Wierzytelności nieściągalne, a koszty uzyskania przychodu
Za koszt uzyskania przychodu, zgodnie z art. 22 podatku dochodowego od osób fizycznych(dalej PIT), uznaje się koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ustawodawca wskazał jednak jednocześnie, w sposób enumeratywny, wydatki, które pomimo, iż spełniają warunki powyższej definicji, nie mogą zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodu. Wyliczenie to ujęte jest w art. 23 PIT. Zgodnie z tym przepisem, co do zasady, za koszt uzyskania przychodu nie uważa się wierzytelności odpisanych jako nieściągalne(art.23.20 PIT).
Istnieje jednak możliwość zminimalizowania strat, związanych z niewypłacalnością dłużników, poprzez zaliczenie danej wierzytelności w koszty uzyskania przychody, ale tylko jeśli:
- wierzytelność uprzednio stanowiła przychód należny z pozarolniczej działalności gospodarczej
-jej nieściągalność została uprawdopodobniona
Zgodnie z art. 14 PIT Za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Jeśli zatem w kwocie nieściągalnej wierzytelności znajduje się podatek od towarów i usług, to do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wyłącznie wierzytelność w kwocie netto, czyli w kwocie pomniejszonej o ten podatek.
Warunek uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności oznacza konieczność przedstawienia odpowiedniej dokumentacji. Jej wyczerpujące wyliczenie zostało zawarte w art. 23.2 PIT,zgodnie z tym przepisem za odpowiednią dokumentację mogą być uznane :
1) postanowienie o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2) postanowienie sądu o:
a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub
b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność, o której mowa w lit. a, lub
c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3) protokoł sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej
kwoty.
Ściąganie wierzytelności może odbywać się na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz kodeksem postępowania cywilnego. Egzekucji administracyjnej podlegają w szczególności: podatki, opłaty i inne należności, do których stosują się przepisy Działu III ordynacji podatkowej, grzywny i kary pieniężne wymierzone przez organy administracji publicznej, należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie innych ustaw, wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych na podstawie odrębnych przepisów, należności przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego lub przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie przepisu szczególnego. Sądowe postępowanie egzekucyjne przeprowadzane jest ze stosunków cywilnoprawnych, a jego podstawą są tytuły egzekucyjne.
