Standardy zatrudniania nauczycieli specjalistów

Przy planowaniu liczby etatów nauczycieli specjalistów na nowy rok szkolny należy zwrócić też uwagę na brzmienie przepisu art. 2 ust. 2 pkt 13 wskazanej ustawy. Przepis ten w praktyce oznacza, że jeżeli liczba dzieci/uczniów nie zmniejszyła się w organie prowadzącym w stosunku do średniej z poprzednich dwóch lat, nie ma możliwości zmniejszania liczby etatów nauczycieli specjalistów. 

Do MEiN docierają informacje o zmniejszaniu liczby etatów specjalistów w przypadku wyższych limitów niż przewidziane w przepisach ustawy.

W ciągu najbliższych dni do konsultacji publicznych oraz uzgodnień międzyresortowych zostanie przekazany projekt zmiany rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 21 grudnia 2021 r. w sprawie poddziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022 określający wysokość środków finansowych na limity zatrudniania specjalistów w organach prowadzących przedszkola i szkoły.

Środki na ten cel są zapewnione w budżecie państwa od września do grudnia tego roku i na następne lata.

Co przewiduje ustawa z dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw? 

Ustawa z dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw poza ustawą o systemie oświaty zmienia: ustawę z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, ustawę z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej, ustawę z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, ustawę z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, ustawę z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych oraz ustawę z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw.

Przyjęta regulacja przewiduje wiele szczegółowych zmian, do najważniejszych należy zaliczyć zmiany wynikające z konieczności przygotowania rozwiązań dotyczących organizacji i sposobu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego w latach szkolnych 2021/2022–2023/2024, w których egzaminy te zdawać będą uczniowie i absolwenci, którzy dużą część swego kształcenia realizowali zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, w związku ze stanem epidemii. Zmiany w sposobie przeprowadzania wyżej wymienionych egzaminów, w latach szkolnych 2019/2020–2021/2022 uregulowano w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Wprowadzane zmiany spowodują m.in., że w roku szkolnym 2022/2023 i 2023/2024 egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny zostaną przeprowadzone na podstawie odrębnych wymagań egzaminacyjnych. Wymagania te będą zawężone w stosunku do wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Ustawa przewiduje upoważnienie dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do wydania rozporządzenia w sprawie wymagań egzaminacyjnych dla egzaminu ósmoklasisty przeprowadzanego w roku szkolnym 2022/2023 i 2023/2024 z tą wytyczną, aby wymagania egzaminacyjne były tożsame z wymaganiami egzaminacyjnymi, które obowiązywały uczniów przystępujących do egzaminu ósmoklasisty w roku szkolnym 2020/2021 i 2021/2022.

W ustawie przewidziano także możliwość przeprowadzania szkoleń dla kandydatów na egzaminatorów i egzaminatorów za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Analogiczną zmianę zaproponowano w przypadku szkoleń kandydatów na egzaminatorów i egzaminatorów do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie.

Dla usprawnienia i przyspieszenia procedury ustalenia wyników postępowania rekrutacyjnego oraz ograniczenia konieczności osobistego udziału rodziców lub pełnoletnich kandydatów w tym procesie rozszerzono zakres czynności, które mogą być dokonywane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Zmiany w ustawie – Karta Nauczyciela i ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego mają na celu zwiększenie dostępności oraz podniesienie jakości wsparcia udzielanego dzieciom i młodzieży w procesie kształcenia, wychowania i opieki, co jest konieczne z punktu widzenia informacji płynących z badań dotyczących kondycji psychofizycznej dzieci i młodzieży. Stan epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2 i związany z nią reżim sanitarny (zwłaszcza aspekt izolacji społecznej) doprowadziły do znaczącego osłabienia kondycji psychicznej uczniów. W celu przeciwdziałania temu zjawisku konieczne jest zwiększenie liczby zatrudnionych w przedszkolach i szkołach nauczycieli specjalistów. Pedagodzy specjalni będą stanowić wsparcie dla pozostałych nauczycieli prowadzących zajęcia z dziećmi i uczniami w sposób uwzględniający zróżnicowanie ich potrzeb, a także realizować specjalistyczne zajęcia bezpośrednio z uczniami oraz udzielać porad i konsultacji rodzicom uczniów. Obowiązek zatrudnienia nauczycieli specjalistów w łącznej liczbie etatów, określonej w ustawie, będzie wprowadzany stopniowo.

W uchwalonej ustawie wprowadzono obowiązek posiadania akredytacji, o której mowa w art. 118 ustawy – Prawo oświatowe, na kwalifikacyjny kurs zawodowy prowadzony przez instytucje rynku pracy, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową.

Przyjęta regulacja umożliwiła także powierzenie realizacji zadania przewidzianego w programie kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem” polegającego na utworzeniu  ośrodków koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczych ze szczególnym uwzględnieniem wczesnego wspomagania rozwoju dzieci od momentu wykrycia niepełnosprawności lub zagrożenia niepełnosprawnością osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego albo osobie fizycznej.

Ustawa przewiduje także zachowanie w mocy przedłużenia powierzenia stanowiska dyrektorowi jednostki systemu oświaty (w tym zachowania w mocy powyższego rozwiązania w stosunku do osoby niebędącej nauczycielem) dokonanego przed dniem 2 września 2021 r.

Nowelizacja zawiera także przepisy dotyczące:  zmian w ustawie o systemie informacji oświatowej w zakresie opisu szczegółowych danych dziedzinowych ucznia w związku ze wczesnym wspomaganiem rozwoju, zajęciami rewalidacyjno-wychowawczymi oraz kształceniem specjalnym, zmian w ustawie – Prawo oświatowe w zakresie wprowadzenia możliwości prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, zmian w ustawie – Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe, zgodnie z którym organy prowadzące szkoły podstawowe, w których zorganizowano oddziały przedszkolne, są obowiązane do dostosowania lokali, w których zorganizowano te oddziały - wydłużono termin na dostosowanie do nowych warunków do dnia 31 sierpnia 2024 r.

Ustawa weszła w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, tj. 27 maja br., z wyjątkiem części przepisów, które mają wejść w życie z dniem 1 września 2022 r.