Rozdział I - Przeniesienie własności

Kodeks cywilny

Artykuły 155-171
Art. 155

§ 1

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

§ 2

Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.

Komentarz

Artykuł 155 reguluje podstawową zasadę przeniesienia własności rzeczy. W przypadku rzeczy oznaczonych co do tożsamości (np. konkretny samochód o danym numerze rejestracyjnym) własność przechodzi z chwilą zawarcia umowy. Natomiast dla rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku (np. 100 kg pszenicy) lub rzeczy przyszłych konieczne jest dodatkowo wydanie rzeczy nabywcy.

Art. 156
Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia tego zobowiązania.

Komentarz

Artykuł 156 reguluje sytuację, gdy umowa przenosząca własność jest zawierana w wykonaniu wcześniejszego zobowiązania. Ważność takiej umowy zależy od istnienia i ważności tego pierwotnego zobowiązania - jest to zasada abstrakcji względnej obowiązująca w polskim prawie cywilnym.

Art. 157

§ 1

Własność nieruchomości nie może być przeniesiona pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu.

§ 2

Jeżeli umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości została zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, do przeniesienia własności potrzebne jest dodatkowe porozumienie stron obejmujące ich bezwarunkową zgodę na niezwłoczne przejście własności.

Komentarz

Artykuł 157 wprowadza ważną zasadę bezwarunkowości przeniesienia własności nieruchomości. Własność nieruchomości przechodzi albo w pełni, albo wcale - nie można tego uzależnić od spełnienia się warunków czy upływu terminu. Jeśli umowa zobowiązująca zawiera takie zastrzeżenia, do faktycznego przeniesienia własności potrzebna jest dodatkowa bezwarunkowa zgoda stron.

Art. 158
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.

Komentarz

Artykuł 158 określa wymogi formalne dla umów dotyczących nieruchomości. Forma aktu notarialnego jest wymagana zarówno dla umowy zobowiązującej (np. umowy przedwstępnej), jak i dla umowy przenoszącej własność (np. umowy przyrzeczonej). W umowie przenoszącej własność należy wymienić zobowiązanie, które jest wykonywane.

Art. 159

Artykuł uchylony

Art. 160

Artykuł uchylony

Art. 161

Artykuł uchylony

Art. 162

Artykuł uchylony

Art. 163

Artykuł uchylony

Art. 164

Artykuł uchylony

Art. 165

Artykuł uchylony

Art. 166

§ 1

W razie sprzedaży przez współwłaściciela nieruchomości rolnej udziału we współwłasności lub części tego udziału pozostałym współwłaścicielom przysługuje prawo pierwokupu, jeżeli prowadzą gospodarstwo rolne na gruncie wspólnym. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy współwłaściciel prowadzący jednocześnie gospodarstwo rolne sprzedaje swój udział we współwłasności wraz z tym gospodarstwem albo gdy nabywcą jest inny współwłaściciel lub osoba, która dziedziczyłaby gospodarstwo po sprzedawcy.

§ 2

Uchylony

§ 3

Do sprzedaży przez współwłaściciela nieruchomości rolnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 423 oraz z 2025 r. poz. 620) udziału we współwłasności lub części tego udziału stosuje się przepisy tej ustawy.

Komentarz

Artykuł 166 reguluje prawo pierwokupu w przypadku sprzedaży udziałów w nieruchomościach rolnych. Ma na celu zapobieganie nadmiernej fragmentacji gospodarstw rolnych poprzez umożliwienie pozostałym współwłaścicielom nabycia sprzedawanych udziałów. Prawo to przysługuje współwłaścicielom prowadzącym gospodarstwo rolne na wspólnym gruncie.

Art. 167

Artykuł uchylony

Art. 168

Artykuł uchylony

Art. 169

§ 1

Jeżeli osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.

§ 2

Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.

§ 3

Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się do rzeczy wpisanej do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury.

Komentarz

Artykuł 169 reguluje nabycie własności rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej. Wprowadza zasadę ochrony dobrej wiary nabywcy, ale z ważnym ograniczeniem czasowym w przypadku rzeczy zaginionych lub skradzionych. Nabywca w dobrej wierze uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że jest to rzecz zgubiona, skradziona lub utracona ? wówczas musi upłynąć 3 lata od momentu utraty. Szczególną ochronę otrzymują dobra kultury wpisane do krajowego rejestru.

Art. 170

§ 1

W razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.

§ 2

Przepisu § 1 nie stosuje się do rzeczy wpisanej do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury.

Komentarz

Artykuł 170 reguluje los praw rzeczowych osób trzecich w przypadku przeniesienia własności rzeczy ruchomej. Zasadniczo prawa te wygasają z chwilą wydania rzeczy nabywcy działającemu w dobrej wierze. Stosuje się tutaj odpowiednio zasady z art. 169 § 2, co oznacza, że w przypadku rzeczy zaginionych lub skradzionych obowiązuje 3-letni okres ochronny. Także tutaj przewidziano szczególną ochronę dla dóbr kultury z krajowego rejestru.

Art. 171

Artykuł uchylony

Masz pytania dotyczące przeniesienia własności?

Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci w sprawach związanych z umowami sprzedaży, zakupu nieruchomości, aktami notarialnymi, przeniesieniem własności oraz ochroną praw nabywcy.

Zadaj pytanie prawnikowi