Tytuł VI - CZYNY NIEDOZWOLONE

Kodeks cywilny

Artykuły 415-449

Art. 415

Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Komentarz

Artykuł 415 stanowi podstawę odpowiedzialności deliktowej w polskim prawie cywilnym. Określa podstawową zasadę odpowiedzialności za czyny niedozwolone - konieczność naprawienia szkody wyrządzonej z winy. Wina może mieć postać umyślną lub nieumyślną (niedbalstwo).

Art. 416

Osoba prawna jest obowiązana do naprawienia szkody wyrządzonej z winy jej organu.

Komentarz

Artykuł 416 reguluje odpowiedzialność osób prawnych za działania ich organów. Osoba prawna odpowiada za szkody wyrządzone przez osoby fizyczne działające jako jej organy, jeżeli działanie nastąpiło z winą.

Art. 417

§ 1

Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

§ 2

Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.

Komentarz

Artykuł 417 określa odpowiedzialność Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej. Jest to odpowiedzialność na zasadzie winy, przy czym wystarczy niezgodność działania z prawem.

Art. 417¹

§ 1

Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

§ 2

Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

§ 3

Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

§ 4

Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.

Komentarz

Artykuł 417¹ reguluje szczególne przypadki odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez wydanie aktów normatywnych, orzeczeń, decyzji lub ich niewydanie. Wymaga wcześniejszego stwierdzenia niezgodności z prawem we właściwym postępowaniu.

Art. 417²

Jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie, poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne, wskazują, że wymagają tego względy słuszności.

Komentarz

Artykuł 417² przewiduje możliwość dochodzenia odszkodowania nawet w przypadku zgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej, jeżeli wymagają tego względy słuszności. Jest to szczególna forma odpowiedzialności opartej na zasadzie słuszności.

Art. 418

Artykuł utracił moc

Art. 419

Artykuł uchylony

Art. 420

Artykuł uchylony

Art. 420¹

Artykuł uchylony

Art. 420²

Artykuł uchylony

Art. 421

Przepisów art. 417, art. 417¹ i art. 417² nie stosuje się, jeżeli odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej jest uregulowana w przepisach szczególnych.

Komentarz

Artykuł 421 stanowi klauzulę odsyłającą do przepisów szczególnych. Przepisy art. 417-417² mają charakter subsydiarny wobec szczególnych regulacji odpowiedzialności za wykonywanie władzy publicznej.

Art. 422

Za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz także ten, kto inną osobę do wyrządzenia szkody nakłonił albo był jej pomocny, jak również ten, kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody.

Komentarz

Artykuł 422 rozszerza odpowiedzialność na podżegaczy, pomocników oraz osoby świadomie korzystające ze szkody. Regulacja ta ma na celu objęcie odpowiedzialnością wszystkich osób przyczyniających się do powstania szkody.

Art. 423

Kto działa w obronie koniecznej, odpierając bezpośredni i bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro własne lub innej osoby, ten nie jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną napastnikowi.

Komentarz

Artykuł 423 reguluje kontratyp obrony koniecznej w prawie cywilnym. Działanie w obronie koniecznej wyłącza bezprawność czynu, a tym samym odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną napastnikowi.

Art. 424

Kto zniszczył lub uszkodził cudzą rzecz albo zabił lub zranił cudze zwierzę w celu odwrócenia od siebie lub od innych niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio od tej rzeczy lub zwierzęcia, ten nie jest odpowiedzialny za wynikłą stąd szkodę, jeżeli niebezpieczeństwa sam nie wywołał, a niebezpieczeństwu nie można było inaczej zapobiec i jeżeli ratowane dobro jest oczywiście ważniejsze aniżeli dobro naruszone.

Komentarz

Artykuł 424 reguluje stan wyższej konieczności jako kontratyp wyłączający odpowiedzialność. Wymaga proporcjonalności między ratowanym a naruszonym dobrem oraz konieczności takiego działania.

Art. 425

§ 1

Osoba, która z jakichkolwiek powodów znajduje się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, nie jest odpowiedzialna za szkodę w tym stanie wyrządzoną.

§ 2

Jednakże kto uległ zakłóceniu czynności psychicznych wskutek użycia napojów odurzających albo innych podobnych środków, ten obowiązany jest do naprawienia szkody, chyba że stan zakłócenia został wywołany bez jego winy.

Komentarz

Artykuł 425 reguluje wyłączenie odpowiedzialności ze względu na stan psychiczny sprawcy. Wyjątek stanowi samowolne wprowadzenie się w stan zakłócenia czynności psychicznych.

Art. 426

Małoletni, który nie ukończył lat trzynastu, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę.

Komentarz

Artykuł 426 wprowadza bezwzględną granicę wieku wyłączającą odpowiedzialność deliktową. Małoletni poniżej 13 roku życia nie ponoszą odpowiedzialności za wyrządzone szkody.

Art. 427

Kto z mocy ustawy lub umowy jest zobowiązany do nadzoru nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można, ten obowiązany jest do naprawienia szkody wyrządzonej przez tę osobę, chyba że uczynił zadość obowiązkowi nadzoru albo że szkoda byłaby powstała także przy starannym wykonywaniu nadzoru. Przepis ten stosuje się również do osób wykonywących bez obowiązku ustawowego ani umownego stałą pieczę nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można.

Komentarz

Artykuł 427 reguluje odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru nad osobami nieodpowiedzialnymi. Odpowiedzialność ta opiera się na domniemaniu winy w niedopełnieniu obowiązku nadzoru.

Art. 428

Gdy sprawca z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego nie jest odpowiedzialny za szkodę, a brak jest osób zobowiązanych do nadzoru albo gdy nie można od nich uzyskać naprawienia szkody, poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody od samego sprawcy, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i sprawcy, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Komentarz

Artykuł 428 wprowadza odpowiedzialność słusznościową sprawcy niepoczytalnego. Poszkodowany może żądać naprawienia szkody bezpośrednio od sprawcy, jeżeli wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Art. 429

Kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności.

Komentarz

Artykuł 429 reguluje odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez osobę, której powierzono wykonanie czynności. Jest to odpowiedzialność oparta na domniemaniu winy w wyborze (culpa in eligendo).

Art. 430

Kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności.

Komentarz

Artykuł 430 reguluje odpowiedzialność zwierzchnika za szkody wyrządzone przez podwładnego. Jest to odpowiedzialność za cudze czyny, oparta na stosunku podległości służbowej.

Art. 431

§ 1

Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.

§ 2

Chociażby osoba, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, nie była odpowiedzialna według przepisów paragrafu poprzedzającego, poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Komentarz

Artykuł 431 reguluje odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta. Jest to odpowiedzialność na zasadzie domniemania winy, z możliwością dochodzenia odszkodowania na zasadzie słuszności.

Art. 432

§ 1

Posiadacz gruntu może zająć cudze zwierzę, które wyrządza szkodę na gruncie, jeżeli zajęcie jest potrzebne do zabezpieczenia roszczenia o naprawienie szkody.

§ 2

Na zajętym zwierzęciu posiadacz gruntu uzyskuje ustawowe prawo zastawu dla zabezpieczenia należnego mu naprawienia szkody oraz kosztów żywienia i utrzymania zwierzęcia.

§ 3

Uchylony

Komentarz

Artykuł 432 przyznaje posiadaczowi gruntu prawo do zajęcia cudzego zwierzęcia wyrządzającego szkodę oraz ustanawia na nim ustawowe prawo zastawu dla zabezpieczenia roszczeń odszkodowawczych.

Art. 433

Za szkodę wyrządzoną wyrzuceniem, wylaniem lub spadnięciem jakiegokolwiek przedmiotu z pomieszczenia jest odpowiedzialny ten, kto pomieszczenie zajmuje, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą zajmujący pomieszczenie nie ponosi odpowiedzialności i której działaniu nie mógł zapobiec.

Komentarz

Artykuł 433 wprowadza odpowiedzialność zajmującego pomieszczenie za szkody wyrządzone przedmiotami wyrzuconymi, wylanymi lub spadającymi z tego pomieszczenia. Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.

Art. 434

Za szkodę wyrządzoną przez zawalenie się budowli lub oderwanie się jej części odpowiedzialny jest samoistny posiadacz budowli, chyba że zawalenie się budowli lub oderwanie się jej części nie wynikło ani z braku utrzymania budowli w należytym stanie, ani z wady w budowie.

Komentarz

Artykuł 434 reguluje odpowiedzialność samoistnego posiadacza budowli za szkody wyrządzone jej zawaleniem lub oderwaniem się jej części. Jest to odpowiedzialność oparta na domniemaniu winy w niedbalstwie.

Art. 435

§ 1

Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

§ 2

Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.

Komentarz

Artykuł 435 wprowadza odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za szkody wyrządzone ruchem przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody. Jest to odpowiedzialność bezwzględna, niezależna od winy.

Art. 436

§ 1

Odpowiedzialność przewidzianą w artykule poprzedzającym ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Jednakże gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny.

§ 2

W razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Również tylko na zasadach ogólnych osoby te są odpowiedzialne za szkody wyrządzone tym, których przewożą z grzeczności.

Komentarz

Artykuł 436 rozszerza odpowiedzialność na zasadzie ryzyka na posiadaczy mechanicznych środków komunikacji. W przypadku kolizji oraz przewozu z grzeczności stosuje się zasady ogólne odpowiedzialności.

Art. 437

Nie można wyłączyć ani ograniczyć z góry odpowiedzialności określonej w dwóch artykułach poprzedzających.

Komentarz

Artykuł 437 wprowadza zakaz wyłączania lub ograniczania z góry odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący.

Art. 438

Kto w celu odwrócenia grożącej drugiemu szkody albo w celu odwrócenia wspólnego niebezpieczeństwa przymusowo lub nawet dobrowolnie poniósł szkodę majątkową, może żądać naprawienia poniesionych strat w odpowiednim stosunku od osób, które z tego odniosły korzyść.

Komentarz

Artykuł 438 reguluje odpowiedzialność za szkody poniesione w celu ratowania cudzego lub wspólnego mienia. Osoba ratująca może żądać naprawienia strat od osób, które odniosły z tego korzyść.

Art. 439

Ten, komu wskutek zachowania się innej osoby, w szczególności wskutek braku należytego nadzoru nad ruchem kierowanego przez nią przedsiębiorstwa lub zakładu albo nad stanem posiadanego przez nią budynku lub innego urządzenia, zagraża bezpośrednio szkoda, może żądać, ażeby osoba ta przedsięwzięła środki niezbędne do odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa, a w razie potrzeby także, by dała odpowiednie zabezpieczenie.

Komentarz

Artykuł 439 przyznaje roszczenie prewencyjne o przedsięwzięcie środków zapobiegawczych oraz o zabezpieczenie w przypadku bezpośredniego zagrożenia szkodą.

Art. 440

W stosunkach między osobami fizycznymi zakres obowiązku naprawienia szkody może być stosownie do okoliczności ograniczony, jeżeli ze względu na stan majątkowy poszkodowanego lub osoby odpowiedzialnej za szkodę wymagają takiego ograniczenia zasady współżycia społecznego.

Komentarz

Artykuł 440 umożliwia ograniczenie zakresu naprawienia szkody ze względów słusznościowych. Dotyczy to wyłącznie stosunków między osobami fizycznymi.

Art. 441

§ 1

Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.

§ 2

Jeżeli szkoda była wynikiem działania lub zaniechania kilku osób, ten, kto szkodę naprawił, może żądać od pozostałych zwrotu odpowiedniej części zależnie od okoliczności, a zwłaszcza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczyniła się do powstania szkody.

§ 3

Ten, kto naprawił szkodę, za którą jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne roszczenie do sprawcy, jeżeli szkoda powstała z winy sprawcy.

Komentarz

Artykuł 441 reguluje solidarną odpowiedzialność współsprawców czynu niedozwolonego oraz wzajemne rozliczenia między nimi w stosunkach wewnętrznych.

Art. 442

Artykuł uchylony

Art. 442¹

§ 1

Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

§ 2

Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

§ 3

W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

§ 4

Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.

Komentarz

Artykuł 442¹ reguluje przedawnienie roszczeń deliktowych. Przewiduje różne terminy przedawnienia w zależności od rodzaju szkody i okoliczności jej powstania, ze szczególną ochroną osób małoletnich i ofiar przestępstw.

Art. 443

Okoliczność, że działanie lub zaniechanie, z którego szkoda wynikła, stanowiło niewykonanie lub nienależyte wykonanie istniejącego uprzednio zobowiązania, nie wyłącza roszczenia o naprawienie szkody z tytułu czynu niedozwolonego, chyba że z treści istniejącego uprzednio zobowiązania wynika co innego.

Komentarz

Artykuł 443 rozstrzyga o konkurencji roszczeń kontraktowych i deliktowych. Poszkodowany może dochodzić naprawienia szkody zarówno z tytułu niewykonania zobowiązania, jak i z tytułu czynu niedozwolonego.

Art. 444

§ 1

W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

§ 2

Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

§ 3

Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.

Komentarz

Artykuł 444 reguluje zakres naprawienia szkody na osobie. Obejmuje on wszystkie koszty leczenia, rentę z tytułu utraty zdolności do pracy oraz możliwość przyznania renty tymczasowej.

Art. 445

§ 1

W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

§ 2

Przepis powyższy stosuje się również w wypadku pozbawienia wolności oraz w wypadku skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu.

§ 3

Roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego.

Komentarz

Artykuł 445 reguluje zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę niemajątkową. Dotyczy ono uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia, pozbawienia wolności oraz przestępstw seksualnych.

Art. 446

§ 1

Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.

§ 2

Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

§ 3

Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

§ 4

Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Komentarz

Artykuł 446 reguluje roszczenia osób bliskich zmarłego. Obejmują one zwrot kosztów leczenia i pogrzebu, rentę alimentacyjną, odszkodowanie za pogorszenie sytuacji życiowej oraz zadośćuczynienie za krzywdę.

Art. 446¹

Z chwilą urodzenia dziecko może żądać naprawienia szkód doznanych przed urodzeniem.

Komentarz

Artykuł 446¹ przyznaje dziecku prawo do dochodzenia naprawienia szkód prenatalnych. Szkody te mogą być dochodzone po urodzeniu się dziecka żywego.

Art. 446²

W razie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny poszkodowanego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Komentarz

Artykuł 446² przyznaje najbliższym członkom rodziny poszkodowanego prawo do zadośćuczynienia, jeżeli ciężkie uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia uniemożliwia nawiązanie lub kontynuowanie więzi rodzinnej.

Art. 447

Z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu.

Komentarz

Artykuł 447 umożliwia kapitalizację renty, czyli jej zamianę na jednorazowe świadczenie. Dotyczy to szczególnie przypadków, gdy kapitalizacja ułatwi poszkodowanemu przystosowanie się do nowej sytuacji życiowej.

Art. 448

§ 1

W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę albo zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

§ 2

W przypadkach określonych w art. 445 § 1 i 2 oraz art. 446² ten, czyje dobro osobiste zostało naruszone, może obok zadośćuczynienia pieniężnego żądać zasądzenia odpowiedniej sumy na wskazany przez niego cel społeczny.

§ 3

Do roszczeń, o których mowa w § 1 i 2, przepis art. 445 § 3 stosuje się.

Komentarz

Artykuł 448 reguluje roszczenia związane z naruszeniem dóbr osobistych. Przewiduje zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę oraz możliwość zasądzenia sumy na cel społeczny.

Art. 449

Roszczenia przewidziane w art. 444?448 nie mogą być zbyte, chyba że są już wymagalne i że zostały uznane na piśmie albo przyznane prawomocnym orzeczeniem.

Komentarz

Artykuł 449 ogranicza zbywalność roszczeń z tytułu naprawienia szkody na osobie. Roszczenia te są ściśle związane z osobą poszkodowanego i nie mogą być przedmiotem obrotu przed ich wymagalnością i uznaniem.

Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie odszkodowania?

Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci w sprawach związanych z odpowiedzialnością cywilną, dochodzeniem odszkodowania, zadośćuczynienia oraz naprawieniem szkód.

Zadaj pytanie prawnikowi