Postępowanie egzekucyjne w celu ściągnięcia zaległych podatków

Zalegając z podatkami musisz liczyć się z tym, iż zostaną one z Ciebie „ściągnięte” przymusowo, czyli w tym wypadku w drodze egzekucji. Nie będzie to jednak egzekucja „typowa”, ale regulowana przepisami ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. To tam zostały ustalone zasady postępowania oraz środki przymusu, jakie mogą być stosowane przez administracyjne organy egzekucyjne w celu doprowadzenia do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków.

Kto pełni rolę organu egzekucyjnego?

Organem egzekucyjnym obowiązków o charakterze pieniężnym jest przede wszystkim naczelnik urzędu skarbowego, a także - w ograniczonym zakresie - np. właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego w zakresie należności, dla których ustalania lub określania i pobierania jest właściwy ten organ, naczelnik urzędu skarbowego  (organ egzekucyjny uprawniony do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych).

Jakie należności mogą być „ściągane” w trybie egzekucji administracyjnej?

Egzekucji administracyjnej podlegają następujące obowiązki o charakterze pieniężnym m.in:

• podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej,

• grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej,

• należności pieniężne, pozostające w zakresie właściwości organów administracji publicznej,

• należności przypadające od jednostek budżetowych, wynikające z zastosowania wzajemnego potrącenia zobowiązań podatkowych ze zobowiązaniami tych jednostek,

• wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych na podstawie odrębnych przepisów,

• należności pieniężne z tytułu składek do Funduszu Żeglugi Śródlądowej oraz składek specjalnych do Funduszu Rezerwowego.

Dochodzenie tych obowiązków w trybie egzekucji administracyjnej jest możliwe, jeżeli wynikają one z decyzji, postanowień lub orzeczeń właściwych organów, bądź w przypadku organów administracji publicznej - bezpośrednio z przepisów prawa.

Poza tym możliwe jest dochodzenie należności płatnika, podatnika wynikających bezpośrednio z przepisów prawa (np. zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych), długów celnych oraz podatków wykazanych w zgłoszeniu celnym, składek na ubezpieczenie społeczne - bez konieczności wydawania decyzji, jeżeli wynikają one odpowiednio:

• z zeznania lub z deklaracji złożonej przez podatnika lub płatnika,

• ze zgłoszenia celnego złożonego przez zobowiązanego,

• z deklaracji rozliczeniowej złożonej przez płatnika składek na ubezpieczenie społeczne.

Jakie czynności muszą zostać podjęte, aby przeprowadzić egzekucję należności płatnika, podatnika wynikających bezpośrednio z przepisów prawa?

W takim przypadku niezbędnym jest, aby w deklaracji, zeznaniu, zgłoszeniu celnym lub deklaracji rozliczeniowej zamieszczone zostało pouczenie, że stanowią one podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. A poza tym konieczne jest uprzednie doręczenie upomnienia.

Czy egzekucja administracyjna może być prowadzona z każdego przedmiotu?

Podobnie jak w postępowaniu egzekucyjnym cywilnym, tak i w egzekucji w administracji obowiązuje zasada zachowania tzw. minimum egzystencji. Dlatego przepisy wskazują na składniki majątkowe" nie podlegające egzekucji administracyjnej. Należą do nich m.in.:

1. niezbędne przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie niezbędne dla zobowiązanego i będących na jego utrzymaniu członków rodziny (za przedmioty niezbędne nie uważa się m.in. mebli stylowych i stylizowanych, telewizorów do odbioru programu w kolorze, chyba że zobowiązany wykaże, że od roku produkcji telewizora upłynęło więcej niż 5 lat, odbiorników stereofonicznych i radioodbiorników, magnetofonów i magnetowidów, komputerów i urządzeń peryferyjnych, chyba że są one niezbędne zobowiązanemu do pracy zarobkowej wykonywanej przez niego osobiście, futer ze skór szlachetnych, dzieł sztuki) a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu,

2. narzędzia i inne przedmioty niezbędne do pracy zarobkowej wykonywanej osobiście przez zobowiązanego, z wyłączeniem środka transportu, oraz surowce niezbędne do tej pracy na okres 7 dni,

3. dokumenty osobiste, po jednej obrączce zobowiązanego i jego współmałżonka, wykonanej z metali szlachetnych, ordery i odznaczenia oraz przedmioty niezbędne zobowiązanemu i członkom jego rodziny do nauki lub wykonywania praktyk religijnych,

4. kwoty otrzymane na pokrycie wydatków służbowych, w tym kosztów podróży i wyjazdów,

5. wynagrodzenie ze stosunku pracy - zgodnie z zasadami określonymi w przepisach kodeksu pracy,

6. świadczenia pieniężne przewidziane w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym - zgodnie z zasadami określonymi w tych przepisach,

7. świadczenia alimentacyjne oraz zasiłki i dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe i dla sierot zupełnych.