Czy mogę powołać się przed komornikiem na przedawnienie w celu powstrzymania egzekucji – opinia prawna

Opinia prawna

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie następujących aktów prawnych:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami),

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami).

Sądowy tytuł wykonawczy

Powołany przez Pana artykuł 125 kodeksu cywilnego stanowi: „Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu”. Pierwszą kwestią jest zatem określenie, od kiedy biegnie ów dziesięcioletni okres przedawnienia. Bieg przedawnienia rozpoczyna się z dniem uprawomocnienia się orzeczenia. Zatem skoro w pierwszym przypadku tytuł wykonawczy pochodzi z 2000 r., to nie ma mowy z całą pewnością o przedawnieniu roszczenia, którego poprzez postępowanie egzekucyjne wszczął Pana wierzyciel. Wynikiem powyższych twierdzeń jest to, iż należy stwierdzić, że postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko Panu z tego tytułu jest w pełni uzasadnione. Nie ma zatem podstaw do żądania ograniczania czy też powstrzymania komornika.
Poza tym należy wskazać jeszcze reguły, które dotyczą tzw. przerwania biegu przedawnienia.

Mianowicie zgodnie z artykułem 123 kodeksu cywilnego bieg przedawnienia przerywa się:
1. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia,
2. przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

Natomiast zgodnie z artykułem 124 kodeksu cywilnego, po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Jednakże w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie nie zostanie zakończone.

Zatem w opisanym stanie faktycznym w przypadku tytułu wykonawczego z 2000 r. nie ma mowy o przedawnieniu. Wszczęcie postępowania sądowego, a przede wszystkim zakończenie go orzeczeniem, w wyniku czego możliwe było nadanie mu klauzuli wykonalności przerwało bieg przedawnienia co do roszczenia dochodzonego tym postępowaniem.

Bankowy tytuł egzekucyjny

Nieco inaczej przedstawia się sprawa uzyskania bankowego tytułu egzekucyjnego. Otóż skoro nie korzysta on z tzw. powagi rzeczy osądzonej, czy można mówić o przerwaniu biegu przedawnienia w jego przypadku?

W świetle orzecznictwa, wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego przerywa bieg terminu przedawnienia roszczenia, [tak orzeczenie z 15 listopada 2002 r., II CKN 986/00, w którym Sąd Najwyższy uznał, że wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego przerywa bieg przedawnienia roszczenia nim objętego (art. 96 ust. 1 pr. bank. w zw. z art. 123 § 1 pkt 1 k.c.)]. Jednak jest to orzeczenie, którego teza nie znajduje potwierdzenia w doktrynie prawa (co tym razem działałoby na Pana korzyść). W doktrynie przyjmuje się, iż wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego nie powoduje przerwania biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 kodeksu cywilnego. Proponuje się zatem, żeby przyjmować, iż skutek przerwania następuje dopiero z wnioskiem banku o wszczęcie egzekucji. I tak też należy przyjąć, gdyż sam przepis artykułu 123 stanowi wprost, iż bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju. Takim organem egzekwującym z całą pewnością jest komornik.

A zatem, naszym zdaniem, do przerwania terminu biegu przedawnienia doszło dopiero w momencie wszczęcia egzekucji. W takim stanie rzeczy, egzekucja jest prowadzona zgodnie z prawem, o ile roszczenie na podstawie którego wystawiono bankowy tytuł nie było przedawnione w momencie wystawienia tego tytułu, ani w momencie wszczęcia egzekucji. Należy przy tym podkreślić, że termin przedawnienia roszczeń z tytułu usług świadczonych przez bank wynosi 3 lata. Warto zatem sprawdzić, kiedy faktycznie zostały podjęte czynności egzekucyjne w sprawie.

Powyższe rozważania dotyczą sytuacji, gdy egzekucja jest prowadzona bez konieczności nadania bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Jeżeli bankowemu tytułowi została nadana klauzula wykonalności, bieg przedawnienia przerywa wniesienie przez bank do sądu wniosku o nadanie tej klauzuli.
Gdyby faktycznie doszło do przedawnienia, o którym Pan pisze, mógłby Pan skorzystać z powództwa przeciwegzekucyjnego, o którym mowa w artykule 840 kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten daje dłużnikowi możność wykazania, że sam tytuł wykonawczy zawiera treść nie odpowiadającą istotnemu stanowi rzeczy, i to od samego początku, tj. od daty jego sporządzenia, a w każdym razie od daty, gdy na jego podstawie nadano klauzulę wykonalności. Powództwo przewidziane w art. 840 § 1 pkt 1 kodeksu postępowania cywilnego powinno być wytoczone przeciwko wierzycielowi. Uzasadnieniem takiego powództwa może być - między innymi przedawnienie (ale także wykonanie zobowiązania, potrącenie, dobrowolne zwolnienie z długu, itp.). Fakt, iż przedawnienie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym może stanowić podstawę powództwa przewidzianego w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. potwierdza także orzeczenie SN z dnia 27 lutego 1969 r., II CZ 37/69, OSPiKA 1970, a także orzeczenie z dnia 13 kwietnia 1972 r., I CZ 35/72, GSiP 1972.