25.10.2013
Zespół
e-prawnik.pl
Przyjęte przez Sejm zmiany w prawie dadzą sądom możliwość kierowania na terapię sprawców groźnych przestępstw, którzy po odbyciu kary w zakładzie karnym, mogliby - z powodu zaburzonej psychiki lub preferencji seksualnych - popełnić na wolności kolejne przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej. Wobec takich osób będzie można stosować nadzór prewencyjny lub umieścić je w nowo utworzonym Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, który podlegałby Ministrowi Zdrowia. Zastosowanie środka leczniczego nie jest powtórnym skazaniem.
Dotychczas w polskim prawie nie było regulacji pozwalających chronić społeczeństwo przed takimi osobami, a przepisy o tzw. chemicznej kastracji, które weszły w życie w czerwcu 2010 r. dotyczą tylko niektórych sprawców i tylko tych, którzy popełnili przestępstwo po ich wejściu w życie.
Przyjęta przez Sejm ustawa jest wzorowana na niemieckiej ustawie z dnia 22.12.2010 r. dotyczącej terapii i umieszczania w odpowiednim zakładzie sprawców czynów z użyciem przemocy o zakłóconych czynnościach psychicznych i w ocenie ekspertów Ministerstwa Sprawiedliwości jest zgodna z międzynarodowymi regulacjami dotyczącymi praw człowieka oraz standardami wynikającymi z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Przyjęte przez Sejm zmiany w prawie będą dotyczyły osób spełniających łącznie następujące warunki:
- zostały prawomocnie skazane za przestępstwo,
- orzeczono wobec nich za ten czyn karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania,
- odbywają karę w tzw. systemie terapeutycznym - jest to istotna zmiana w stosunku do pierwotnej wersji projektu która powoduje zawężenie kręgu do ok. 2300 osób z ponad 80 tysięcznej populacji skazanych,
- w trakcie postępowania wykonawczego stwierdzono u nich zaburzenia psychiczne w postaci upośledzenia umysłowego, zaburzenia osobowości lub zaburzenia preferencji seksualnych,
- stwierdzone zaburzenia psychiczne wykazują taki charakter lub nasilenie, że zachodzi wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej,
- czyn, jaki może zostać popełniony przez te osoby, należy do szczególnie groźnej kategorii przestępstw -- jest zagrożony karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 10 lat.
Pierwszeństwo zastosowania będzie miał nadzór prewencyjny - umieszczenie w ośrodku będzie następowało tylko w przypadku prawdopodobieństwa graniczącego z pewnością. Decyzję o tym, czy i jaki środek należy zastosować będzie podejmował Sąd Okręgowy Wydział Cywilny, w składzie 3 sędziów zawodowych, podobnie jak to się obecnie odbywa w stosunku do procedury ubezwłasnowolnienia. Umieszczenie w Ośrodku będzie połączone z zastosowaniem planu terapii.
Ustawa zakłada, że przed wyjściem sprawcy na wolność - po wydaniu odpowiedniej opinii psychiatrycznej lub psychologicznej - dyrektor zakładu karnego będzie mógł wnioskować do sądu okręgowego o uznanie takiej osoby za stwarzającą zagrożenie. W celu ustalenia, czy taka osoba stwarza zagrożenie, sąd okręgowy powoła 2 biegłych lekarzy psychiatrów, bez opinii których nie będzie można orzec wobec niej nadzoru prewencyjnego lub umieszczenia w Ośrodku. W sprawach osób z zaburzeniami osobowościami konieczne będzie jeszcze uzyskanie opinii biegłego psychologa, a w sprawach osób z zaburzeniami preferencji seksualnych - opinii biegłego lekarza seksuologa lub certyfikowanego psychologa-seksuologa. Sąd okręgowy w razie potrzeby może także powołać nowych biegłych.
Sąd okręgowy będzie rozpoznawał sprawę na rozprawie z obowiązkowym udziałem: prokuratora, adwokata i radcy prawnego. Sprawca będzie miał prawo wziąć udział w rozprawie, a jeśli sąd uzna to za konieczne, zostanie doprowadzony. Po przeprowadzeniu postępowania sąd okręgowy, w składzie trzech sędziów zawodowych:
- uzna, że dana osoba stwarza wysokie lub bardzo wysokie zagrożenie, i wówczas będzie miał obowiązek zastosować środki określone w ustawie, ALBO
- uzna, że dana osoba nie stwarza wysokiego zagrożenia, i wówczas wobec tej osoby nie zostaną podjęte żadne dalsze działania.
Wobec osoby stwarzającej zagrożenie, sąd będzie orzekał o nadzorze prewencyjnym lub umieszczeniu jej w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym. Od osoby stwarzającej zagrożenie sąd okręgowy nakaże pobranie materiału do analizy DNA, odcisków palców, a także wykonanie zdjęć, szkiców i opisów jej wizerunków. Przepis ten będzie miał zastosowanie do wszystkich sprawców, od których nie pobrano takiego materiału, gdyż nie przewidywały tego przepisy obowiązujące w czasie, gdy prowadzono wobec nich postępowanie karne. Informacje takie mogą pomóc organom ścigania w wykryciu osoby, która dopuści się przestępstwa.
Jeśli zostanie stwierdzone bardzo wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego, bardzo niebezpiecznego dla zdrowia, życia, wolności seksualnej, zagrożonego karą co najmniej 10 lat pozbawienia wolności - sąd okręgowy musi skierować taką osobę do ośrodka.
Jeśli prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego wobec zdrowia, życia, wolności seksualnej innych osób, nie będzie bardzo wysokie, ale jednak będzie wysokie - sąd okręgowy musi orzec nadzór prewencyjny. Sąd okręgowy orzekając nadzór prewencyjny może osobę stwarzającą zagrożenie zobowiązać do poddania się terapii. Wskaże też placówkę, w której ma być ona realizowana. Z kolei kierownik takiego podmiotu ma informować sąd i policję o uchylaniu się od terapii przez taką osobę.
Osoba stwarzająca zagrożenie, wobec której zastosowano nadzór prewencyjny, będzie musiała za każdym razem informować policję o zmianie miejsca stałego pobytu, zatrudnienia i swoich danych osobowych. Policja będzie miała prawo weryfikować te dane. Będzie miała też szczególne uprawnienia kontrolne wobec takich osób. Może stosować zwykłe czynności operacyjno-rozpoznawcze, aby ustalić, np. czy takie osoby poddają się terapii. W sytuacji podejrzenia, że dana osoba może przygotowywać się do popełnienia przestępstwa (np. zaczęła przeglądać pornograficzne strony internetowe), sąd okręgowy - na wniosek policji - może zarządzić kontrolę operacyjną (na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, z możliwością przedłużenia o kolejne 3 miesiące).
Osoba stwarzająca zagrożenie, która trafi do Ośrodka, zostanie objęta terapią, mającą poprawić jej zdrowie i zachowanie w stopniu umożliwiającym funkcjonowanie w społeczeństwie w sposób niezagrażający innym osobom. Nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy sąd okręgowy - na podstawie opinii lekarza psychiatry i efektów terapii - będzie decydował o dalszym pobycie w Ośrodku osoby stwarzającej zagrożenie. Jeśli taka osoba zostanie wypisana z Ośrodka, sąd okręgowy będzie miał obowiązek zastosować wobec niej nadzór prewencyjny, jeśli niebezpieczeństwo stwarzane przez tą osobę będzie to uzasadniać.
Ustawa ma wejść w życie po 14 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
(źródło: ms.gov.pl)
Potrzebujesz porady prawnej?
Walka z porwaniami dla okupu...
Czego dotyczą projektowane zmiany?Do Sejmu trafił poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego. Przewiduje on wyróżnienie dwóch typów kwalifikowanego przestępstwa pozbawienia wolności: pozbawienie wolności powyżej 7 dni, pozbawienie (...)
Przeciwko bestialskiemu traktowaniu zwierząt
Sejm przyjął ustawę Sejm RP uchwalił 26 stycznia ustawę przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości w reakcji na liczne przypadki znęcania się nad zwierzętami oraz szokujące przykłady bestialskiego uśmiercania zwierząt. Pakiet zmian w ustawie o ochronie zwierząt oraz w Kodeksie (...)
Rozdział 1 działu II Kodeksu postępowania karnego (dalej: k.p.k.) określa właściwość i skład sądu karnego. W których sprawach orzeka sąd rejonowy? Właściwość sądów jest wyznaczana przez przedmiot orzekania, a nie przez ilość wysiłku organizacyjnego czy intelektualnego, (...)
Prezydencka wersja reformy sądownictwa
Prezydent przedstawił projekt ustawy o Sądzie Najwyższym Prezydencki projekt nowej ustawy o Sądzie Najwyższym jest przedstawiany w roku, w którym Sąd Najwyższy obchodzi stulecie swojego istnienia. To dobry moment, aby zaproponować zreformowaną strukturę organizacyjną oraz zakres (...)
Ustawa antyprzemocowa obowiązującym prawem
Skuteczna ochrona ofiar 30 listopada br. weszła w życie przygotowana w Ministerstwie Sprawiedliwości ustawa antyprzemocowa, dzięki której sprawcy przemocy domowej będą natychmiast izolowani od swych ofiar. Polska dołącza do wąskiego grona państw, w których obowiązuje najwyższy (...)
Sejm przyjął ustawę ws. waloryzacji 1250 zł – od 1 marca 2021 r. tyle wyniesie najniższa emerytura. Sejm przyjął właśnie ustawę dotyczącą waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Co zakłada? Wzrost świadczeń emerytalno-rentowych od marca 2021 r. o wskaźnik waloryzacji, jednak (...)
Sejm uchwalił ustawę dotyczącą szczególnych rozwiązań związanych z rozprzestrzenianiem się nowego koronawirusa w poniedziałek, 2 marca br. Co przewiduje ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób (...)
Polskie służby zacieśniają współpracę z Niemcami
Senat bez poprawek przyjął ustawę o ratyfikacji umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Republiki Federalnej Niemiec o współpracy służb policyjnych, granicznych i celnych. Umowa reguluje kwestie współpracy służb ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego mającej na (...)
Prezydent Andrzej Duda poinformował, że zdecydował o zawetowaniu nowej ustawy o Sądzie Najwyższym oraz nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa i zapowiedział przygotowanie w ciągu dwóch miesięcy własnych projektów dotycząceych tych instytucji. Prezydent podpisał natomiast (...)
Stop piratom drogowym - większe kary za przestępstwa w ruchu drogowym
Sejm przyjął przygotowaną w Ministerstwie Sprawiedliwości ustawę, która zwiększa kary za przestępstwa w ruchu drogowym oraz wydłuża okres przedawnienia karalności wykroczeń. Zmiany do Kodeksu karnego mają poprawić bezpieczeństwo na drogach. Nowelizacja zaostrzy kary dla kierowców (...)
Większa ochrona praw konsumenta
Sejm – po głosowaniu nad poprawkami Senatu – ostatecznie przyjął przygotowaną w Ministerstwie Sprawiedliwości ustawę dotyczącą praw konsumenta. Nowe przepisy skuteczniej dbają o te prawa, np. gdy towar czy usługa cyfrowa, z jakiej konsument korzysta, są niezgodne z zawartą (...)
Lepsza ochrona konsumentów Sejm przyjął nową ustawę deweloperską, która wzmocni ochronę osób kupujących nieruchomości mieszkaniowe na rynku pierwotnym. Jedną z ważniejszych zmian jest utworzenie Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego, z którego będą wypłacane (...)
Praca Komisji Weryfikacyjnej przynosi efekty...
10 mln zł odszkodowań dla ofiar dzikiej reprywatyzacji Powołanie w 2017 roku Komisji do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich przerwało gehennę lokatorów, którzy tracili dach na głową, gdy ich mieszkania przejmowali reprywatyzacyjni oszuści i handlarze roszczeń. W (...)
Dnia 21 czerwca 2002 r. Senat rozpatrzył uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 23 maja 2002 r. ustawę o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczpospolitej Polskiej. Podejmując uchwałę dotyczącą przekazanej przez Sejm ustawy Senat wprowadził do niej kilka (...)
