Odpowiedź prawnika: Samochód wykupiony z leasingu
Ad. 1 i 2. Po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego, w razie nabycia przedmiotu tej umowy przez korzystającego, mamy do czynienia z klasyczną umową sprzedaży. Ponieważ zwykle cena nabycia jest tak skalkulowana przez finansującego, aby nie musiał on określać przychodu ze zbycia w wysokości wartości rynkowej, może nie odpowiadać wartości rynkowej. Nie jest to sytuacja korzystna dla korzystającego, gdyż kwota będąca ceną nabycia jest u niego rozliczana w kosztach podatkowych.
Jeśli cena nabycia będzie wyższa niż 3.500 zł, wówczas korzystający będzie musiał amortyzować nabyty przedmiot umowy leasingu oraz ująć go w ewidencji środków trwałych. Niestety, za wartość początkową nie będzie można przyjąć wartości rynkowej, ponieważ przepisy podatkowe jasno określają, że w przypadku opłatnego nabycia wartością początkową jest cena nabycia, za którą uważa się:
- kwotę należną zbywcy,
- powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji,
- oraz pomniejszoną o VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek VAT nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje odliczenie podatku.
Jeżeli cena nabycia nie przekracza kwoty 3.500 zł, wówczas korzystający nie musi amortyzować nabytego przedmiotu, lecz może kwotę tę zaliczyć do swoich kosztów jednorazowo. Jeśli jednak chce, może uznać nabyty składnik za swój środek trwały i dokonać jego amortyzacji - albo jednorazowej albo na zasadach ogólnych.
Ad. 3. Można oczywiście pojazd wycofać z ewidencji środków trwałych i przekazać na własne potrzeby. Samo wycofanie samochodu z ewidencji i wyprowadzenie go z działalności gospodarczej nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Kwota uzyskana ze sprzedaży wycofanego z działalności środka trwałego stanowi dla przedsiębiorcy przychód z działalności, jeśli pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat. Po upływie tego okresu dochód ze sprzedaży będzie wolny od podatku dochodowego.
W razie opodatkowania dochodem lub stratą z odpłatnego zbycia składnika majątku wykorzystywanego na potrzeby działalności gospodarczej będzie różnica pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych dokonanych od tych środków (zob. art. 10 ust. 2 pkt 3, art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a i b oraz art. 24 ust. 2 ustawy o PIT).
W zasadzie sprzedaż samochodu używanego wcześniej przez przedsiębiorcę nie będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż sprzedaż ta może powodować powstanie obowiązku w podatku VAT albo zwolnienie z niego.
Jeżeli jednak zbywany składnik majątku nie był amortyzowany, a jego wartość nie przekracza 1500 zł, to jego sprzedaż nie skutkuje powstaniem przychodu z działalności gospodarczej - wg art. 14 ust. 2 lit. b ustawy o PIT. W tym przypadku przychód może być ustalany na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d, ale tylko jeśli sprzedaż nastąpiła przed upływem pół roku od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.
Ad. 4. W przypadku darowizny należy uwzględnić możliwość opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Ponieważ w myśl art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku, zatem art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie będzie miał zastosowania, ponieważ nie obejmuje on przypadku wyzbycia się składnika majątku wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej w formie bezpłatnej.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje przy tym kwotę wolną od opodatkowania (9.637 zł, jeśli nabywcą jest osoba zaliczona do pierwszej grupy podatkowej), a od przyszłego roku (o ile Prezydent podpisze nowelizację) - zwolnienie od opodatkowania w przypadku darowizny w ramach bliskiej rodziny.
Ad. 5. Artykuł 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług (VAT) zwalnia od podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem jednak, że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało podatnikowi dokonującemu tej dostawy prawo do odliczenia podatku naliczonego. Warunkiem zwolnienia jest to, żeby podatnikowi dokonującemu dostawy towarów używanych nie przysługiwało "w stosunku do tych towarów" - tzn. przy nabyciu tych towarów - prawo do odliczenia podatku naliczonego.
