Art. 179
Rozdział III - Inne wypadki nabycia i utraty własności
Kodeks cywilny
Artykuły 179-194
Art. 180
Właściciel może wyzbyć się własności rzeczy ruchomej przez to, że w tym zamiarze rzecz porzuci.
Komentarz
Artykuł 180 reguluje porzucenie rzeczy ruchomej jako sposób utraty własności. Właściciel traci własność rzeczy poprzez jej porzucenie, pod warunkiem że działa w wyraźnym zamiarze wyzbycia się własności. Rzecz porzucona staje się niczyja i może zostać nabyta przez inną osobę.
Art. 181
Własność ruchomej rzeczy niczyjej nabywa się przez jej objęcie w posiadanie samoistne.
Komentarz
Artykuł 181 określa sposób nabycia własności rzeczy niczyjej. Rzecz niczyja to taka, która nie ma właściciela - może to być rzecz porzucona lub rzecz, która nigdy nie miała właściciela. Własność nabywa się przez objęcie rzeczy w posiadanie samoistne, czyli przez faktyczne władanie nią z zamiarem postępowania jak właściciel.
Art. 182
§ 1
Rój pszczół staje się niczyim, jeżeli właściciel nie odszukał go przed upływem trzech dni od dnia wyrojenia. Właścicielowi wolno w pościgu za rojem wejść na cudzy grunt, powinien jednak naprawić wynikłą stąd szkodę.
§ 2
Jeżeli rój osiadł w cudzym ulu niezajętym, właściciel może domagać się wydania roju za zwrotem kosztów.
§ 3
Jeżeli rój osiadł w cudzym ulu zajętym, staje się on własnością tego, czyją własnością był rój, który się w ulu znajdował. Dotychczasowemu właścicielowi nie przysługuje w tym wypadku roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.
Komentarz
Artykuł 182 reguluje szczególny przypadek nabycia i utraty własności dotyczący roju pszczół. Rój staje się niczyim po trzech dniach od wyrojenia, jeśli właściciel go nie odnalazł. Przepis określa także uprawnienia właściciela poszukującego roju oraz rozstrzyga o własności roju, który osiadł w cudzym ulu.
Art. 183
Artykuł uchylony
Art. 184
Artykuł uchylony
Art. 185
Artykuł uchylony
Art. 186
Artykuł uchylony
Art. 187
§ 1
Rzecz znaleziona, która nie zostanie przez osobę uprawnioną odebrana w ciągu roku od dnia doręczenia jej wezwania do odbioru, a w przypadku niemożności wezwania ? w ciągu dwóch lat od dnia jej znalezienia, staje się własnością znalazcy, jeżeli uczynił on zadość swoim obowiązkom. Jeżeli jednak rzecz została oddana staroście, znalazca staje się jej właścicielem, jeżeli rzecz odebrał w wyznaczonym przez starostę terminie.
§ 2
Rzecz znaleziona będąca zabytkiem lub materiałem archiwalnym po upływie terminu do jej odebrania przez osobę uprawnioną staje się własnością Skarbu Państwa. Inne rzeczy znalezione stają się własnością powiatu po upływie terminu do ich odbioru przez znalazcę.
§ 3
Z chwilą nabycia własności rzeczy przez znalazcę, powiat albo Skarb Państwa wygasają obciążające ją ograniczone prawa rzeczowe.
Komentarz
Artykuł 187 reguluje nabycie własności rzeczy znalezionej. Znalazca może nabyć własność rzeczy, jeśli osoba uprawniona nie odbierze jej w przewidzianym terminie. Przepis wprowadza szczególne zasady dla zabytków i materiałów archiwalnych, które stają się własnością Skarbu Państwa. Po nabyciu własności przez znalazcę lub jednostkę publiczną wygasają wszystkie ograniczone prawa rzeczowe obciążające rzecz.
Art. 188
Artykuł uchylony
Art. 189
Jeżeli rzecz znaleziono w takich okolicznościach, że poszukiwanie właściciela byłoby oczywiście bezcelowe, staje się ona przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych znalazcy i właściciela nieruchomości, na której rzecz została znaleziona, jeżeli jednak rzecz ta jest zabytkiem lub materiałem archiwalnym, staje się ona własnością Skarbu Państwa, a znalazca jest obowiązany wydać ją niezwłocznie właściwemu staroście.
Komentarz
Artykuł 189 dotyczy szczególnego przypadku znalezienia rzeczy w okolicznościach, gdy poszukiwanie właściciela jest bezcelowe. W takiej sytuacji rzecz staje się współwłasnością znalazcy i właściciela nieruchomości, na której rzecz znaleziono. Wyjątek stanowią zabytki i materiały archiwalne, które stają się własnością Skarbu Państwa.
Art. 190
Uprawniony do pobierania pożytków naturalnych rzeczy nabywa ich własność przez odłączenie ich od rzeczy.
Komentarz
Artykuł 190 określa moment nabycia własności pożytków naturalnych. Pożytki naturalne to dobra wytwarzane przez rzecz zgodnie z jej przeznaczeniem (np. owoce, plony rolne). Osoba uprawniona do ich pobierania nabywa własność pożytków z chwilą ich odłączenia od rzeczy głównej.
Art. 191
Własność nieruchomości rozciąga się na rzecz ruchomą, która została połączona z nieruchomością w taki sposób, że stała się jej częścią składową.
Komentarz
Artykuł 191 wyraża zasadę superficies solo cedit - własność gruntu obejmuje także rzeczy z nim trwale połączone. Gdy rzecz ruchoma zostaje połączona z nieruchomością w sposób trwały i staje się jej częścią składową, właściciel nieruchomości nabywa własność tej rzeczy. Dotyczy to np. budynków, drzew zasadzonych na gruncie.
Art. 192
§ 1
Ten, kto wytworzył nową rzecz ruchomą z cudzych materiałów, staje się jej właścicielem, jeżeli wartość nakładu pracy jest większa od wartości materiałów.
§ 2
Jeżeli przetworzenie rzeczy było dokonane w złej wierze albo jeżeli wartość materiałów jest większa od wartości nakładu pracy, rzecz wytworzona staje się własnością właściciela materiałów.
Komentarz
Artykuł 192 reguluje nabycie własności przez przetworzenie cudzych materiałów. Zasadniczo własność nowej rzeczy nabywa przetwórca, jeśli wartość jego pracy przewyższa wartość materiałów. Jednakże przy przetworzeniu w złej wierze lub gdy materiały są cenniejsze niż praca, własność nowej rzeczy przypada właścicielowi materiałów. Przepis ma zastosowanie do roszczeń odszkodowawczych i bezpodstawnego wzbogacenia.
Art. 193
§ 1
Jeżeli rzeczy ruchome zostały połączone lub pomieszane w taki sposób, że przywrócenie stanu poprzedniego byłoby związane z nadmiernymi trudnościami lub kosztami, dotychczasowi właściciele stają się współwłaścicielami całości. Udziały we współwłasności oznacza się według stosunku wartości rzeczy połączonych lub pomieszanych.
§ 2
Jednakże gdy jedna z rzeczy połączonych ma wartość znacznie większą aniżeli pozostałe, rzeczy mniejszej wartości stają się jej częściami składowymi.
Komentarz
Artykuł 193 reguluje skutki prawne połączenia lub pomieszania rzeczy należących do różnych właścicieli. Jeśli rozdzielenie rzeczy byłoby nadmiernie utrudnione lub kosztowne, powstaje współwłasność w udziałach proporcjonalnych do wartości rzeczy. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy jedna rzecz ma znacznie większą wartość - wówczas rzeczy mniejszej wartości stają się jej częściami składowymi.
Art. 194
Przepisy o przetworzeniu, połączeniu i pomieszaniu nie uchybiają przepisom o obowiązku naprawienia szkody ani przepisom o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Komentarz
Artykuł 194 stanowi klauzulę ochronną dla praw osób poszkodowanych wskutek przetworzenia, połączenia lub pomieszania rzeczy. Przepis zastrzega, że regulacje dotyczące nabycia własności w tych wypadkach nie wyłączają możliwości dochodzenia odszkodowania za szkodę ani zwrotu nienależnego świadczenia na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Masz pytania dotyczące nabycia lub utraty własności?
Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci w sprawach związanych z rzeczami znalezionymi, przetworzeniem materiałów, połączeniem rzeczy oraz innymi zagadnieniami dotyczącymi nabycia i utraty własności.
Zadaj pytanie prawnikowi