Podatnicy

19.10.2011

Szczególny charakter podatku VAT przejawia się między innymi w tym, iż opodatkowaniu podlegają wskazane przepisami czynności pod warunkiem, że są wykonywane przez podatników. W konsekwencji - z dwojga takich samych czynności wykonywanych przez podatnika i niepodatnika opodatkowaniu podatkiem VAT podlega tylko czynność wykonana przez podatnika.

Przykład:

Podatnik VAT prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży używanych samochodów. Każda dostawa samochodu wykonywana przez niego w ramach prowadzonej działalności stanowi dostawę towarów opodatkowaną podatkiem VAT. Nie stanowi natomiast dostawy towarów opodatkowanej tym podatkiem sprzedaż samochodu przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, gdyż nie jest ona podatnikiem VAT (sprzedaż ta podlega jednak najczęściej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych).

Uwaga!

Od czynności wykonywanych przez podatnika w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej należy odróżnić czynności wykonywane przez ten podmiot, gdy nie występuje on jako podatnik. Przykładowo, sprzedaż prywatnego mieszkania przez podatnika, o którym mowa w powyższym przykładzie, nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu VAT, gdyż podatnik nie występuje w tej sytuacji jako podatnik.

Kto jest podatnikiem VAT?

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Czy w zakresie pojęcia działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT mieści się pozarolnicza działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Niekoniecznie. Ustawa VAT na własny użytek definiuje działalność gospodarczą - działalnością ta obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Uwaga!

Działalność gospodarcza w rozumieniu VAT obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Tym samym na gruncie obecnych przepisów nie ma wątpliwości, iż podatnikami VAT są osoby wynajmujące domy czy mieszkania, nawet jeśli dotyczy to tylko jednego mieszkania czy domu (przy czym jednak nadal korzystają ze zwolnienia usługi w zakresie wynajmowania lub dzierżawienia nieruchomości o charakterze mieszkalnym na własny rachunek, z wyłączeniem wynajmu lokali w budynkach mieszkalnych na cele inne niż mieszkaniowe).

Co oznacza samodzielność wykonywanej działalności gospodarczej?

Przepisy ustawy VAT stanowią iż podatnikami tego podatku są podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, nie wskazują jednak jak należy rozumieć samodzielność tej działalności. Z drugiej strony, przepisy te przewidują jednak szereg sytuacji, gdy czynności wykonywane przez podatników nie stanowią samodzielnej działalności gospodarczej. Chodzi o czynności:

z tytułu których przychody są na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zaliczane do przychodów ze stosunku pracy (lub stosunków podobnych),
z tytułu których przychody zostały na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zaliczone do przychodów z działalności wykonywanej osobiście (poza przychodami menedżerów), jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.