobierca wspólnika jest w wieku 13-17 lat, to posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych. O ile zatem umowa spółki z o.o. nie przewiduje ograniczeń w przedmiocie wstąpienia spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika, małoletni spadkobierca, nawet nie posiadający zdolności do czynności prawnych, może zostać wspólnikiem spółki z o.o. Jedynym ustawowym ograniczeniem jest zakaz pełnienia przez osoby nieposiadające pełnej zdolności do czynności prawnych funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatora (art. 18 k.s.h.). Osoba taka nie może być również prokurentem spółki (art. 1092 § 2 k.c.).
Jak taki małoletni może działać w spółce?
Ograniczenie w zdolności do czynności prawnych polega m.in. na konieczności uzyskiwania zgody przedstawiciela ustawowego osoby ograniczonej do ważnego dokonania czynności prawnych prowadzących do zaciągnięcia przez nią zobowiązania lub rozporządzenia prawem (art. 17 k.c.). Ważność umowy zawartej przez taką osobę zależy zatem od jej potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego (art. 18 § 1 k.c.). Natomiast jednostronna czynność prawna dokonana przez taką osobę jest nieważna (art. 19 k.c.). Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może jednakże zawierać samodzielnie umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (art. 20 k.c.) oraz rozporządzać swoim zarobkiem (art. 21 k.c.). W tym ostatnim przypadku sąd opiekuńczy może jednak postanowić inaczej.
Zakres czynności, których może dokonywać osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych, jest znikomy, dlatego też prawa małoletniego w spółce wykonywane będą przez jego przedstawicieli ustawowych. Z mocy prawa są nimi rodzice dziecka (art. 98 § 1 k.r.o.) bądź opiekun ustanowiony przez sąd. Przedstawiciele ustawowi posiadają wszakże uprawnienia jedynie w zakresie spraw zwykłego zarządu majątkiem małoletniego. Do spraw przekraczających sprawy zarządu wymagana będzie zgoda sądu opiekuńczego (art. 101 § 3 k.r.o.). Sądem opiekuńczym jest sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania małoletniego, którym to z kolei jest miejsce zamieszkania rodziców, pod których władzą się znajduje, albo opiekuna (art. 569 § 1 k.p.c." w zw. z art. 26 § 1 k.c. albo 27 k.c.). Czynnościami przekraczającymi zwykły zarząd będą m.in.: przyjęcie spadku, zbycie udziałów, nabycie dodatkowych udziałów oraz wszystkie czynności, które mogą wpływać na sytuację majątkową małoletniego, zwłaszcza w zakresie zobowiązań i obciążeń. Pozostałe czynności przedstawiciel ustawowy podejmuje samodzielnie bacząc jednakże na dobro dziecka oraz uwzględniając w miarę możliwości jego zdanie. Opiekun ponadto podlega dodatkowym ograniczeniom oraz stałej kontroli sądu opiekuńczego.
Małoletni uczestniczyć będzie w zgromadzeniach wspólników, w tym w głosowaniach, również przez przedstawiciela ustawowego (art. 243 § 3 k.s.h.). Z tym, że osobą reprezentującą małoletniego nie może być członek zarządu ani pracownik spółki (art. 243 § 2 k.s.h.). W takiej sytuacji reprezentantem będzie drugi z rodziców, albo wyznaczony przez sąd kurator.
A co, jeśli wspólnikiem zostanie 16-letnia mężatka?
Rzecz może przedstawiać się nieco odmiennie w przypadku kobiety, która ukończyła lat 16, ale nie ukończyła jeszcze lat 18. Sąd opiekuńczy może bowiem z ważnych powodów zezwolić takiej osobie na zawarcie małżeństwa (art. 10 § 1 k.r.o.). Natomiast przez zawarcie małżeństwa małoletnia uzyskuje pełnoletność, a zatem i pełną zdolność do czynności prawnych (art. 11 w zw. z art. 10 § 2 k.c.). Co istotne nie traci tej zdolności nawet w razie unieważnienia małżeństwa. Taka osoba ma więc pełną zdolność do czynności prawnych i pełnię praw jako wspólnik spółki z o.o.
Jakie prawa, jako współnika, przysługują
ubezwłasnowolnionym częściowo?
Na koniec należy wskazać, iż powyższe uwagi, z wyjątkiem skutków zawarcia małżeństwa, odnieść należy również do osób ubezwłasnowolnionych częściowo, ponieważ osoby te posiadają także ograniczoną zdolność do czynności prawnych (art. 15 k.c.).
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 r., Nr 9, poz. 59, ze zmianami; art. 10, 98, 101),
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296, ze zmianami; art. 569);
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zmianami; art. 10, 11, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 26, 27, 1092);
- Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037, ze zmianami; art. 18, 243)
Potrzebujesz porady prawnej?
Wycofanie aportu ze spółki z o.o. i jej likwidacja - opinia prawna
Stan faktyczny Jesteśmy wspólnikami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka poza zarejestrowaniem w Rejestrze Handlowym, założeniem konta bankowego, wyrobieniem NIP i REGON oraz zmianą siedziby dokonaną w 2000 roku nie miała żadnej aktywności i nie prowadziła żadnej działalności (...)
Obowiązek zwrotu przez członka zarządu zaciągniętego zobowiązania od spółki - opinia prawna
Stan faktyczny Doszło po śmierci byłego Prezesa Zarządu Spółki z o.o. do wykrycia przestępstw przez niego popełnianych (obciążanie kosztami spółki za budowę prywatnego domu). Dwaj pozostali członkowie Zarządu postanowili w imieniu Spółki dochodzić odszkodowania za działanie na jej (...)
Zwiększenie kapitałów własnych spółki z o.o. - opinia prawna
Stan faktyczny Osoba fizyczna jest jedynym właścicielem sp. z o.o. która nie posiada żadnego majątku. Od ponad 10 lat dzierżawi nieruchomość od gminy i poddzierżawia ją na podstawie umowy innemu podmiotowi. Jest to jedyny dochód spółki przeznaczany na opłaty dzierżawne. (...)
Konwersja wierzytelności na udziały w spółce z o.o. - opinia prawna
Stan faktyczny Jestem jedynym wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Pod koniec 2006 r. spółka miała problemy z płynnością finansową i potrzebowała szybko zastrzyku gotówki. Zdecydowałem się na wniesienie pewnej kwoty do spółki w ramach umowy pożyczki, która miała (...)
Sprzedaż rzeczy wniesionej jako aport do spółki z o.o. - opinia prawna
Stan faktyczny Ze względu na pilne potrzeby finansowe sp. z o.o. sprzedała samochód będący aportem. Samochód nie był jeszcze przerejestrowany na firmę, spółka nie posiadała jeszcze informacji o wpisie do KRS, zatem nie posiadała także numerów NIP i REGON. Z powodu braku możliwości wystawienia (...)
Obowiązek dostosowania wysokości kapitału zakładowego spółki - opinia prawna
Stan faktyczny Zgodnie z treścią przepisu art. 624 § 4 ksh, w przypadku gdy spółka kapitałowa nie spełnia wymogu w zakresie minimalnej wysokości kapitału zakładowego, o której mowa w art. 624 § 1 ksh, wspólnicy takiej spółki nie mogą pobierać dywidendy, ani innych świadczeń od spółki (...)
Rejestracja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest najpopularniejszą spółką handlową w Polsce. Jest odpowiednią formą działalności np. dla wspólników, którzy chcą zachować bezpośredni nadzór nad prowadzeniem spraw spółki i ograniczyć ryzyko (...)
Przystąpienie do udziału w spółce będącej kontrahentem - opinia prawna
Stan faktyczny Prowadzę działalność gospodarczą od kilku lat w zakresie handlu tekturą litą. Wielość i tempo kontraktów powodują zacieśnianie się mojej współpracy z pewną Spółką z o.o. Moja współpraca z tą firmą polega na kupowaniu jej wyrobów w celu dalszej odsprzedaży. Obecnie (...)
Konsekwencje podatkowe sprzedaży udziałów w spółce - opinia prawna
Stan faktyczny Poszukuję informacji na temat skutków prawno-podatkowych dla udziałowca w przypadku sprzedaży udziałów w spółce z o.o. Kapitał założycielski spółki wynosi 4 tys. zł. w roku 2000 i został podwyższony o 312 tys. aportem spółki cywilnej. W spółce jest (...)
Podjęcie decyzji o przystąpieniu przedsiębiorcy zagranicznego do spółki z ograniczona odpowiedzialnością, prowadzącej działalność na terytorium RP wymaga przede wszystkim podjęcia przez tę spółkę uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego. Uchwała ta jest zasadniczo zmianą umowy (...)
Stan faktyczny:Jakich formalności należy dopełnić i jakie opłaty ponieść chcąc, w drodze wniesienia aportem, przekazać samochód z Francji spółce z o.o. działającej w Polsce?Opinia prawnaPodwyższenie kapitałuPodjęcie decyzji o przystąpieniu przedsiębiorcy zagranicznego do spółki z (...)
Szkoda w majątku spółki - opinia prawna
Stan faktyczny FIRMA X działająca jako spółka z o.o. (świadcząca usługi niematerialne) ma 6 wspólników, z których 5 jest członkami zarządu. Zatrudnia 25 osób na umowy o pracę, w których podstawa jest na poziomie minimalnego wynagrodzenia plus premia uznaniowa. W latach 2003-2005 (...)
Prawo do dywidendy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Kiedy wspólnik spółki z o.o. ma prawo do dywidendy? Osiągnięcie zysku przez spółkę z o.o. nie decyduje jeszcze o wypłacie jej udziałowcom dywidendy. Zysk spółki, jako element jej majątku, jest przedmiotem rozporządzeń zgromadzenia wspólników, które jako naczelny organ spółki z o.o. (...)
Propozycje zmian w kodeksie spółek handlowych
W Ministerstwie Sprawiedliwości powstał projekt zmian w kodeksie spółek handlowych a także w kilku innych ustawach, związanych z obrotem gospodarczym.Zmiany te zostały opracowane przez Komisje Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego i wynikają z ponaddwuletnich doświadczeń z obowiazującym kodeksem (...)
Jaki jest charakter spółki z o.o. w organizacji? Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako osoba prawna powstaje dopiero z chwilą rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Rejestracja poprzedzona jest podpisaniem umowy spółki w formie aktu notarialnego. Okres pomiędzy (...)
Rezygnacja ze spółki z o.o. a dochodzenie przysługujących jej wierzytelności - opinia prawna
Stan faktyczny Jestem jedynym właścicielem Spółki z o.o. Spółka od pewnego czasu praktycznie nie działa (nie zlikwidowałem jej ze względu na dłużników). Ciągle utrzymuję biuro księgowe. Mam sądowy nakaz zapłaty (z tytułem wykonawczym) na kilkadziesiąt tysięcy złotych, lecz mam niewielkie (...)
Powierniczy przelew udziałów w spółce z o.o.
Skarżący zarzucił naruszenie art. 58 § 1 kc w związku z art. 2 i 246 § 3 ksh przez przyjęcie, że nie jest nieważna, jako zdziałana w celu obejścia art. 246 § 3 ksh, uchwała o zmianie umowy spółki odbierająca uprawnienia osobiste wspólnikowi, który jedynie powierniczo przekazał swe (...)
Sprzedaż udziałów spółki z o.o.
Majątek spółki z ograniczoną odpowiedzialnością składa się m.in. z kapitału zakładowego spółki. Zgodnie z art. 154 § 1 kodeksu spółek handlowych kapitał ten musi wynosić co najmniej 5 000 złotych. Kapitał zakładowy dzieli się na udziały. Udziały są wyrazem (...)
Odpowiedzialność wspólników za długi spółki cywilnej - opinia prawna
Stan faktyczny Miałem 10% udziału w spółce cywilnej, która działała do końca 1998 roku, 90% miał wspólnik. W pewnym momencie zaczęły się problemy finansowe, musieliśmy ograniczyć zatrudnienie, zwolnić 8 osób. Działalność została wyrejestrowana w grudniu 1998 roku. Zakończyliśmy (...)
Poręczenie spłaty kredytów udzielonych spółce z o.o. w upadłości - opinia prawna
Stan faktyczny Wspólnie z żoną jesteśmy wspólnikami i zarządem sp. z o. o. Spółka jest w upadłości likwidacyjnej. Poręczaliśmy spółce kredyty jak i zabezpieczaliśmy je hipoteką na prywatnej nieruchomości. Obecnie mamy kupca na tą nieruchomość. Bank udzielił spółce 3 kredytów. (...)
