Odpowiedź prawnika: Jazda na oleju opałowym
Używanie oleju opałowego do celów napędowych jest wykroczeniem karanym na podstawie art. 52b kodeksu wykroczeń. Przepis przewiduje za takie zachowanie karę grzywny w wysokości do 500 zł. Popełnianie czynów sankcjonowanych w art. 52b kw jest związane z celem osiągnięcia korzyści majątkowej, choć taki cel działania sprawcy nie został określony w przepisie. Ekonomiczne tło tego wykroczenia wiąże się z faktem, że stawka akcyzy na oleje opałowe przeznaczone na cele opałowe jest znacznie niższa niż stawka akcyzy na paliwa silnikowe, w tym olej napędowy (Szwarczyk Maciej, Michalska-Warias Aneta, Bojarski Tadeusz, Piórkowska-Flieger Joanna Najnowsze wydanie: Kodeks wykroczeń. Komentarz Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie II) ss. 592).
Ekonomiczny aspekt zachowania polegającego na zużywaniu oleju opałowego do celów napędowych znalazł odzwierciedlenie w Kodeksie karnym skarbowym. Zgodnie z art. 73a k.k.s. § 1 karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2 bądź obu tym karom łącznie podlega ten, kto w użyciu wyrobu akcyzowego zmienia jego przeznaczenie, w szczególności używa oleju opałowego jako oleju napędowego, przez co naraża podatek akcyzowy na uszczuplenie. Sprawcą omawianego przestępstwa skarbowego może być każdy, kto zmienił pierwotne przeznaczenie wyrobu akcyzowego i wyrobu tego używa. Warunkiem jest jednak, aby w ten sposób naraził podatek akcyzowy na uszczuplenie (a więc niekoniecznie uszczuplił). Przestępstwo skarbowe określone w art. 73a § 1 kks jest popełnione dopiero w momencie użycia zamienionego wyrobu akcyzowego, tj. z chwilą wlania takiego oleju do baku pojazdu i jeżdżenia na nim.
W odniesieniu do czynu opisanego w art. 52b kw znajduje zastosowanie reguła przewidziana w art. 8 § 1 k.k.s. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli ten sam czyn będący przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa lub wykroczenia określonego w przepisach karnych innej ustawy, stosuje się każdy z tych przepisów. Jest to zatem konstrukcja idealnego zbiegu czynów zabronionych. Zachodzi zbieg wykroczenia powszechnego z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym. Konsekwencje podwójnego ukarania sprawcy eliminowane są zgodnie z regułami określonymi w art. 8 § 2 i § 3 kks.
W naszej ocenie takie zachowanie osoby używającej oleju opałowego niezgodnie z jego celem jest czynem charakteryzującym się ciągłością (ale nie czynem ciągłym). Oznacza to, że sprawca z chwilą wlania oleju do baku i jeżdżenia na nim przez cały czas utrzymuje stan bezprawności. W związku z powyższym każde zatrzymanie na jeżdżeniu z olejem opałowym w baku będzie karane, nie można zastosować zasady, że raz ukarany kierowca może wyjeździć do końca olej. Zwracamy ponadto uwagę na art. 30 § 2 kks, który stanowi, że m.in. w przypadku używania oleju opałowego w celach napędowych można orzec przepadek takiego wyrobu akcyzowego. O tym oczywiście decyduje sąd, więc z chwilą odmowy przyjęcia mandatu za popełnione wykroczenie de facto olej powinien zostać wypompowany i zabezpieczony, gdyż stanowić będzie przedmiot, co do którego możliwe jest orzeczenie przepadku.
