Rozdział III - Uznanie za zmarłego

Kodeks cywilny

Artykuły 29-32
Art. 29

§ 1

Zaginiony może być uznany za zmarłego, jeżeli upłynęło lat dziesięć od końca roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości jeszcze żył; jednakże gdyby w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył lat siedemdziesiąt, wystarcza upływ lat pięciu.

§ 2

Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby lat dwadzieścia trzy.

Komentarz

Artykuł 29 określa podstawowe warunki czasowe uznania zaginionego za zmarłego. Standardowy termin wynosi 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym według dostępnych informacji osoba jeszcze żyła. Dla osób, które w chwili uznania za zmarłego ukończyłyby 70 lat, termin ten skraca się do 5 lat. Ustawa wprowadza również dolną granicę wiekową ? uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku, w którym zaginiony ukończyłby 23 lata.

Art. 30

§ 1

Kto zaginął w czasie podróży powietrznej lub morskiej w związku z katastrofą statku lub okrętu albo w związku z innym szczególnym zdarzeniem, ten może być uznany za zmarłego po upływie sześciu miesięcy od dnia, w którym nastąpiła katastrofa albo inne szczególne zdarzenie.

§ 2

Jeżeli nie można stwierdzić katastrofy statku lub okrętu, bieg terminu sześciomiesięcznego rozpoczyna się z upływem roku od dnia, w którym statek lub okręt miał przybyć do portu przeznaczenia, a jeżeli nie miał portu przeznaczenia ? z upływem lat dwóch od dnia, w którym była ostatnia o nim wiadomość.

§ 3

Kto zaginął w związku z bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia nieprzewidzianym w paragrafach poprzedzających, ten może być uznany za zmarłego po upływie roku od dnia, w którym niebezpieczeństwo ustało albo według okoliczności powinno było ustać.

Komentarz

Artykuł 30 reguluje skrócone terminy uznania za zmarłego w szczególnych okolicznościach. W przypadku katastrof statków powietrznych lub morskich termin wynosi jedynie 6 miesięcy od zdarzenia. Gdy nie można ustalić faktu katastrofy, termin liczy się od przewidywanej daty przybycia do portu (1 rok + 6 miesięcy) lub od ostatniej wiadomości (2 lata + 6 miesięcy). Dla innych sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia termin wynosi rok od ustania niebezpieczeństwa.

Art. 31

§ 1

Domniemywa się, że zaginiony zmarł w chwili oznaczonej w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego.

§ 2

Jako chwilę domniemanej śmierci zaginionego oznacza się chwilę, która według okoliczności jest najbardziej prawdopodobna, a w braku wszelkich danych ? pierwszy dzień terminu, z którego upływem uznanie za zmarłego stało się możliwe.

§ 3

Jeżeli w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego czas śmierci został oznaczony tylko datą dnia, za chwilę domniemanej śmierci zaginionego uważa się koniec tego dnia.

Komentarz

Artykuł 31 określa zasady ustalania domniemanej chwili śmierci zaginionego. Sąd w orzeczeniu oznacza najbardziej prawdopodobną chwilę śmierci na podstawie zgromadzonych okoliczności. Jeśli brak jest jakichkolwiek danych, przyjmuje się pierwszy dzień terminu, po którego upływie możliwe było uznanie za zmarłego. Gdy sąd wskazuje tylko datę bez godziny, za moment śmierci przyjmuje się koniec danego dnia (godzina 24:00).

Art. 32
Jeżeli kilka osób utraciło życie podczas grożącego im wspólnie niebezpieczeństwa, domniemywa się, że zmarły jednocześnie.

Komentarz

Artykuł 32 wprowadza domniemanie równoczesnej śmierci (commorientes) dla osób, które zginęły podczas wspólnego niebezpieczeństwa. Ma to istotne znaczenie prawne, szczególnie w sprawach spadkowych ? jeśli nie można ustalić kolejności śmierci, przyjmuje się, że wszystkie osoby zmarły w tym samym momencie. W rezultacie nie dochodzi do dziedziczenia między nimi, a majątek każdej z tych osób przechodzi na jej własnych spadkobierców.

Potrzebujesz pomocy w sprawie uznania za zmarłego?

Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci w sprawach dotyczących postępowania o uznanie za zmarłego, skutków prawnych zaginięcia oraz kwestii spadkowych związanych z uznaniem za zmarłego.

Zadaj pytanie prawnikowi