Odwołanie w zamówieniach publicznych (stan prawny obowiązujący do 1 marca 2004 r.)

5.1.2006

W jakich przypadkach przysługuje odwołanie?

Odwołanie przysługuje:

od rozstrzygnięcia lub odrzucenia protestu,
w przypadku braku rozpatrzenia protestu w terminie.

Kto może wnieść odwołanie?

Podmiotami uprawnionymi do wniesienia odwołania są zainteresowani dostawcy lub wykonawcy, a także organizacje pracodawców i przedsiębiorców zrzeszające dostawców i wykonawców, o których mowa w ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U. 2000 r. nr 109 poz. 1158). Odwołanie wnosi się do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych w terminie 3 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia protestu lub 7 dni od upływu terminu do jego rozpatrzenia, informując jednocześnie o tym zamawiającego (zamawiający rozpatruje protest najpóźniej w ciągu 7 dni od jego wniesienia).

Przekazanie informacji zamawiającemu powinno nastąpić równocześnie z wniesieniem odwołania, tak aby z uwagi na możliwość podpisania przez zamawiającego umowy, informacja ta była doręczona zamawiającemu przed upływem terminu na wniesienie odwołania. Równoważne ze złożeniem odwołania do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych jest złożenie odwołania w przewidzianym terminie w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego.
Odwołanie nie jest jednak samoistnym środkiem odwoławczym, ponieważ prawo do jego wniesienia przysługuje tylko wtedy, gdy dostawca (wykonawca) złożył uprzednio protest lub przystąpił do postępowania protestacyjnego. Tak więc odwołanie zawsze musi być poprzedzone protestem.

Co powinno zawierać odwołanie?

Odwołanie wnoszone do Prezesa Urzędu powinno zawierać w szczególności:

imię i nazwisko lub (nazwę) firmę oraz adres odwołującego się,
imię i nazwisko lub (nazwę) firmę oraz adres zamawiającego,
określenie przedmiotu zamówienia,
datę wniesienia protestu,
zwięzłe przedstawienie zarzutów,
wniosek co do rozstrzygnięcia,
uzasadnienie faktyczne i prawne odwołania,
podpis wnoszącego odwołanie lub jego przedstawiciela albo pełnomocnika,
załączniki - kopię protestu i kopię rozstrzygnięcia protestu, jeżeli protest został rozpatrzony.

Jeżeli odwołanie nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania powyższych warunków, Urząd wzywa uczestnika postępowania do niezwłocznego uzupełnienia tego braku. Do odwołania powinien być również dołączony dowód wniesienia wpisu.

Jaka jest wysokość wpisu i jak należy go wnosić?

Od wniesienia odwołania pobierany jest wpis. Wysokość wpisu uzależniona jest od podstawy, którą stanowi kwota bazowa ustalona w ustawie budżetowej na dany rok, na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz. 1255, ze zm.), dla pracowników sfery budżetowej, o których mowa w art. 5 pkt 1 lit. b) tej ustawy.

Wysokość wpisu od odwołania wnoszonego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego wynosi, po zaokrągleniu do pełnego złotego, czterokrotność podstawy, która stanowi kwota bazowa.
Od 30 stycznia 2003 r. wysokość wpisu wynosi 5.423 zł

Wpis należy wpłacać na rachunek bankowy Urząd Zamówień Publicznych.

Odwołujący powinien dołączyć do odwołania dowód wniesienia wpisu. Sankcją braku dowodu wniesienia wpisu jest pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia. Zanim jednak do tego dojdzie, Prezes Urzędu Zamówień Publicznych wzywa odwołującego się do uzupełnienia braku dowodu wniesienia wpisu, w terminie 3 dni od otrzymania wezwania. Co bardzo ważne, termin trzydniowy uznaje się za dotrzymany, jeżeli w tym terminie nastąpi wpłata lub zostanie obciążone na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych konto bankowe odwołującego się i jednoczesne doręczenie dowodu wniesienia wpisu do Urzędu.

Kto rozpatruje odwołanie?

Odwołanie rozpatruje zespół trzech arbitrów wybranych z listy arbitrów prowadzonej przez Prezesa Urzędu. Od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o zamówieniach publicznych, wszystkich trzech arbitrów wskazuje Prezes Urzędu Zamówień Publicznych. Prezes Urzędu wyznacza również przewodniczącego zespołu arbitrów, spośród wskazanych przez siebie arbitrów.

Należy jednak pamiętać, że do arbitrów zastosowanie ma art. 703 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, co oznacza, że nie może być arbitrem osoba, co do której istnieją przesłanki wyłączenia od postępowania, analogiczne do wyłączenia sędziego w postępowaniu cywilnym.

O możliwościach i przyczynach wyłączenia sędziego z postępowania patrz poradę, „Co zrobić jeśli sędzia rozpatrujący naszą sprawę jest stronniczy? Podstawy wyłączenia sędziego i postępowanie w tej sprawie."

Z wnioskiem o wyłączenie arbitra może wystąpić uczestnik postępowania (zamawiający lub odwołujący się) lub inny arbiter. O wyłączeniu albo odmowie wyłączenia arbitra orzeka w formie postanowienia Prezes Urzędu Zamówień Publicznych.

Zespół arbitrów rozpatruje odwołanie w terminie 14 dni od jego doręczenia.
Rozpatrując odwołanie zespół arbitrów uwzględnia lub oddala odwołanie oraz orzeka o kosztach postępowania.

Jeśli arbitrzy uwzględnią odwołanie, wówczas mogą nakazać dokonanie lub powtórzenie czynności zamawiającego albo ją unieważnić, z wyjątkiem podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Czy odwołujący się może cofnąć odwołanie?

Tak, jest to możliwe. Oświadczenie o cofnięciu odwołania może zostać złożone na piśmie lub ustnie do protokołu posiedzenia lub rozprawy. W razie cofnięcia odwołania zespół arbitrów umarza postępowanie i orzeka o kosztach postępowania. Jeżeli cofnięcie nastąpiło przed rozprawą, odwołującemu zwraca się połowę wpisu.

Jak przebiega postępowanie odwoławcze?

Postępowanie odwoławcze rozpoczyna się z chwilą wniesienia odwołania do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Od dnia doręczenia odwołania, zespół arbitrów ma 14 dni na jego rozpatrzenie. W odpowiedzi na odwołanie, Prezes Urzędu wyznacza arbitrów, którzy będą rozpatrywali odwołanie. Następnie Prezes Urzędu wyznacza posiedzenie zespołu arbitrów i zawiadamia o tym uczestników postępowania oraz arbitrów. Zawiadomienie powinno zostać doręczone za pokwitowaniem co najmniej na 3 dni przed terminem posiedzenia.
Na posiedzeniu zespół arbitrów dokonuje czynności mających na celu przygotowanie rozprawy, a w szczególności bada przedstawione w sprawie dokumenty. Jeżeli na posiedzeniu nie pojawi się prawidłowo zawiadomiony uczestnik postępowania, nie wstrzymuje to rozpoznania odwołania. Jeżeli natomiast na posiedzenie nie stawi się wyznaczony arbiter, posiedzenie nie odbywa się, a Prezes Urzędu wyznacza nowy termin posiedzenia, o którym zawiadamia uczestników postępowania oraz arbitrów.

Posiedzenie otwiera przewodniczący zespołu arbitrów, który następnie sprawdza, czy uczestnicy postępowania zostali prawidłowo zawiadomieni o terminie posiedzenia oraz czy osoby reprezentujące uczestników postępowania są uprawnione do występowania w ich imieniu. Jeżeli w wyniku tych czynności zostanie stwierdzone, iż uczestnik postępowania, który nie stawił się na posiedzenie nie został prawidłowo powiadomiony o jego terminie (brakuje dowodu doręczenia zawiadomienia o terminie posiedzenia), zespół arbitrów odracza posiedzenie i wyznacza nowy termin posiedzenia. Postępowanie odwoławcze może skończyć się już na etapie posiedzenia, jeżeli odwołanie nie spełnia wymogów formalnych. Otóż zespół arbitrów odrzuca odwołanie na posiedzeniu bez wyznaczania rozprawy, jeżeli stwierdzi, że:

nie mają zastosowania przepisy ustawy,
protest lub odwołanie zostały wniesione z uchybieniem terminów określonych w ustawie,
nie został wniesiony protest,
postepowanie odowoławcze dotyczy okoliczności, które nie mogą być zaskarżane (określenie trybu oraz zastosowanie preferencji krajowych),
odwołanie wnosi dostawca lub wykonawca, który nie przystąpił do postępowania protestacyjnego
odwołanie zostało wniesiono na rozstrzygnięcie o zawieszeniu postępowania o udzielenie zamówienia
odwołanie dotyczy postępowania o zamówienie publiczne, którego wartość nie przekracza równowartości kwoty 30 000 euro lub w którego finansowaniu udział środków publicznych nie przekracza równowartości kwoty 30 000 euro - wówczas bowiem nie mają zastosowania przepisy ustawy o protestach i odwołaniach,
protest lub odwołanie zostały wniesione przez osobę nieuprawnioną.

Jeżeli zespół arbitrów stwierdzi, że nie zaistniały podstawy do odrzucenia odwołania, wyznacza rozprawę a przewodniczący zespołu arbitrów zamyka posiedzenie.

Rozprawa wyznaczona przez zespól arbitrów jest jawna i odbywa się w języku polskim. W sytuacji, gdy jakiś uczestnik postępowania nie włada językiem polskim, obowiązany jest stawić się na rozprawę z tłumaczem przysięgłym.

Jeżeli uczestnik postępowania przedstawia dokumenty w języku obcym, pociąga to dla niego dodatkowe obowiązki. Otóż w takiej sytuacji uczestnik postępowania obowiązany jest przedstawić tłumaczenie dokumentu na język polski, uwierzytelnione przez tłumacza przysięgłego.

Rozprawę otwiera przewodniczący zespołu arbitrów. Do kompetencji przewodniczącego należy prowadzenie całej rozprawy, w szczególności zarządzanie przerw, udzielanie głosu uczestnikom postępowania, zadawanie pytań i umożliwianie arbitrom zadawania pytań, podawanie brzmienia zapisów do protokołu. Przewodniczący zespołu arbitrów może upomnieć osobę, która narusza powagę, spokój lub porządek rozprawy, a po bezskutecznym upomnieniu nakazać jej opuszczenie sali. Przewodniczący ponadto zamyka rozprawę i ogłasza wyrok.

Po otwarciu rozprawy przewodniczący zespołu arbitrów przedstawia stan sprawy, uwzględniając jednocześnie zarzuty postawione w proteście i odwołaniu. Następnie przewodniczący udziela kolejno głosu odwołującemu się, a później zamawiającemu. Podczas trwania rozprawy, aż do jej zamknięcia przez przewodniczącego zespołu arbitrów, każdy z uczestników postępowania może przedstawić dowody na poparcie swych twierdzeń lub odparcie twierdzeń strony przeciwnej. Zespół arbitrów w drodze postanowienie podejmuje decyzję o dopuszczeniu i przeprowadzeniu dowodów wnioskowanych przez uczestników postępowania. Postanowienie powinno oznaczać fakty podlegające stwierdzeniu i środki dowodowe, które pozwolą na stwierdzenie tych faktów. Zespół arbitrów może także z własnej inicjatywy dopuścić dowody, których uzna za niezbędne do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Ponadto zespół arbitrów może zobowiązać uczestników postępowania do przedstawienia dokumentów lub innych dowodów istotnych dla rozstrzygnięcia odwołania.

Jeżeli jednak fakty będące przedmiotem wnioskowanych dowodów zostały już stwierdzone innymi dowodami lub gdy dowody te zostały powołane jedynie dla zwłoki, zespół arbitrów może odmówić przeprowadzenia wnioskowanych dowodów. Ponadto dowodu nie wymagają fakty powszechnie znane, a także fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli zespół arbitrów uzna, że przyznanie nie budzi wątpliwości co do swej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

Co może być środkiem dowodowym w postępowaniu odwoławczym?

Przepisy nie zawierają określonego katalogu dopuszczalnych środków dowodowych. Środkami takimi mogą być w szczególności dowody:

z dokumentów,
ze świadków lub biegłych,
z przesłuchania uczestników postępowania.

Po przeprowadzeniu wszystkich dowodów, a przed zakończeniem rozprawy przewodniczący zespołu udziela głosu uczestnikom postępowania. W pierwszej kolejności odwołującemu się, a następnie zamawiającemu. Jeżeli zespół arbitrów uzna, że sprawa została dostatecznie wyjaśniona, przewodniczący zespołu zamyka rozprawę. Następnie zespół arbitrów udaje się na niejawną naradę, która obejmuje dyskusję, głosowanie nad wyrokiem i uzasadnieniem rozstrzygnięcia. Przy dokonywaniu oceny przedstawionych dowodów, zespół arbitrów ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważania zebranego materiału.

W jakiej formie zapadają rozstrzygnięcia zespołu arbitrów?

Zespół arbitrów:

orzeka wyrokiem o oddaleniu odwołania lub jego uwzględnieniu albo o odrzuceniu odwołania,
postanowieniem umarza postępowanie, w przypadku wycofania odwołania.

Każdy wyrok podejmowany przez zespół arbitrów zostaje poddany głosowaniu i zapada większością głosów. Jeżeli jakiś arbiter został przegłosowany, może złożyć zdanie odrębne, czyniąc o tym wzmiankę na samym wyroku i dołączając do akt sprawy pisemne uzasadnienie zdania odrębnego.

Jakie uprawnienia przysługują uczestnikom postępowania odwoławczego?

Podsumowując można wskazać na następujące uprawnienia uczestników postępowania odwoławczego prowadzonego przed zespołem arbitrów:

możliwość złożenia wniosku o wyłączenie arbitra z postępowania, jeżeli w stosunku do danego arbitra zachodzą te same przyczyny, które uzasadniają wyłączenie sędziego. Należą do nich np. przypadki, w których arbiter pozostaje z jedną ze stroną w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki (art. 48 i 49 kodeksu postępowania cywilnego)
możliwość złożenia wniosku o wyłączenie w całości lub w części jawności rozprawy.
Może to mieć miejsce, jeżeli uczestnik postępowania uprawdopodobni, że przy rozpatrywaniu odwołania może zostać ujawniona informacja, której ujawnienie narusza tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
aż do zamknięcia rozprawy każdy z uczestników postępowania ma prawo przedstawiania dowodów na poparcie swych twierdzeń lub na odparcie twierdzeń strony przeciwnej
możliwość wniesienia skargi na wyrok zespołu arbitrów.

Pamiętaj, że:

Uczestnicy postępowania ponoszą koszty postępowania stosownie do jego wyników.
Jeżeli zachodzą okoliczności uniemożliwiające wykonanie przez arbitra jego obowiązku, Prezes Urzędu rozstrzyga o jego wyłączeniu. W przypadku wyłączenia arbitra lub zaistnienia innej okoliczności uniemożliwiającej arbitrowi wykonanie obowiązków, Prezes Urzędu wyznacza innego arbitra.
Zespół Arbitrów nie jest sądem.
Do odwołania należy dołączyć dowód wniesienia wpisu. Odwołanie zostaje pozostawione bez rozpatrywania, jeżeli nie dołączono do niego dowodu wniesienia wpisu i na wezwanie Urzędu brak tego dokumentu nie został uzupełniony.
Niestawienie się uczestnika postępowania, który został prawidłowo zawiadomiony o terminie posiedzenia zespołu arbitrów, nie wstrzymuje rozpoznania odwołania.
Od dnia doręczenia odwołania, zespół arbitrów ma 14 dni na jego rozpatrzenie.
Niestawienie się uczestnika postępowania, prawidłowo zawiadomionego o terminie posiedzenia, nie wstrzymuje rozpoznania odwołania.
Posiedzenie ,rozprawa oraz ogłoszenie wyroku są jawne.
Wyrok może być wydany jedynie przez zespół arbitrów, przed którym toczyło się postępowanie.
Wyrok zespołu arbitrów może uwzględnić lub oddalić odwołanie. Uwzględniając odwołanie zespół arbitrów może nakazać dokonanie lub powtórzenie czynności zamawiającego, albo taką czynność unieważnić. Zespół arbitrów nie może jednak unieważnić zawartej umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Przy wnoszeniu odwołania przez pełnomocnika odwołującego się, należy zwrócić szczególną uwagę na pełnomocnictwo. Powinno ono precyzyjnie i jasno określać umocowanie pełnomocnika do reprezentowania dostawcy lub wykonawcy przed zespołem arbitrów.
W dniu 2 marca 2004 r. ustawa z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych utraciła moc, na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.

Podstawa prawna:

Ustawa z 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych ( Dz. U. z 2002 r. Nr 72 poz. 664.)
Rozporządzenie Rady Ministrów z 14 czerwca 2002 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu od odwołania wnoszonego w postępowaniu o udzielanie zamówienia publicznego. (Dz. U. Nr 85, poz. 773)
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 14 czerwca 2002 r. w sprawie regulaminu postępowania przy rozpatrywaniu odwołań w sprawach o udzielenie zamówień publicznych. (Dz. U. Nr 85, poz. 772).

Zespół
e-prawnik.pl